آستیگمات چشم چیست؟

آستیگمات چشم چیست؟
در زبان انگلیسی، آستیگمات، آستیگماتیسم یا کژبینی، Astigmatism نامیده می‌شود.
آستیگمات یک مشکل شایع بینایی است که به دلیل خطا در شکل قرنیه ایجاد می شود. این عارضه هم درست مانند نزدیک‌بینی و دوربینی، یکی از مشکلاتی است که افراد را مجبور به استفاده از عینک می‌کند. علت به‌وجود آمدن این عارضه کاملا معلوم نیست. برخی از افراد به‌طور مادرزادی و بعضی دیگر به‌صورت اکتسابی به آستیگماتیسم دچار می‌شوند.
آستیگمات بودن فرد به معنای آن است که عدسی یا قرنیه چشم وی شکل نامنظمی داشته یا کره چشم او کاملا گرد نیست. در شرایط ایده‌آل، کره چشم درست شبیه یک توپ گرد است. بنابراین، نور وارد شده در چشم به صورت مساوی و منظم شکسته شده و دید واضحی را به‌وجود می‌آورد. اما اگر کره چشم به اندازه کافی گرد نبوده و شبیه توپ فوتبال آمریکایی باشد چه اتفاقی می‌افتد؟ در این صورت، نور بیش‌تر از یک جهت خم می‌شود. این به معنای آن است که فقط بخشی از یک شئ در کانون توجه قرار می‌گیرد و سایر قسمت‌ها ممکن است مبهم و تار به‌نظر برسد. در حالت کژبینی، معمولا ابعاد کره چشم نامتقارن بوده یا ناهمواری قرنیه یا عدسی اجازه نمی‌دهد نور به درستی منکسر شود. این امر منجر به تاری دید می‌شود.
آستیگماتیسم معمولا با نزدیک‌بینی (myopia) یا دوربینی (hyperopia) توام است. این سه عارضه با عنوان عیوب انکساری چشم شناخته می‌شوند. دلیل این امر هم آن است که همه این موارد با نحوه شکست یا انکسار نور ارتباط دارند. استفاده از عینک یا لنز مناسب و جراحی می‌تواند به برطرف کردن این عارضه کمک کند.

علائم رایج آستیگماتیسم چیست؟
علائم آستیگماتیسم ممکن است در هر فردی متفاوت باشد. برخی افراد هم اصلاً هیچ علامتی ندارند. علائم آستیگماتیسم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
    تاری دید یا تحریف دید،‌ اعوجاج یا دید تار در همه فواصل (دور یا نزدیک)
    خستگی چشم
    سردرد
    چشمک زدن برای تلاش برای دیدن واضح
    مشکل دید در شب
    سوزش چشم
اگر این علائم را دارید ممکن است لزوماً آستیگماتیسم نداشته باشید. برخی از علائم ممکن است به دلیل سایر مشکلات سلامتی یا بینایی هم باشد. در این حالت باید به چشم پزشک مراجعه کنید. یک معاینه کامل چشم مشخص می‌کند که آیا شما چشم آستیگمات دارید یا خیر.

دلایل ایجاد ‌آستیگمات چشم چیست؟
‌آستیگمات چشم بیماری شایعی است و دلیل اینکه چرا شکل عدسی یا قرنیه چشم از فردی به فرد دیگر متفاوت است به طور کامل و دقیق مشخص نیست. به نظر ‌‌می‌آید که ایجاد ‌آستیگمات چشم یک مسئله‌ی توارثی باشد. معمول‌ترین دلایل ایجاد ‌آستیگمات چشم شامل موارد زیر هستند:
    دلایل توارثی که باعث ‌‌می‌شوند فرد از بدو تولد دچار ‌آستیگمات چشم باشد
    آستیگماتیسم چشم ‌‌می‌تواند پس از آسیب به چشم و یا جراحی چشم ایجاد شود
    بیماری کراتوکنوس (keratoconus) یک بیماری نادر است که در طی آن قرنیه چشم با گذشت زمان نازک‌تر و مخروطی‌شکل ‌‌می‌شود.
باید توجه داشت که وضعیت ‌آستیگمات چشم ‌‌می‌تواند با گذشت زمان بهبود یافته یا بدتر شود. شایعاتی نیز وجود دارند که بیان ‌‌می‌کنند که مطالعه در نور کم یا تماشای تلویزیون از فاصله بسیار نزدیک ‌‌می‌توانند باعث بدترشدن وضعیت ‌آستیگمات چشم شوند که این مسئله در مورد آستیگمات چشم واقعیت ندارد.

عوارض آستیگمات چشم
در صورت درمان‌نشدن، آستیگماتیسم می‌تواند عوارضی ایجاد کند:
    تنبلی چشم زمانی رخ می دهد که فرد فقط در یک چشم آستیگماتیسم داشته باشد یا آستیگماتیسم در یک چشم بدتر از چشم دیگر باشد و این وضعیت اصلاح نشود.
    استیگمات چشم و سرگیجه
    خستگی چشم و سردرد

چه افرادی بیش‌تر در معرض استیگمات قرار دارند؟
کودکان و بزرگسالان به یک اندازه در معرض ابتلا به کژبینی قرار دارند. با این حال، وجود هر یک از موارد زیر می‌تواند احتمال کژبینی در افراد را افزایش دهد:
    سابقه خانوادگی آستیگماتیسم یا سایر اختلالات چشم نظیر قوز قرنیه
    زخم یا نازک شدن قرنیه
    نزدیک‌بینی شدید
    دوربینی شدید
    سابقه انجام برخی جراحی‌های خاص نظیر عمل آب مروارید

روش تشخیص آستیگماتیسم
به‌طور معمول، نشانه‌های Astigmatism به تدریج ظاهر می‌شوند. بنابراین، توصیه می‌کنیم در صورت مشاهده تغییر در بینایی به چشم پزشک مراجعه کرده وتست آستیگمات چشم را انجام دهید. پزشک معالج با استفاده از ابزارها و روش‌های گوناگونی وضوح بینایی شما را آزمایش خواهد کرد. از این جمله، می‌توان موارد زیر را برشمرد:
بینایی‌سنجی
آزمایش بینایی‌سنجی برای ارزیابی قدرت دید بیمار و تعیین نمره چشم آستیگمات انجام می‌گیرد. برای این منظور، پزشک از شما می‌خواهد حروف موجود بر روی تابلویی را بخوانید که در فاصله مشخصی از شما قرار گرفته است.
استفاده از فوروپتر (Phoropter)
فوروپتر دستگاه دقیقی است که به یک مانیتور متصل بوده و تنها ظرف چند ثانیه شماره چشم و جزیی‌ترین مشکلات Astigmatism را تشخیص می‌دهد. سرعت و دقت بسیار زیاد این دستگاه از خستگی و معطل شدن بیمار جلوگیری کرده و به پزشک کمک می‌کند نمره چشم آستیگمات را تعیین کرده و به وضوح بینایی بیمار کمک کند.
استفاده از کراتومتر (Keratometer)
کراتومتر ابزاری است که برای اندازه‌گیری درجه آستیگمات چشم، میزان خمیدگی بخش قدامی قرنیه و ارزیابی زوایای مختلف آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. بعد از جراحی چشک هم پزشکان با استفاده از این ابزار مناسب‌ترین لنز را برای بیمار تجویز می‌کنند.
استفاده از اتورفراکتور (Autorefractor)
اتورفراکتور یکی دیگر از ابزارهایی است که برای بررسی وضوح بینایی به‌کار می‌رود. این دستگاه نور را به چشم شما می‌تاباند و در هنگام برگشت یا بازتاب، میزان تغییر آن را ارزیابی می‌کند. با استفاده از این دستگاه، پزشک می‌تواند لنز یا عینک مناسب را برای بیمار تجویز کند.
استفاده از ابزار توپوگرافی قرنیه
عارضه‌نگاری یا توپوگرافی یک فناوری پیشرفته است که ارزیابی دقیق ساختار قرنیه را امکان‌پذیر کرده و با ارائه یک نقشه رنگی به تشخیص آستیگمات، آب مروارید و قوز قرنیه کمک می‌کند.

درمان آستیگمات چگونه است؟
گاهی‌اوقات، موارد خفیف آستیگمات چشم نیازی به درمان ندارند اما روش‌های رفع این مشکل به‌شرح زیر هستند. پیش از شرح روش‌ها باید بدانید که اطلاعات نادرست فراوانی درباره روش‌های درمان طبیعی آستیگمات چشم یا استفاده از قطره درمان آستیگمات وجود دارد و نباید به‌دنبال استفاده از آنها بروید.
درمان آستیگمات چشم با عینک و لنز
عینک‌های اصلاحی و لنزهای تماسی با تجویز پزشک رایج‌ترین و کم‌تهاجمی‌ترین درمان‌های آستیگمات چشم هستند. بیشتر افراد مبتلا به این مشکل چشمی، برای اصلاح دید خود از عینک یا لنز کمک می‌گیرند.
ارتوکراتولوژی (Ortho-K) / ارتوکراتولوژی (Ortho-K)
این مورد درمانی است که از لنزهای تماسی سفت و سخت برای اصلاح موقت انحنای نامنظم قرنیه استفاده می‌کند. برای مدت زمان محدودی، لنزهای تماسی سفت و سختی در چشم قرار می‌گیرند.
لیزیک
در این روش، جراح فلپ نازکی (لایه قرنیه) را در قرنیه برش می‌دهد و سپس از لیزر برای تغییر شکل آن (قبل از بستن فلپ) استفاده می‌کند. با این روش، آستیگمات چشم برای همیشه درمان می‌شود.
کراتکتومی فوتورفرکتیو (PRK)
با روش کراتکتومی فوترفرکتیو، جراح از لیزر برای تغییر شکل قرنیه استفاده می‌کند تا نحوه تمرکز پرتوهای نور بر روی شبکیه را بهبود ببخشد.
کراتکتومی زیر اپیتلیال با کمک لیزر (LASEK)
این جراحی چشم شامل شل‌شدن پوشش محافظ قرنیه و سپس استفاده از لیزر برای رفع انحنای نادرست می‌شود. کراتکتومی زیر اپیتلیال هم رایج است.
کشیدن عدسی با برش کوچک (SMILE)
جراح با استفاده از لیزر شکل قرنیه را تغییر می‌دهد تا یک قطعه بافت دیسکی شکل در زیر سطح آن به‌وجود بیاورد.
اپی لیزیک
در این روش، جراح لایه بالایی یا خارجی قرنیه را برمی‌دارد و سپس از لیزر برای تغییر شکل آن استفاده می‌کند. درمان آستیگمات چشم با لیزر توانسته تحول بزرگی در درمان مشکلات بینایی به‌وجود بیاورد.
تمام جراحی‌ها خطراتی دارند. قبل از انجام عمل جراحی آستیگمات چشم با پزشک خود در مورد خطرات و فواید آن صحبت کنید. اگر آستیگماتیسم خفیف تا متوسط ​​دارید، می‌توانید کاندیدای کراتومیلوسیس درجا با لیزر (LASIK) باشید.

________________________________________________________

مقالات دیگر