سرطان طحال چیست؟

سرطان طحال چیست؟
سرطان طحال (Spleen Cancer یا Splenic Cancer) نوع نادری از بیماری سرطان است که همان‌طور که از نامش پیداست بر روی طحال تاثیر می‌گذارد، ارگانی که در بخش بالای سمت چپ شکم قرار دارد. شایع‌ترین نوع سرطان طحال لیمفومای طحال (Splenic Lymphoma) نامیده می‌شود که جزو لیمفوماهای غیرهاجکین  به حساب می‌آید. طحال نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن انسان به وسیله فیلتر کردن خون و تولید گلبول‌های سفید دارد. زمانی که سرطان در طحال شروع به رشد می‌کند، می‌تواند بر روی توانایی کار کردن درست این ارگان تاثیر بگذارد.
همان‌طور که اشاره شد سرطان طحال بسیار نادر است، بدین معنی که خیلی کم پیش میاید که سلول‌های سرطانی در خود این ارگان شروع به تکثیر و رشد کنند. اکثریت مواردی که مربوط به سرطان طحال ثبت می‌شود مواردی هستند که سرطان در آن‌ها از دیگر نقاط بدن شروع و به طحال سرایت کرده‌اند. این موارد سرطانی حمله کننده معمولاً لیمفوماهای دیگر هستند که در نقاط دیگر سیستم لنفاوی قرار دارند یا مربوط به لوکیمیا هستند، یعنی سرطان‌های خونی که در سیستم گردش خون رخ می‌دهند.

چه چیزی باعث سرطان طحال می شود؟
پزشکان علت دقیق ابتلا به سرطان طحال را نمی‌دانند. اما عوامل زیر می‌توانند احتمال ابتلا به آن را افزایش دهند:
    فاکتورهای ژنتیک و ارثی: وجود تغییرات ژنتیکی و ارثی در سلول‌های طحال می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. اگر در خانواده شما افرادی با این بیماری یا سایر بیماری‌های خونی و لنفوم وجود داشته باشند، خطر برای شما نیز بیشتر است.
    سابقه بیماری لوسمی: افرادی که در گذشته به بیماری لوسمی (سرطان خون) مبتلا بوده‌اند، در معرض خطر بیشتری برای سرطان طحال قرار دارند.
    عفونت‌ها: برخی از عفونت‌ها نیز ممکن است با افزایش خطر سرطان طحال مرتبط باشند. به عنوان مثال، عفونت با ویروس اپشتین-بار (EBV) که با بیماری لوسمی و لنفوم هوچکین (Hodgkin’s lymphoma )در ارتباط است، می‌تواند ریسک آن را افزایش دهد.
    عوامل محیطی: برخی عوامل محیطی مانند مواد شیمیایی مضر و ترکیباتی مانند آزبست (Asbestos)، بنزن (Benzene)، رادون (radon، نوعی مادهٔ رادیواکتیو) و تعدادی از آفت‌کش‌ها می‌تواند خطر سرطان طحال را افزایش دهد.
    سن و جنسیت: خطر این سرطان با افزایش سن بیشتر می‌شود. همچنین، زنان ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار بگیرند.
مهم است بدانید که وجود این عوامل خطر، به تنهایی نمی‌توانند ابتلا به این سرطان را تضمین کنند و بسیاری از افراد بدون وجود این عوامل هم به این بیماری مبتلا می‌شوند.

علائم سرطان طحال چیست؟
سرطانی که در طحال شروع شده یا به طحال گسترش می یابد، می تواند باعث بزرگ شدن آن شود. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است:
بلافاصله بعد از مصرف غذا احساس سیری کنید.
در سمت چپ بالای شکم درد داشته باشید.
ابتلا به عفونت های مکرر
به راحتی خونریزی می کنید.
کم خونی (گلبول های قرمز پایین)
خستگی را تجربه می کنید.
سایر علائم سرطان که طحال را تحت تأثیر قرار می دهد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
غدد لنفاوی بزرگ
تب
عرق کردن یا لرز
کاهش وزن
یک شکم متورم
درد یا فشار قفسه سینه
سرفه یا تنگی نفس

تشخیص سرطان طحال
روش‌های مختلفی برای تشخیص سرطان طحال وجود دارد که پزشک متخصص با توجه به شرایط بیمار از آن‌ها استفاده می‌کند.
    معاینه فیزیکی: در این روش پزشک متخصص به دنبال شواهد برای رشد سرطان می‌گردد. وی از بیمار سوالاتی در مورد سابقه پزشکی و فاکتورهای ریسکی احتمالی می‌پرسد.
    آزمایش خون: آزمایش خون فاکتورهای مختلفی که در خون وجود دارند را اندازه گیری می‌کند؛ مانند سلول‌های قرمز، گلبول‌های سفید، پلاتلت‌ها، هموگلوبین و دیگر المان‌های تشکیل دهنده خون. مقادیری که خارج از پارامترهای عادی هستند معمولاً سیگنال‌هایی مبنی بر وجود یک مشکل سلامتی می‌دهند.
    بایوپسی مغز استخوان: در این روش متخصص یک نمونه از مغز استخوان بیمار را که معمولاً در استخوان کمر است، برمی‌دارد. از این نمونه برای آنالیز شواهد وجود لیمفوما یا لوکیمیا استفاده می‌شود.
    عکس برداری: سی تی اسکن، PET اسکن و ام آر آی همگی روش‌های عکس برداری هستند که می‌توانند به تشخیص سرطان طحال کمک کنند.
    اسپلنکتومی: برای تایید حضور سرطان، ممکن است پزشک متخصص دستور به انجام پروسه جراحی را بدهد که اسپلنکتومی نام دارد. در این عمل جراحی بخشی از طحال برداشته می‌شود. سپس بافت نمونه برداشته شده به آزمایشگاه پزشکی برای آنالیز فرستاده می‌شود.

درمان سرطان طحال
گزینه‌های درمان سرطان طحال می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
    جراحی (Surgery): در مراحل اولیه و محدود سرطان، جراحی برای برداشتن طحال (splenectomy) ممکن است به عنوان گزینه درمانی استفاده شود.
    شیمی درمانی (Chemotherapy): استفاده از داروهای شیمی درمانی برای نابودی سلول‌های سرطانی در طحال استفاده می‌شود. پزشک این داروها را به صورت خوراکی یا تزریقی تجویز می‌کند.
    رادیوتراپی (Radiation therapy): در این تکنیک، پزشک متخصص اشعه X یا گاما را به منطقه سرطانی انتقال می‌دهد تا سلول‌های سرطانی را تخریب کند.
    درمان هدفمند مولکولی (Targeted therapy): این روش‌ها بر اساس ویژگی‌های مولکولی سلول‌های سرطانی هدفمند عمل می‌کنند. این شامل داروهایی است که به طور خاص به مسیرهای سیگنالی‌های سلول‌های سرطانی متصل می‌شوند و رشد آن‌ها را متوقف می‌کنند.
    درمان هورمونی: برخی از انواع سرطان طحال می‌توانند مربوط به هورمون باشند. درمان هورمونی، با استفاده از داروها یا سایر روش‌ها، تاثیر هورمون‌ها را در بیمار کاهش می‌دهد.
    ایمونوتراپی (Immunotherapy): این تکنیک با تحریک سیستم ایمنی بدن برای شناسایی و حمله به سلول‌های سرطانی عمل می‌کند. این می‌تواند پاسخ ایمنی در برابر سرطان را تقویت کند و ممکن است در درمان انواع خاصی از این سرطان استفاده شود.
تکنیک درمان این بیماری به وضعیت بیمار و تشخیص پزشک بستگی دارد. گاهی اوقات پزشک متخصص از ترکیب چند روش برای درمان استفاده می‌کند.

پیشگیری از سرطان طحال
پزشکان عفونت مزمن هپاتیت C را با سرطان طحال و سایر اشکال لنفوم غیر هوچکین مرتبط می دانند. بنابراین، اقدام برای جلوگیری از هپاتیت C می تواند به افراد در کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند. هپاتیت C مربوط به خون است بنابراین موارد زیر را در نظر بگیرید:
هنگام خالکوبی یا پرسینگ احتیاط کنید و مطمئن شوید که تجهیزات استریل شده است. در صورت داشتن رابطه جنسی با فردی که برای هپاتیت C و سایر بیماری های مقاربتی آزمایش نشده است از کاندوم استفاده کنید. روش های ایمنی را برای استفاده و دور انداختن سرنگ ها در یک محیط مراقبت های بهداشتی دنبال کنید. هرگز سوزن مشترک استفاده نکنید.
همچنین ممکن است عفونت با HIV و HTLV-۱ خطر ابتلا به لنفوم غیر هوچکین و سرطان طحال را افزایش دهد. پیروی از دستورالعمل های جنسی ایمن و اقدامات پیشگیرانه مشابهی که در برابر هپاتیت C استفاده می شود می تواند در برابر ناقل این ویروس ها نیز موثر باشد. خوردن مقدار زیادی غذاهای پرچرب و افزایش وزن بیش از حد ناشی از آن، هر دو با خطر بیشتر ابتلا به لنفوم غیر هوچکین مرتبط هستند. اتخاذ یک رژیم غذایی سالم و کم چرب و حفظ وزن مناسب، شیوه های مثبت مراقبت از خود هستند که می توانند خطر ابتلا به بسیاری از بیماری های جدی و مزمن دیگر را نیز کاهش دهند.

برای سرطان طحال چه بخوریم؟
تغذیه سالم و مناسب می‌تواند در فرآیند درمان سرطان طحال مفید باشد. هرچند که تغذیه مناسب تنها بخشی از درمان است و نباید به تنهایی به جای درمان‌های پزشکی استفاده شود. در هر صورت، می‌توانید با تغذیه سالم و انتخاب غذاهای مناسب به بهبود سلامتی کمک کنید. در ادامه چند راهنمایی برای تغذیه در صورت ابتلا به این بیماری را مطالعه می‌کنید:
    مصرف مواد غذایی مغذی: مصرف میوه‌ها، سبزیجات، محصولات غله کامل، پروتئین‌های سالم مانند ماهی، مرغ، گوشت سفید و لبنیات کم چرب می‌تواند به عنوان منابع مهمی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها به شمار روند.
    مصرف فیبر بالا: نخود، لوبیا، سبزیجات، میوه‌ها و محصولات غله کامل، که غنی از فیبر هستند، می‌توانند به بهبود گوارش و کاهش خطر بروز مشکلات گوارشی کمک کنند.
    مصرف چربی‌های سالم: انتخاب چربی‌های سالم مانند روغن زیتون، روغن کانولا، آووکادو و ماهی‌های چرب مانند ماهی سردابی می‌تواند مفید باشد. از مصرف چربی‌های اشباع زیاد مثل گوشت قرمز و دیگر محصولات چربی حیوانی باید خودداری کنید.
    مصرف مقدار کافی آب: مطمئن شوید که همیشه به مقدار کافی آب می‌نوشید و بدن با کم‌آبی مواجه نیست.
    حذف یا محدودیت در مصرف مواد غذایی مضر: مصرف غذاهای پرچرب، شیرینی‌ها، غذاهای آماده، نمک و الکل باید محدود شود. این اقدامات به کاهش عوارض جانبی درمان و حفظ وزن سالم کمک می‌کنند.
همچنین، بهتر است با متخصص تغذیه مشورت کنید، زیرا توصیه‌های آنها بر اساس ویژگی‌های شخصی و شرایط درمانی خاص شما تغییر می‌کند.

________________________________________________________

مقالات دیگر