سرطان خون چیست؟

سرطان خون چیست؟

سرطان خون، لوسمی یا لوکمیا در واقع سرطان سلول های خونی است. چندین دسته از سلول های خونی شامل گلبول های قرمز (RBC)، گلبول های سفید (WBC) و پلاکت ها وجود دارد. به طور کلی، سرطان خون به سرطان  گلبول های سفید (WBCها) اشاره دارد.

WBCها بخش حیاتی از سیستم ایمنی بدن شما هستند. آنها بدن شما را از حمله باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها، سلول های غیرطبیعی و سایر مواد خارجی محافظت می نمایند. آنها می توانند سریع تقسیم شده و در نهایت سلول های طبیعی را از بین ببرند. WBC بیشتر در مغز استخوان تولید می شود. اما نوع خاصی از WBC نیز در غدد لنفاوی، طحال و غده تیموس ساخته می شود. WBCها پس از تشکیل در سراسر بدن در خون و سیستم لنفاوی به گردش در می آیند و در غدد لنفاوی و طحال متمرکز می شوند.

علائم و نشانه های سرطان خون چیست؟
علائم سرطان خون عبارتند از:

تعریق بیش از حد به خصوص در شب
خستگی و ضعف که با استراحت از بین نمی رود
لاغری ناخواسته
درد و پوک شدن استخوان
غدد لنفاوی متورم و بدون درد (به خصوص در گردن و زیر بغل)
بزرگ شدن کبد و طحال
لکه های قرمز روی پوست که پتشی نامیده می شوند.
خونریزی و کبودی
تب یا لرز
عفونت های مکرر

شیوه تشخیص سرطان خون چگونه است؟
برای تشخیص دقیق سرطان خون لازم است پزشک با بررسی موارد زیر از بیمار شرح حال می‌گیرد.

سابقه‌ی ابتلای خانوادگی به سرطان خون
علائم حیاتی بیمار نظیر تب، تنگی نفس
بررسی پوست از لحاظ رنگ پریدگی یا کبودی
بررسی غدد لنفاوی کشاله ران، زیر بغل و ران
بررسی وضعیت دهان و دندان
بررسی وضعیت شکم برای بزرگ شدن اعضای بدن
همچنین لازم است در مورد سابقه‌ی مواجهه با بنزن یا نور شدید خورشید، سابقه‌ی شیمی درمانی یا پرتودرمانی یا ابتلا به عفونت‌های ویروسی از بیمار سوال شود. اما در نهایت پاسخ این موارد و معاینه‌ی فیزیکی کافی نیست و لازم است برای تشخیص دقیق آزمایش سرطان خون درخواست شود.

دکتر خون می‌تواند با بررسی میزان سلول‌های خونی، لنفوسیت‌ها، گلبول‌های قرمز و پلاکت به تشخیص انواع سرطان خون کمک کند.

راه‌های درمان سرطان خون چیست؟
سرطان جزو بیماری‌هایی است که نام آن برای تمام بیماران و اطرافیان آن‌ها هراس ایجاد می‌کند. به همین دلیل اغلب افراد بعد از ابتلا می‌پرسند آیا سرطان درمان دارد؟ یا اینکه آیا سرطان خون کشنده است؟ چگونه باید سرطان خون را درمان کنیم؟

واقعیت این است که درمان سرطان خون یا لوسمی به نوع آن بستگی دارد. زیرا هر کدام از انواع لوسمی درمان ویژه‌ای دارد و باید در شرایط ویژه‌ای انجام شود.

همچنین شرایط سنی و وضعیت جسمی بیماران  از عوامل مهمی است که در اثر بخش بودن درمان تاثیر زیادی دارد. در سال‌های اخیر شیوه‌های درمان سرطان خون بدخیم هم پیشرفت کرده است و دیگر مانند گذشته کشنده نیست، بلکه می‌توان طول عمر بیماران مبتلا به سرطان‌های بدخیم را هم افزایش داد.

شیوه‌های درمان سرطان خون شامل موارد زیر است:

درمان سرطان خون با شیمی درمانی
رایج‌ترین شیوه درمان برای سرطان خون خوش‌خیم استفاده از شیمی درمانی است. در این روش داروها به صورت وریدی یا مستقیم به مایع مغزی نخاعی تزریق می‌شود و موجب متوقف شدن رشد سلول‌های سرطانی می‌شود.

درمان هدفمند یا استفاده از داروهای خاص
در افرادی که مبتلا به سرطان خون میلوئیدی مزمن هستند یا کسانی که سرطان خون حاد لنفوبلاستیک دارند داروهای هدفمند یا داروهایی که رشد سلول‌ها را متوقف می‌کنند می‌توانند روند پیشرفت بیماری را کند کنند.

درمان سرطان خون با ایمونوتراپی
در روش ایمونوتراپی با تزریق آنتی‌بادی به سلول‌های لوسمی سیستم ایمنی بدن تقویت می‌شود و از این طریق سرطان درمان می‌شود.

درمان سرطان خون با پرتودرمانی
پرتو درمانی روشی است که در آن دسته‌ای از پرتوهای متمرکز با انرژی بالا می‌تواند سلول‌های سرطانی را از بین ببرد. این روش معمولا برای سرطان‌هایی که در یک موضع خاص هستند استفاده می‌شود و شیوه‌ای اثربخش است.

عوارض سرطان خون چیست؟
موارد زیر عوارض شایع سرطان خون است که در اغلب بیماران بروز می‌کند.

عفونت
با کم شدن تعداد گلبول سفید خون بدن توانایی مبارزه بر علیه عفونت‌ها را از دست می‌دهد و حتی ممکن است درگیر عفونت‌های شدید شود. عفونت‌های دستگاه ادراری، ذات الریه، عفونت‌های پوستی در بیماران سرطانی به سرعت رشد می‌کنند و موجب کاهش افت خون و سطح هوشیاری فرد می‌شود. از طرف دیگر سرکوب سیستم ایمنی بدن می‌تواند موجب رشد برخی از میکروارگانیسم‌ها مانند ویروس آبله مرغان شود.

خونریزی
با کم شدن تعداد پلاکت‌ها در خون، احتمال بروز خونریزی افزایش پیدا می‌کند. به طور مثال بروز خونریزی داخل جمجمه که می‌تواند منجر به گیجی یا بی‌هوشی شود یا خونریزی‌های ریوی که موجب تنگی نفس شدید می‌شود. در برخی از بیماران سرطانی هم خونریزی دستگاه گوارش و معده وروده سطح فشار خون را کاهش می‌دهد و مشکلاتی را برای بیمار ایجاد می‌کند.

انواع سرطان خون

انواع عمده سرطان خون عبارتند از:
سرطان خون لنفوسیتی حاد (ALL): شایع‌ترین نوع سرطان خون در کودکان است اما می‌تواند در بزرگسالان نیز رخ دهد.
سرطان خون میلوژن حاد (AML): در کودکان و بزرگسالان رخ می‌دهد اما AML شایع‌ترین نوع سرطان خون حاد در بزرگسالان است.
سرطان خون لنفوسیتی مزمن (CLL): شایع‌ترین سرطان خون مزمن در بزرگسالان بوده و ممکن است سال‌ها بدون نیاز به درمان باشد.
سرطان خون میلوژن مزمن (CML): این نوع سرطان خون عمدتا بزرگسالان را درگیر می‌کند. فرد مبتلا به CML ممکن است قبل از اینکه وارد مرحله‌ای شود که سلول‌های لوسمی با سرعت بیشتری رشد می‌کنند، ماه‌ها یا سال‌ها علائم کمی داشته باشد و یا علائمی نداشته باشد.
انواع دیگر و نادرتری از لوسمی نیز وجود دارد، از جمله لوسمی سلول مویی، سندرم‌های میلودیستپلاستیک و اختلالات میلوپرولیفراتیو

عوامل خطر

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان خون را افزایش دهند عبارتند از:

درمان قبلی سرطان: افرادی که انواع خاصی از شیمی درمانی و پرتودرمانی را برای سرطان‌های دیگر انجام داده‌اند، خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان خون را دارند
اختلالات ژنتیکی: به نظر می‌رسد ناهنجاری‌های ژنتیکی در بروز سرطان خون نقش دارند. برخی اختلالات ژنتیکی مانند سندرم داون با افزایش خطر ابتلا به سرطان خون در ارتباط است.
قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی: قرار گرفتن در معرض برخی از مواد شیمیایی مانند بَنزن - که در بنزین و صنایع شیمیایی استفاده می‌شود - با افزایش خطر ابتلا به انواع سرطان خون مرتبط است.
سیگار کشیدن: کشیدن سیگار خطر ابتلا به سرطان خون میلوژن حاد را افزایش می‌دهد.
سابقه خانوادگی سرطان خون: اگر اعضای خانواده به سرطان خون مبتلا شده باشند، احتمال ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد.
با این حال، اکثر افراد با عوامل خطر شناخته شده به سرطان خون مبتلا نمی‌شوند و بسیاری از افراد مبتلا به سرطان خون هیچ یک از این عوامل خطر را ندارند.