سرطان لنفوم یا سرطان غدد لنفاوی چیست؟
سرطان لنفوم یا سرطان غدد لنفاوی چیست؟
سیستم لنفاوی چیست؟
سیستم لنفاوی متشکل از گره‌ها و غده‌هایی است که در سراسر بدن پخش هستند و نقش مهمی در مبارزه با عوامل عفونی ایفا می‌کنند. گاهی به دلایل ژنتیکی سلول‌های این سیستم دچار اختلال شده و باعث ایجاد سرطان غدد لنفاوی می‌شوند که علامت مهم آن، تورم و بزرگ شدن غدد لنفاوی است.
سیستم لنفاوی مجموعه‌ای متشکل از غدد و گره‌های لنفاوی است که مایع لنفاوی را در بدن حرکت می‌دهند. مایع لنف حاوی گلبول‌های سفید خونی زیادی است که با عفونت‌ها و عوامل عفونی در بدن مبارزه می‌کنند. درواقع غدد لنفاوی مانند فیلترهایی هستند که باکتری‌ها و ویروس‌های موجود در مایع لنف را جذب کرده و از بین می‌برند. به‌این‌ترتیب غدد لنفاوی از گسترش عفونت جلوگیری می‌کنند. برخی از غدد لنفاوی در اعماق بدن مانند بین ریه‌ها یا اطراف روده قرار داشته و مایع لنف را در آن نواحی فیلتر می‌کنند.
سرطان لنفوم یا سرطان غدد لنفاوی چیست؟
سرطان لنفوم به درگیری سلول‌های سیستم لنف با تقسیم‌های سرطانی گفته‌می‌شود که شامل وجود تومور یا تقسیمات سرطانی در غدد لنفاوی، تیموس، مغز استخوان، طحال و لنف است که ممکن است هم یا تنها بخشی از آنها را درگیر کند.
سرطان غدد لنفاوی به انگلیسی lymphoma گفته‌می‌شود.
درحالی‌که سیستم لنفاوی به‌طور معمول از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا محافظت می‌کند؛ اما یک سری از گلبول‌های سفید به نام لنفوسیت‌ها می‌توانند سرطانی شوند و یک سری علائمی را در بدن به وجود می‌آورند. لنفوسیت‌ها دومین گروه از گلبول‌های سفید در بدن از نظر تعداد هستند. این سلول‌ها نقش بسیار مهمی در مبارزه و حذف عوامل ویروسی دارند، به‌این‌ترتیب سرطانی شدن آنها بدن را در معرض ابتلا به عفونت‌های ویروسی قرار می‌دهد.
به‌این‌ترتیب لنفوم یک اصطلاح عمومی برای سرطانی است که در سیستم لنفاوی شروع می‌شود. دو دسته اصلی لنفوم وجود دارد؛ لنفوم هوچکین و لنفوم غیرهوچکین. این دو دسته خود زیرگروه‌هایی دارند و تقریباً ۷۰ مورد لنفوم تا کنون طبقه‌بندی شده است. لنفوم می‌تواند هر بخشی از سیستم لنفاوی را تحت تأثیر قرار دهد، ازجمله:
مغز استخوان
غده تیموس
غده طحال
لوزه‌ها
گره‌های لنفاوی
انواع سرطان غدد لنفاوی
لوسمی لنفوسیتی مزمن
لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) نوعی سرطان خون و مغز استخوان است که در اثر اختلال در تولید و عملکرد لنفوسیت‌ها ایجاد می‌شود. اصطلاح مزمن در لوسمی لنفوسیتی مزمن به این معنی است که این لوسمی به طور معمول کندتر از سایر انواع لوسمی پیشرفت می‌کند. لوسمی لنفوسیتی مزمن بیشتر افراد مسن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و ممکن است با علائم و نشانه‌های زیر همراه باشد:
غدد لنفاوی بزرگ اما بدون درد
خستگی
تب
درد در بخش سمت چپ و بالای شکم که به دلیل بزرگ شدن طحال ایجاد می‌شود
عرق شبانه
کاهش وزن
عفونت‌های مکرر
لنفوم سلول B جلدی
لنفوم سلول B جلدی نوع نادری از سرطان است که از گلبول‌های سفیدی به نام لنفوسیت B شروع می‌شود. این سرطان به پوست حمله می‌کند. انواع لنفوم سلول B جلدی عبارت‌اند از:
لنفوم مرکزی فولیکول پوستی اولیه
لنفوم سلول B اولیه ناحیه حاشیه‌ای پوستی
سلول B منتشر پوستی اولیه، نوع ساق پا
سلول B بزرگ منتشر داخل عروقی
لنفوم سلول T جلدی
لنفوم سلول T جلدی (CTCL) نوع نادری از سرطان غدد لنفاوی است که در لنفوسیت‌های T ایجاد می‌شود. در این بیماری سلول‌های لنفوسیت T دچار ناهنجاری‌هایی می‌شوند و به پوست حمله می‌کنند. انواع مختلفی از لنفوم سلول T پوستی وجود دارد که عبارت‌اند از سندرم سزاری و مایکوزیس فونگوئید. برخی از انواع لنفوم سلول T جلدی تهاجمی هستند و برخی دیگر به کندی رشد می‌کنند.
درمان‌های موجود برای این بیماری شامل تجویز کرم‌های پوستی، نوردرمانی، پرتودرمانی و مصرف داروهای سیستمیک مانند شیمی‌درمانی است. علائم و نشانه‌های لنفوم سلول T پوستی عبارت‌اند از:
لکه‌های گرد در پوست که ممکن است برجسته یا پوسته پوسته شوند
ایجاد لکه‌های پوستی که رنگ روشن‌تری نسبت به پوست اطراف دارند
ایجاد توده و تومور در پوست
بزرگ‌شدن غدد لنفاوی
ریزش مو
ضخیم‌شدن پوست کف دست و کف پا
قرمزی پوستی شبیه بثورات در کل بدن که به شدت خارش دارد
لنفوم هوچکین (بیماری هوچکین)
در لنفوم هوچکین، لنفوسیت‌ها بدون کنترل رشد می‌کنند و منجر به تورم غدد لنفاوی و رشد آنها در سراسر بدن می‌شوند. علائم و نشانه‌های لنفوم هوچکین عبارت‌اند از:
تورم غدد لنفاوی برخی نواحی از جمله گردن، زیر بازو، یا در کشاله ران
تب بدون ایجاد عفونت در بدن
خارش پوست
سرفه و مشکل در تنفس
احساس درد در قفسه سینه
لنفوم غیرهوچکین
در لنفوم غیرهوچکین، لنفوسیت‌ها بدون توقف رشد کرده و تقسیم می‌شوند. رشد غیرقابل کنترل لنفوسیت‌ها باث ایجاد تومور غدد لنفاوی در سراسر بدن می‌شوند. علائم و نشانه‌های لنفوم غیرهوچکین عبارت‌اند از:
متورم شدن غدد لنفاوی
لرز
کاهش وزن
خستگی مداوم
متورم شدن شکم
احساس سیری بعد از خوردن مقدار کمی غذا
احساس درد یا فشار در ناحیه قفسه سینه
تنگی نفس و سرفه
ابتلا به عفونت‌های شدید
کبودشدگی و خونریزی راحت
تب (که طی چند روز یا هفته ایجاد می‌شود و از بین می‌رود) و بدون ایجاد عفونت
ماکروگلوبولینمی والدنشتروم
این بیماری بیشتر در افراد مسن بروز می‌کند و بیشتر ماتند مولتیپل میلوما و لنفوم‌های درجه پایین رفتار می‌کند. ماکروگلوبولینمی والدنشتروم نوعی لنفوم غیرهوچکین در نظر گرفته می‌شود و گاهی اوقات به آن لنفوم لنفوپلاسمی هم می‌گویند. ماکروگلوبولینمی والدنستروم رشد بسیار کندی دارد و معمولا بدون علامت است و به‌طور اتفاقی در آژمایش خون مشخص می‌شود. با این حال علائم و نشانه‌های این بیماری شامل موارد زیر است:
کبودی سریع
خونریزی بدون دلیل از بینی یا لثه
بی‌حس شدن دست یا پاها
تب
سردرد
تنگی نفس
تغییرات در بینایی
گیجی
علائم سرطان غدد لنفاوی
در زیر علائم رایج لنفوم را توضیح می‌دهیم. بااین‌حال، به این نکته توجه داشته باشید که علائم زیر با علائم بسیاری از بیماری‌ها مشابهت دارند و ممکن است این علائم را داشته باشید ولی به سرطان غدد لنفاوی مبتلا نباشید. علائم رایج سرطان لنفوم به شرح زیر است.
تورم غدد لنفاوی در گردن: زیر بغل یا کشاله ران: شایع‌ترین علامت لنفوم متورم شدن غدد لنفاوی بدون احساس درد در نواحی گردن، زیر بغل و کشاله ران است
خستگی و احساس ضعف: خستگی با خستگی معمولی متفاوت است. این به معنای احساس خستگی بدون هیچ دلیل واضحی یا احساس خستگی بعد از انجام کارهای بسیار کم است
کاهش وزن غیر قابل توضیح: کاهش وزن بسیار سریع بدون هیچ تلاشی، می‌تواند یکی از علائم لنفوم باشد
ابتلا به انواع عفونت‌ها: اکثر بیماران مبتلا به لنفوم، به دلیل تضعیف سیستم ایمنی در معرض ابتلا به انواع عفونت‌ها هستند و از این مسئله شکایت دارند
تعریق: در صورت ابتلا به لنفوم، بیمار در هر زمانی از روز به شدت عرق می‌کند، اما بیشتر تعریق در شب‌ها اتفاق می‌افتد. تعریق در اثر ابتلا به لنفوم بسیار شدید است و اغلب بیماران از خیس شدن بالشت و روتختی خود در اثر تعریق شبانه زیاد شکایت می‌کنند
خارش: خارش بدون بثورات پوستی، می‌تواند از علائم لنفوم باشد. این می‌تواند بسیار ناراحت‌کننده باشد، به‌خصوص زمانی که گرم می‌شوید
تب: برخی افراد مبتلا به لنفوم تب دارند و درجه حرارت بدن آنها معمولاً بالای ۳۸ درجه سانتی‌گراد است. تب اغلب با تعریق شبانه و کاهش وزن همراه است، اما ممکن است به‌طور جداگانه هم رخ دهد. علاوه بر این تب یکی از نشانه‌های مهم ابتلا به عفونت است که نباید از آن غافل شوید
چه مواردی ریسک ابتلا به لنفوم را افزایش می‌دهند
سن بالای ۶۰ سال
سابقه انجام پیوند عضو
ایدز
بیماری‌های سیستم ایمنی مخصوصا بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید، سندروم شوگرن، لوپوس یا سلیاک
جنسیت، آقایان بیشتر از خانم‌ها مبتلا می‌شوند
سابقه ابتلا به بیماری‌های ویروسی مانند اپشتین‌بار، هپاتیت C، لوسمی
سابقه خانوادگی مثبت نسبت به لنفوم
تماس با مواد شیمیایی مضر مانند بنزین، حشره‌کش‌ها، برخی مواد شیمیایی کارخانه‌ها
سابقه قبلی لنفوم هوچکین یا غیر هوچکین که درمان شده است
داشتن اضافه وزن و چاقی
تشخیص لنفوم
پزشک علائم فرد را پرسیده و ممکن است تست های زیر را برای وی درخواست کند:
بیوپسی ازغدد لنفاوی:
پزشک یک قسمت و یا همه ی غده ی لنفاوی متورم را خارج کرده و آن را از نظر داشتن سلول های سرطانی در زیر میکروسکوپ بررسی می کند.
بیوپسی از مغز استخوان:
پزشک یک نمونه ی کوچک از مغز استخوان فرد را که یک بافت اسفنجی در داخل استخوان است، خارج می کند سپس این نمونه در زیر میکروسکوپ از نظر داشتن سلول های سرطانی بررسی می شود.
بیوپسی های دیگر:
پزشک ممکن است نمونه های کوچکی از بافت های غیر طبیعی نقاط دیگر بدن نیز تهیه و در زیر میکروسکوپ بررسی کند.
سیتی اسکن:
PET اسکن یا تصاویر تشخیصی دیگر، این تست ها تصاویری از ارگان های داخل بدن را نشان داده و می توانند هرگونه بافت غیر طبیعی را نشان دهند.
درمان سرطان غدد لنفاوی
خوشبختانه امروز روش‌های درمانی مختلفی برای درمان سرطان غدد لنفاوی وجود دارد. موفقیت در درمان این سرطان تا حدود زیادی به میزان پیشرفت آن و همچنین نوع لنفوم بستگی دارد. هدف از درمان سرطان غدد لنفاوی، کاهش یا از بین‌بردن سلول‌های سرطانی و کوچک‌کردن اندازه تومور است که باعث بهبود علائم بیماری می‌شود. درمان‌های موجود برای لنفوم عبارت‌اند از:
درمان با نظارت فعال
برخی از اشکال لنفوم رشد بسیار کندی دارند. ممکن است شما با مشورت پزشکتان، تصمیم بگیرید برای درمان لنفوم خود تا زمانی که علائم آن در فعالیت‌های روزانه شما اختلال ایجاد می‌کنند صبر کنید. تا آن زمان، به صورت منظم آزمایش‌هایی انجام می‌دهید که وضعیت سلامتی شما را بررسی می‌کنند.
شیمی‌درمانی
شیمی‌درمانی از داروهایی برای از بین‌بردن سلول‌های سرطانی که رشد بسیار سریعی دارند، استفاده می‌کند. داروهای شیمی‌درمانی ممکن است به شکل خوراکی یا تزریقی تجویز شوند.
پرتودرمانی
پرتودرمانی از پرتوهای پرقدرت و پرانرژی مانند اشعه ایکس و پروتون برای از بین‌بردن و حذف سلول‌های سرطانی موجود در غدد لنفاوی استفاده می‌کند.
پیوند مغز استخوان
در پیوند مغز استخوان که به عنوان پیوند سلول‌های بنیادی نیز شناخته می‌شود، از دوزهای بالای شیمی‌درمانی و پرتودرمانی برای سرکوب مغز استخوان استفاده می‌شود. سپس سلول‌های بنیادی مغز استخوان سالم از بدن خودتان یا از یک اهداکننده به خون شما تزریق می شوند. این سلول‌ها پس از تزریق به استخوان‌ها رفته و مغز استخوان را بازسازی می‌کنند.
ایمونوتراپی و درمان هدفمند
داروهای ایمونوتراپی به کمک سیستم ایمنی بدن، سلول‌های سرطانی موجود در غدد لنفاوی را می‌کشند. یک درمان تخصصی به نام گیرنده آنتی‌ژن کایمریک سطح لنفوسیت‌های T، سلول‌های T بدن شما را که با میکروب مبارزه می‌کنند می‌گیرد، آنها را برای مبارزه با سرطان غدد لنفاوی مهندسی کرده و دوباره به بدن تزریق می‌کند.
به طور کلی چیزی تحت عنوان درمان قطعی سرطان لنفوم وجود ندارد. همان‌طور که می‌دانید سلول‌های سرطانی ممکن است امروز به درمان جواب دهند، اما پس از مدتی دوباره برگردند. به این ترتیب نمی‌توان گفت که درمان قطعی برای سرطان لنفوم وجود دارد. روش‌های درمانی موجود به کاهش و حذف سلول‌های سرطانی و کاهش اندازه تومور غدد لنفاوی کمک می‌کنند و در نتیجه باعث بهبود علائم در افراد مبتلا می‌شوند.
آیا سرطان غدد لنفاوی کشنده است؟
در صورتی که سرطان غدد لنفاوی در مراحل اولیه تشخیص داده شود، درمان آن به احتمال زیاد موفقیت‌آمیز خواهد بود. همان‌طور که گفتیم این سرطان تأثیر زیادی بر سیستم ایمنی و نوعی از گلبول‌های سفید به نام لنفوسیت تأثیر می‌گذارد. به این ترتیب اگر تشخیص و درمان به موقع رخ ندهد، این سرطان به صورت بدخیم و خطرناک در کل بدن منتشر شده و منجر به مرگ خواهد شد.
________________________________________________________
مقالات دیگر
