آب درمانی چیست؟

آب درمانی چیست؟
آب درمانی یا Hydrotherapy ، نوعی متد درمانی است که در کاردرمانی و فیزیوتراپی مورد استفاده قرار می گیرد و باید تحت نظر متخصص ارتوپد انجام شود. به طور کلی از این روش درمانی ، عمدتاً در راستای کاهش درد اندام و مفاصل و همچنین افزایش قدرت اندام و گسترش دامنه حرکات مفاصل بدن ، بهره گرفته می شود.
معمولا آب مورد استفاده در آب درمانی ، آب گرم می باشد. گرمای آب ، جریان خون در پوست را تسریع کرده و بدین ترتیب از تنش و درد عضلات ، مفاصل و استخوان های بدن می کاهد. از این فرایند درمانی می توان ، به منظور درمان بیماری های متعددی ؛ از جمله انواع روماتیسم ، آرتروز و غیره استفاده کرد.

آب درمانی چگونه عمل میکند؟
آب درمانی یک روش درمانی بر پایه خواص فیزیکی آب است که با کاهش وزن در آب، استفاده از نیروی فشار آب به عنوان یک عامل مقاومتی جهت تقویت عضلات بکار می‌رود. کاهش فشار ناشی از وزن در آب یکی از مهم ترین فواید انجام تمرینات فیزیوتراپی در آب است که طی آن فرد می تواند از فشار وارده بر مفاصل خود هنگام انجام تمرینات فیزیوتراپی بکاهد. تمرینات فیزیوتراپی در آب “آب درمانی” باید تحت نظر متخصص و دکتر فیزیوتراپی باشد تا احتمال بروز عوارض جانبی به حداقل برسد و قبل از انجام آب درمانی باید با فیزیوتراپیست خود مشورت کنید تا شرایط شما را مورد بررسی قرار داده و بی خطر بودن آب درمانی را برای شما تایید کند.
اگرچه آب درمانی شبیه شنا به نظر می‌رسد، اما در عمل بسیار متفاوت است. زیرا فرد را ملزم می‌کند تمرینات متفاوتی را در استخر آب گرم انجام دهد. دمای آب در استخر برای آب درمانی تقریباً ۳۳-۳۶ درجه سانتی‌گراد است. این آب بسیار گرم‌تر از چیزی است که در یک استخر معمولی با آن روبرو می‌شوید. آب درمانی معمولاً زیر نظر متخصصان حرکات اصلاحی انجام می‌شود. متخصصان حرکات اصلاحی که دارای آموزش‌های تخصصی هستند تمرینات را اداره می‌کنند.

نحوه انجام آب درمانی
ورزش در آب یا همان آب درمانی، مانند دیگر ورزش‌ها ابتدا نیاز به گرم کردن بدن دارد. بدین معنی که اول با نرمش‌های ساده‌ای، عضلات خود آماده کنید سپس وارد آب شوید.
هیدروتراپی اصولا در استخرهایی انجام می‌شود که مجهز به تنظیم فشار و آب سرد و گرم باشند. البته قابل ذکر است نوعی از آبدرمانی را می‌توان در منزل نیز، انجام داد. معمولا برای اکثر مشکلات، تمرین‌های تجویز شده در آب گرم انجام می‌گیرد. به طور کلی در بیشتر روش‌های آب درمانی، دمای آب بین ۲۹ تا ۳۴ درجه سانتی گراد متغیر است. گرمای مطبوع آب، علاوه بر ایجاد آرامش در بیمار، باعث ریلکس شدن عضلات و کاهش درد و گرفتگی نیز خواهد شد.
قبل از شروع آب درمانی، متخصص با ارزیابی بیمار و شرایط جسمانی او، حرکات و تمرین‌هایی که برای او مفید است را تجویز می‌کند. سپس بیمار با انجام تمرینات در آب، به بهبود مفاصل و رفع عارضه‌ی خود اقدام می‌نماید.

فواید و کاربردهای آب درمانی
وقتی بیمار در آب قرار می‌گیرد، به میزان ۹۰ درصد از فشار وزن بدن، کاسته می شود. در نتیجه به هنگام فعالیت در آب، فشار کمتری بر مفاصل وارد خواهد شد. پس علاوه بر آرامش بخشی، کاهش استرس و افزایش تعادل بدن، آب درمانی با کاهش درد و گرفتگی بیمار، دامنه‌ی حرکتی او نیز افزایش می‌دهد.
در مجموع از فواید هیدروتراپی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تقویت ماهیچه‌ها
نیروی مقاومت آب، بیشتر از نیروی مقاومت هوا می‌باشد. در نتیجه هنگام انجام تمرینات ورزشی در آب، عضلات بیشتری درگیر فعالیت خواهند شد. همچنین به دلیل این مقاومت و ویسکوزیته‌ی طبیعی آب، ماهیچه ها بیشتر از فعالیت در خشکی، تقویت می‌شوند. این خاصیت آب و آب درمانی می‌تواند در کاهش دردهای مزمن، مشکلات نخاعی و فعالیت بهتر تمام ماهیچه‌ها مانند فعالیت روده‌ها در رفع یبوست، نقشی اساسی ایفا کند.
بهبود عملکرد قلب و بالا رفتن حجم تنفسی
مایعات خاصیت ویژه‌ای دارند به نام فشار هیدروستاتیک. از آنجایی که آب از هوا چگالی بیشتری دارد، فشار بیشتری به بدن در آب اعمال می‌گردد. در نتیجه فعالیت در آب، عملکرد قلب، ریه و شش‌ها بهبود می‌بخشد.
بهبود جریان خون
همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم، بیشتر مراحل آب درمانی در آب گرم انجام می‌شود. به همین علت با انجام فعالیت در آب گرم، گردش خون بهبود پیدا کرده و افزایش می‌یابد. بهبود گردش خون علاوه بر زیباسازی پوست و مو، می‌تواند برای افرادی که ماهیچه‌های قلب ضعیفی دارند نیز، بسیار موثر واقع شود.
آرام بخش عضلات
گرمای آب، رگ‌های خونی را منبسط می‌کند. در نتیجه با افزایش سوخت و ساز عضلات، گرفتگی و اسپاسم را برطرف نموده و باعث استراحت عضلات می‌شود. در آب درمانی می‌توان با هدایت آب به قسمت‌هایی از بدن بیمار، حالت ماساژ را ایجاد نمود و به ریلکس شدن عضلات، درمان استرس و کمبود خواب بیمار، کمک شایانی کرد.
لاغری شکم و پهلوها
افرادی که به علت اضافه وزن، دامنه‌ی حرکت پایینی در انجام ورزش‌ها دارند؛ می‌توانند با آب درمانی
و انجام تمرینات در آب، به لاغری خود سرعت دهند. هنگامی که فردی وارد آب می‌شود، وزن خود را کمتر احساس می‌کند. این حس سبکی می‌تواند برای فعالیت این افراد، مفید باشد.
درمان افسردگی و اضطراب
تمام فواید و ویژگی‌هایی که پیش‌تر ذکر کردیم، همه می‌توانند باعث رضایت و آرامش فرد شوند. به طور کلی درمان در محیط‌های آبی، علاوه بر تاثیرات فیزیکی، تاثیر عمیقی بر حال روحی بیمار و ایجاد احساس مثبت در او خواهد داشت.

انواع آب درمانی چیست؟
آب درمانی فقط به این معنی نیست که شما وارد استخر شوید و شروع بع پیاده روی کنید. بلکه انواع مختلفی از آب درمانی وجود دارند که هر کدام به روشی انجام می‌شوند. در این بین حتی روش‌هایی وجود دارند، که شما در خانه و بدون نیاز به رفتن به استخر، آب درمانی را انجام دهید. در ادامه چند تا از مهم‌ترین انواع آب درمانی را آورده‌ایم.
1- حمام آب گرم
یکی از بهترین و قدیمی‌ترین انواع آب درمانی، حمام آب گرم است. از گذشته به حمام آب گرم توجه ویژه‌ای می‌شد و آن را دوایی برای بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات استخوان و مفاصل می‌دانستند. منظور از حمام آب گرم، چشمه‌های آب گرم طبیعی هستند که در مناطق کوهستانی پیدا می‌شوند. این آب گرم چشمه‌ها، غنی از مواد معدنی است و همین مواد معدنی هستند که باعث درمان بسیاری از بیماری‌ها می‌شوند. مواد معدنی موجود در آب این استخرهای آب گرم، در درمان فیبرومیالژیا، کمردرد، آرتروز و بهبود و تقویت سیستم ایمنی بدن را به همراه دارند.
2- حمام یخ
قطعا همه شما دیده‌اید که ورزشکاران، فارغ از رشته ورزشی‌شان، حام یخ جزو روتین زندگی آن‌هاست. اما تابحال فکر کرده‌اید چرا؟! یا اصلا چه مزایایی در حمام یخ وجود دارد که انقدر به انجام آن توصیه می‌شود؟
حمام یخ برای درمان آسیب‌های شدید، مفاصل، عضلات و استخوان‌ها و به عنوان یکی از محبوب‌ترین انواع آب درمانی در بین ورزشکاران است. البته روش آب درمانی فقط به ورزشکاران محدود نمی‌شود و بسیاری از پزشکان، آن را برای افرادی که دچار آسیب دیدگی شدید شده‌اند، پیشنهاد می‌کنند. روش انجام حمام یخ نیز بسیار راحت است. فقط کافیست دمای آب را در وان به 7 درجه سانتی گراد برسانید و در آن غوطه‌ور شوید. مدت زمان ماندن در آب یخ بستگی به توصیه پزشک و بر اساس مقاوت بدن شما در برابر آب یخ مشخص می‌شود.
3- سونا بخار و سونا خشک
سونای بخار یا حتی سونا خشک جزو انواع محبوب و رایج آب درمانی هستند. نشستن در سونا و تنظیم دمای محیط داخلی و استفاده از آب روی بدن بیمار می‌تواند در بهبود برخی بیماری‌ها موثر باشد. از برخی از مهم‌ترین اثرات سونا، می‌توانیم به سم‌زدایی، چربی سوزی، بهبود درد عضلات و … اشاره کرد.
4- حمام نشیمن، یا حمام سیتز!
این تکنیک از آب درمانی شامل دو وان آب گرم و خنک است. در این تکنیک ، شما در یک وان نشسته و پاها را در وان دیگر قرار می دهید و سپس جای خود را عوض می کنید. حمام سیتز برای بواسیر ، سندرم قبل از قاعدگی ( PMS ) و مشکلات قاعدگی توصیه می شود.
5- حمام غوطه وری کامل
فرد حدود 20 دقیقه در آب غوطه ور می شود ( تا سطح شانه ). دمای آب ، در حدود 90 درجه فارنهایت حفظ می شود. آب ممکن است ساده یا ممکن است حاوی گیاهان ، نمک ها یا روغن ها باشد. این شکل از آب درمانی ، باعث ایجاد آرامش می شود. وان های آبگرم ، گاهی اوقات به عنوان آبگرم یا با نام تجاری جکوزی نیز شناخته می شوند.
6- حمام های گرداب
در این روش ، بدن را در یک حمام تحت فشار قرار می دهند. حمام گرداب ، به سوختگی و زخم کمک می کند و حتی می تواند استرس را کاهش دهد. اندازه مخزن گرداب ، می تواند متفاوت باشد. اگر غوطه وری کامل لازم نباشد ، مخازن کوچکتر با نیمکت های قابل تنظیم در مخزن می توانند به این روش درمانی کمک کنند.

موارد منع آب درمانی
هیدروتراپی همانند دیگر فرآیند های درمانی برای همه ی افراد مناسب نخواهد بود. بیمارانی که دچار یکسری از عارضه ها هستند که حتی آب درمانی شرایط آن ها را وخیم تر می کند ، در نتیجه بهتر است این افراد روش مذکور را انجام ندهند. عبارتند از :
    نارسایی قلبی و عروقی
    اشخاص مبتلا به تب و عفونت
    تکرر ادرار
    کسانی که به اختلال حساسیت دما دچار هستند
    بانوان باردار با فشار خون غیر طبیعی

________________________________________________________

مقالات دیگر