خشکی چشم چیست؟

خشکی چشم چیست؟ (چشم خشک)
خشکی چشم یا سندروم خشکی چشم (به انگلیسی Dry Eye Syndrome) یکی از انواع بیماری چشم در میان کودکان و بزرگسالان است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که اشک بسیار سریع تبخیر شود، یا هنگامی که غده‌های چشمی، اشک بسیار کمی تولید می‌کنند. خشکی چشم ممکن است در یک یا هر دو چشم ایجاد شود و منجر به عفونت شود. کراتیت سیکا (Keratitis sicca) و کراتوکانجوکتیویس سیکا (Keratoconjunctivitis sicca) نیز برای توصیف خشکی چشم در پزشکی استفاده می‌شوند.
سندرم خشکی چشم می‌تواند در هر سنی و در افرادی که از نظر بیماری‌های دیگر سالم هستند، اتفاق بیفتد. با این حال، در سنین بالاتر که چشم اشک کمتری می‌سازد و همچنین در خانم‌ها نسبت به آقایان، شایع‌تر است. به علاوه خشکی چشم در مناطقی که سوء تغذیه باعث کمبود ویتامین A می‌شود نیز، بیشتر رخ می‌دهد.

علائم خشکی چشم
علایم خشکی چشم می‌تواند متنوع باشد. بیماری که دچار سندروم خشکی چشم است می‌تواند علائم متنوعی از جمله موارد زیر را تجربه کند:
    احساس سوزش، خشکی، وجود شن و زخم در چشم
    مواد چسبناک داخل یا اطراف چشم
    حساسیت چشم به دود یا باد
    قرمزی چشم
    دشواری در باز نگه داشتن چشم
    خستگی چشم بعد از حتی مطالعه‌ی کوتاه مدت
    تاری دید مخصوصا در انتهای روز
    حساسیت به نور
    ناراحتی هنگام استفاده از لنز
    دوبینی
    چشم درد (چشم درد نشانه چیست؟ نشانه بیماری‌هایی مانند میگرن و مطالعه زیاد است)
    چسبیدن پلک‌ها به هم هنگام بیدار شدن.

علت های خشکی چشم
موارد زیر به مهم‌ترین دلایل بروز خشکی در چشم می‌پردازند:
۱. عدم تناسب در مخلوط اشک
صفحه‌ی اشکی از سه لایه تشکیل شده است.
    سطحی ترین لایه: این لایه از چربی است و باعث کاهش سرعت تبخیر می‌شود. اختلال در میزان چربی باعث تبخیر سریع تر اشک می‌شود. همچنین عفونت در لبه‌های پلک (که محل ترشح چربی هستند) که بلفاریت نامیده می‌شود، می‌تواند باعث بسته شدن مسیر ترشح چربی‌ها شود.
    لایه میانی: این لایه از آب و نمک تشکیل شده و ضخیم ترین لایه است. اختلال در آن می‌تواند باعث ناپایداری صفحه اشکی شود. غدد اشکی این لایه را تولید می‌کنند. این لایه چشم را تمیز می‌کند. اگر لایه آبی خیلی نازک باشد، لایه چربی و موکوسی بهم متصل شده و منجر به ترشحات چسبنده‌ای می‌شود که نشانه اصلی خشکی چشم است.
    لایه زیرین: این لایه از موکوس است که باعث می‌شود اشک به طور یکسانی روی سطح چشم پخش شود. اختلال عملکرد این لایه می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های خشکی روی قرنیه شود.
۲. کاهش تولید اشک از دلایل خشکی چشم
موارد زیر باعث کاهش تولید اشک می‌شوند:
    سن: از عوامل تشدید کننده احتمال بروز خشکی چشم، افزایش سن است. بعد از ۴۰ سالگی، تولید اشک کاهش می‌یابد. هنگامی که تا مقدار مشخصی پایین بیاید، چشم خشک می‌شود و به راحتی تحریک شده و عفونت می‌کند.
    یائسگی: کاهش تولید اشک، در خانم‌ها و علی الخصوص بعد از یائسگی، احتمالا به دلیل اختلالات هورمونی، شایع تر است.
    بیماری: کاهش تولید اشک می‌تواند به دلیل بیماری‌های خودایمنی، مانند سندرم شوگرن، لوپوس، اسکلرودرما، آرتریت روماتوئید، یا رادیوتراپی، دیابت، کمبود ویتامین A، جراحی‌های انکساری چشم مانند LASIK یا به علت بیرون زدگی چشم باشد که احتمال خشکی چشم را افزایش می‌دهند، اما علائم معمولا موقتی هستند.
۳. مشکلات پلک چشم دلیل خشکی چشم
اغلب افراد تقریبا پنج بار در دقیقه پلک می‌زنند، هر بار که فرد پلک می‌زند، پلک لایه نازکی از اشک را روی سطح چشم پخش می‌کند. مشکلات پلک می‌توانند در حرکات پلک زدن اختلال ایجاد کنند. مشکلات پلک می‌توانند شامل اکتروپیون که پلک به سمت بیرون چرخیده یا انتروپیون که پلک به سمت داخل چرخیده، باشند. همچنین التهاب لبه پلک نیز می‌تواند یکی از اختلالات مرتبط با علت قرمزی چشم باشد.
۴. دارو های ایجاد کننده خشکی چشم علت خشکی چشم در جوانی و پیری
داروهایی که می‌توانند باعث خشکی چشم شوند شامل موارد زیر هستند:
    برخی از دیورتیک‌ها
    مهارکننده‌های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACEI)
    ضدحساسیت‌ها
    ضداحتقان‌ها
    برخی قرص‌های خواب آور
    برخی داروهای کنترل بارداری
    برخی ضدافسردگی‌ها
    برخی داروهای آکنه: مخصوصا داروهای نوع ایزوترتینوئین
    مسکن‌های اپیوئیدی و مورفین.
۵. عوامل محیطی خشکی چشم
فاکتورهای آب و هوایی شامل آب و هوای خشک، خورشید، باد، و سایر انواع آب و هوای داغ و خشک مانند کابین هواپیما، باعث خشکی چشم می‌شود. ارتفاع بالا، سیگار کشیدن، و استفاده از لنزهای تماسی نیز ریسک فاکتور هستند.
    استفاده از لنز های تماسی: تشخیص اینکه آیا لنزهای تماسی باعث بروز خشکی چشم شده اند یا اینکه خشکی باعث ایجاد ناراحتی چشم هنگام استفاده از لنزهای تماسی می شود، را بسیار دشوار کرده است. بسیاری از افراد به خاطر خشکی چشمشان مجبور می شوند تا دیگر از لنز استفاده نکنند زیرا معایب لنز چشم در مواردی بیشتر از مزایای آن است.
    محیط داخل منزل: استفاده از دستگاه های تهویه، پنکه های خانگی و سیستم های گرمایشی رطوبت داخل منزل را کاهش داده و در نتیجه باعث تبخیر بیشتر اشک از سطح چشم ها خواهد شد.
    محیط بیرو‏ن از منزل: افرادی که در شهرهای گرم و خشک زندگی می کنند یا محل کارشان ایجاب می کند که مدت زمان طولانی ای در معرض نور خورشید باشند بیش از دیگران در معرض خشکی چشم قرار دارند.
    مسافرت با هواپیما: هوای داخل کابین های هواپیما بیش از حد خشک بوده و در صورت استفاده بیش از حد و سفرهای هوایی بی شمار، فرد ممکن است دچار خشکی چشم شود.
    سیگار کشیدن: سیگار کشیدن ارتباط مستقیمی با بروز بیماری های چشمی مثل خشکی چشم، آب مروارید و دژنراسیون ماکولا دارد.
    رژیم غذایی نامناسب: خوردن رژیم غذایی کم ویتامین A (که در کبد ، هویج و کلم بروکلی یافت می‌شود) یا کمبود اسیدهای چرب امگا ۳ (در ماهی، گردو و روغن‌های گیاهی)، می‌تواند به کاهش تولید اشک و خشکی چشم بیافزاید.
۶. استفاده‌ زیاد از چشم ها
استفاده از مانیتور کامپیوتر، خواندن یا رانندگی وسایل نقلیه که با افزایش تمرکز بینایی باعث کاهش سرعت پلک زدن و خشک شدن چشم می‌شود. دو مورد شایع افزایش تبخیر اشک، موتورسواری و استفاده زیاد از سیستم کامپیوتری است.
۷. بیماری‌ های زمینه ای
بیماری هایی نظیر زونا و فلج بل و لنفوم چشم نیز می‌توانند باعث خشکی چشم شوند. علائم اولیه سرطان چشم نیز باید در این موارد توسط پزشک بررسی شود. افرادی که ناخنک دارند، با عمل ناخنک چشم درمان می‌شوند که در آن رشته‌های سرطانی از چشم جدا می‌شود.
در برخی افارد که علائم سندروم شوگرن را دارند نیز این اتفاق رخ می‌دهد. این سندروم نوعی بیماری خود ایمنی است که در آن بدن به سلول‌های چشم حمله می‌کند.

چه افرادی بیشتر در معرض خطر خشکی چشم قرار دارند؟
هر فردی ممکن است به خشکی چشم مبتلا شود، اما موارد زیر احتمال ابتلا به خشکی چشم را افزایش می‌دهد:
    سن 50 سال یا بیشتر
    جنسیت: خشکی چشم در زنها شایع‌تر است
    استفاده از لنزهای تماسی
    کمبود ویتامین A (موجود در غذاهایی مانند هویج، کلم بروکلی و جگر) یا اسیدهای چرب امگا 3 (موجود در ماهی، گردو و روغن‌های گیاهی)
    ابتلا به بیماری‌های خودایمنی خاصی مانند لوپوس

تشخیص علت خشک بودن چشم
پزشک با روش‌های زیر علت خشک بودن چشم‌ها را تشخیص می‌دهد:
    معاینه چشم‌ها و بررسی سابقه پزشکی شما
    تست شیرمر یا سنجش حجم اشک (پزشک نوار کاغذی مخصوص را در زیر پلک پایینی شما قرار می‌دهد و بعد از پنج دقیقه، مقدار نوار خیس‌شده توسط اشک را اندازه‌ می‌گیرد.)
    تعیین کیفیت اشک (در این روش، از رنگ‌های مخصوص برای بررسی تبخیر شدن اشک استفاده می‌شود.)
    تست اسمولاریته اشک (اندازه‌گیری آب و ذرات موجود در اشک)

درمان خشکی چشم چیست؟
درمان خشکی چشم معمولاً بستگی به این دارد که چه چیزی باعث علائم ما شده باشد. درمان‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند علائم ما را کاهش داده و به حفظ سلامت چشم کمک کنند.
    قطره‌های چشمی: رایج‌ترین درمان برای خشکی خفیف چشم، استفاده از قطره‌های چشم اشک مصنوعی است. می‌توانیم این قطره‌ها را بدون نیاز به نسخه پزشک تهیه کنیم. علاوه بر اشک مصنوعی، ژل‌ها و پمادهای مرطوب‌کننده چشم نیز ممکن است با برطرف کردن علائم خشکی چشم، باعث داشتن احساس بهتر شوند.
    داروهای تجویزی برای خشکی چشم: اگر خشکی چشم ما جدی‌تر باشد، ممکن است چشم‌پزشک برای ما داروهایی مانند سیکلوسپورین تجویز کند. این داروها، قطره‌های چشمی هستند که می‌توانند به چشم کمک کنند تا اشک بیشتری تولید کنند.
    بستن مجرای اشکی: اگر پزشک تشخیص دهد که اشک‌ خیلی سریع از چشم ما خارج می‌شود، ممکن است توصیه کند که مجرای اشک‌ (سوراخ‌های کوچک در گوشه‌های داخلی چشم) به کمک پلاک‌های مخصوص این کار بسته شود. این پلاک‌ها می‌توانند به حفظ اشک در چشم کمک کنند.
    عمل جراحی: در برخی موارد، خشکی چشم ممکن است به این دلیل باشد که پلک پایینی بیش از حد شل است و باعث می‌شود اشک‌ها خیلی سریع از چشم خارج شوند. اگر این دلیل خشکی چشم ما باشد، ممکن است چشم پزشک جراحی را برای اصلاح پلک‌ها و کمک به ماندن طولانی‌تر اشک روی چشم‌ها پیشنهاد دهد.
    تغییر سبک زندگی: اگر چیزی در زندگی یا محیط ما باعث خشکی چشم شده یا آن را بدتر می‌کند، ممکن است پزشک تغییراتی را برای کمک به محافظت از چشم پیشنهاد دهد. برای مثال، اگر دارویی که برای بیماری دیگری مصرف می‌کنیم، باعث خشکی چشم می‌شود، ممکن است پزشک توصیه کند که آن را با داروی دیگری جایگزین کنیم.

پیشگیری از خشکی چشم
رعایت موارد زیر کمک می‌کند که چشمان ما احساس بهتری داشته باشند:
    سعی کنیم در معرض دود، باد و تهویه مطبوع قرار نگیریم
    برای جلوگیری از خشک شدن بیش از حد هوای خانه، از مرطوب‌کننده استفاده کنیم
    زمان کار با صفحه نمایش، شامل رایانه و تبلت، را محدود کنیم
    در حین کار با صفحه نمایش به چشمان خود استراحت دهیم
    در محیط بیرون از عینک آفتابی مناسب استفاده کنیم
    مقدار زیادی آب بنوشیم، سعی کنیم روزانه 8 تا 10 لیوان آب بنوشیم
    به اندازه کافی (حدود 7 تا 8 ساعت در شب) بخوابیم

________________________________________________________

مقالات دیگر