حساسیت به گلوتن

افراد مبتلا به بیماری سلیاک یا حساسیت به گلوتن باید از مصرف گلوتن اجتناب کنند، زیرا می تواند باعث آسیب به روده شود و از جذب مواد مغذی ضروری توسط بدن جلوگیری کند. کسانی که به گندم حساسیت دارند باید از مصرف تمامی محصولات حاوی گندم خودداری کنند، زیرا مصرف آنها می تواند خطرناک باشد. عدم تحمل گلوتن می تواند منجر به مشکلاتی شود، اما بعید است که علائم آن قدر شدید باشند که به مراقبت های اضطراری نیاز شود. شواهدی مبنی بر تاثیر عوامل محیطی در شکل گیری بیماری سلیاک وجود دارد. اما کارشناسان دقیقا از علت عدم تحمل گلوتن و نحوه ارتباط آن با بیماری های مشابه اطمینان ندارند. برخی از محققان معتقدند که سایر مواد موجود در گندم، و نه گلوتن، می تواند باعث برخی از این واکنش‌ها شوند.

گلوتن چیست؟
گلوتن پروتئین موجود در غلاتی مانند گندم، جو و چاودار است. فرد مبتلا به عدم تحمل یا حساسیت به گلوتن ممکن است پس از خوردن غذاهای حاوی گلوتن دچار درد و نفخ شود. عدم تحمل گلوتن می تواند علائمی مشابه بیماری سلیاک ایجاد کند، اما با این بیماری متفاوت است. علائم حساسیت به گلوتن همچنین ممکن است شبیه علائم حساسیت به گندم و یا بیماری های روده مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS) باشد.

علائم حساسیت به گلوتن
فرد مبتلا به حساسیت به گلوتن پس از مصرف مواد غذایی حاوی گندم، جو یا چاودار علائمی را تجربه می کند. علائم ممکن است شامل خستگی، نفخ، درد شکمی، اسهال، تهوع، یبوست و احساس ناخوشی باشد. اضطراب، سردرد، گیجی، بی حسی، درد مفاصل یا عضلات و بثورات پوستی نیز ممکن است رخ دهد. در صورت مشاهده هر یک از علائم بهتر است به پزشک مراجعه کنید. تشخیص صحیح  این بیماری اهمیت زیادی در تعیین روش درمان دارد.

حساسیت به گلوتن در مقابل حساسیت به گندم
بدن فردی که به گندم حساسیت دارد، به پروتئین موجود در گندم واکنش نشان می دهد و این پروتئین لزوما گلوتن نیست. حساسیت به گندم می تواند منجر به ایجاد علائم تهدید کننده حیات گردد. فردی که به گندم حساسیت دارد ممکن است دچار کهیر، ورم، مشکلات تنفسی، از جمله خس خس سینه و در موارد شدید شوک آنافیلاکسی شود. این واکنش جدی باعث افت فشار خون، کاهش هوشیاری و توقف تنفس می شود.
اگرچه واکنش های حساسیتی اغلب نیازمند مراقبت های فوری هستند؛ ولی عدم تحمل گلوتن تا این حد خطرناک نیست. با این حال عدم تحمل گلوتن نیز می تواند باعث مشکلاتی شود و ممکن است بر سلامت کلی فرد تأثیر بگذارد.

غذاهایی که گلوتن دارند
گلوتن در غلاتی مانند گندم، جو، جو دوقلو، ذرت، سیب زمینی، سویا، جو و سیب زمینی یافت می‌شود. بنابراین، مصرف غلاتی مانند نان، ماکارونی، آرد، بیسکوییت و سایر محصولات پخت و پزی که گلوتن دارند، برای افرادی که به گلوتن حساسیت دارند، توصیه نمی‌شود. برای کنترل حساسیت به گلوتن، رژیم غذایی بدون گلوتن را می‌توان رعایت کرد. این امر شامل مصرف غذاهایی مانند برنج، ذرت، سیب زمینی، ماهی و… می‌شود. در رژیم بدون گلوتن، می‌توانید به جای محصولاتی که گلوتن دارند، غذاهایی مانند برنج، ذرت، کینوا، آرد گیاهی (مانند آرد برنج یا آرد نخود) و سایر غلات بدون گلوتن را مصرف کنید. در هنگام خرید محصولات غذایی، برچسب‌های محصول را به دقت بخوانید تا مطمئن شوید که حاوی گلوتن نیستند. به دنبال عباراتی مانند «بدون گلوتن»، «مناسب برای حساسیت به گلوتن» یا نماد «بدون گلوتن» در برچسب‌ها باشید.

آلرژی‌های مواد افزودنی در افراد دارای حساسیت به گلوتن
ممکن است محصولات غذایی حاوی مواد افزودنی گلوتن مانند : آرد غلات ، حاوی گلوتن (مانند آرد گندم) باشند. در صورتی که حساسیت شدیدی دارید، باید از این مواد افزودنی هم دوری کنید. اگر به حساسیت به گلوتن مشکوک هستید، بهتر است با پزشک یا تغذیه‌شناس مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند به درستی تشخیص دهند  و راهنمایی در مورد رژیم غذایی مناسب برای شما ارائه دهند ، اگر از دسته افرادی هستید که به گلوتن حساسیت دارید رژیم غذایی کتوژنیک بسیار می تواند کمک کننده باشد.

خطرات حساسیت به گلوتن
برای افرادی که به گلوتن حساسیت دارند، مصرف حتی مقادیر کوچکی از گلوتن می‌تواند عوارض جدی را ایجاد کند. این مشکلات شامل:

-آسیب روده
-کاهش جذب مواد غذایی
-کاهش سلامت عمومی
-کمبود ویتامین‌ها

و موارد دیگر است. گلوتن حتی ممکن است در محصولاتی که انتظار ندارید گلوتن داشته باشند، مخفی شود. مانند :

-سس‌ها
-ادویه‌ها
-محصولات آردی مانند آرد سوخاری، پودر قند و حتی آلومینیوم برای پختن مواد غذایی

بنابراین، باید دقت کنید و به خواندن برچسب‌ها و اطلاعات محصولات توجه کنید.حساسیت به گلوتن میتواند تقویت و سلامت روده ها را تحت تاثیر قرار دهد پس خیلی باید مراقب باشیم.

افراد حساس به گلوتن به چه مواردی توجه کنند؟
در برخی صنایع غذایی، محصولات ممکن است به وسیله‌ی گلوتن روان‌شونده یا امولسیفایر شوند. برای مثال، آب نان، آب نان گندمی یا آب نان جو دوقلو که به مواد غذایی دیگر افزوده می‌شود. در صورتی که به گلوتن حساسیت دارید، باید مواد افزودنی مورد استفاده در محصولات را بررسی کنید.

– سفر و رستوران‌ها
در سفر و بازدید از رستوران‌ها، مصرف غذاهای بدون گلوتن ممکن است چالش‌برانگیز باشد. پیش از سفر، تحقیق کنید و رستوران‌هایی را که غذاهای بدون گلوتن ارائه می‌دهند یا توانایی تنظیم غذاهای بدون گلوتن دارند، پیدا کنید.



– تجربه‌ی عوارض متقاطع
برخی افراد با حساسیت به گلوتن ممکن است نیز حساسیت به مواد دیگری مانند لاکتوز یا سویا داشته باشند. در صورتی که علاوه بر حساسیت به گلوتن، عوارض دیگری نیز تجربه می‌کنید، بهتر است با پزشک خود در این زمینه مشورت کنید.

رایج‌ترین علائم عدم تحمل گلوتن 

۱. نشانه‌های بیماری سلیاک
بیماری‌ سلیاک شدیدترین حالت عدم تحمل گلوتن محسوب می‌شود. سلیاک یک نوع بیماری خودایمنی است که تقریبا ۱ درصد از جمعیت را تحت تأثیر قرار داده است و ممکن است منجر به آسیب به دستگاه گوارش شود. این بیماری می‌تواند منجر به عوارض متنوعی شود که از جمله‌ی آن‌ها می‌توانیم مشکلات پوستی، مشکلات گوارشی، تغییر خلق‌وخو و… را نام ببریم. در ادامه چند نمونه از رایج‌ترین علائم بیماری سلیاک را در اختیارتان قرار داده‌ایم.

۱. اسهال، یبوست و مدفوع بودار
افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند، بعد از خوردن گلوتن التهاب در روده‌ی کوچک را تجربه می‌کنند. این موضوع به پوشش روده آسیب می‌رساند و منجر به ناراحتی گوارشی قابل‌توجه، اسهال مکرر یا یبوست می‌شود. اسهال مکرر می‌تواند مشکلات دیگری را برای سلامتی بدن به دنبال داشته باشد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توانیم به از دست رفتن الکترولیت بدن، کم‌آبی بدن و ضعف و خستگی اشاره کنیم. علاوه بر این افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند، ممکن است به دلیل جذب ضعیف مواد مغذی بدبو یا بی‌رنگ شدن مدفوع را تجربه کنند.

۲. خستگی و ضعف
باور بر این است که عوامل مختلف منجر به خستگی در افراد مبتلا به بیماری سلیاک می‌شوند که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره کرده‌ایم.

خستگی یک احساس رایج در میان افراد مبتلا به اختلالات خودایمنی از جمله بیماری سلیاک به شمار می‌رود.

۳. واکنش‌های پوستی
عدم تحمل گلوتن همچنین می‌تواند روی پوست شما اثر منفی بگذارد. عارضه‌ای به نام درماتیت هرپتی‌فرم یکی از علائم بیماری سلیاک به شمار می‌رود. اگرچه تمام افراد مبتلا به سلیاک به گلوتن حساس هستند، با این حال بعضی از افراد علائم گوارشی که نشان‌دهنده‌ی بیماری سلیاک هستند را تجربه نمی‌کنند.