سکته قلبی چیست؟ علائم سکته قلبی

سکته قلبی چیست؟
قلب حیاتی‌ترین اندام در بدن است که هرگونه مشکلی در خصوص آن باید کاملا جدی گرفته‌شود. مراقبت‌های پزشکی و چکاپ‌های دوره‌ای در خصوص قلب و مشکلات آن، خصوصا مشکلات پنهان قلب از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
یکی از ترسناک‌ترین و پرخطرترین مشکلاتی که در خصوص قلب می‌تواند رخ دهد، بروز سکته قلبی است. حمله قلبی واقعا یک تجربه ترسناک است که اگر کسی آن را تجربه کرده‌باشد یا حتی شخصی از نزدیکانش را در این شرایط دیده‌باشد، قطعا به عمق خطر این عارضه واقف است.
حمله قلبی که در اصطلاح بالینی به آن آنفارکتوس میوکارد گفته می‌شود، زمانی اتفاق‌می‌افتد که بخشی از عضله قلب خون کافی دریافت نکرده و در‌نتیجه اکسیژن مورد نیاز به عضله‌های قلبی نمی‌رسد. وقتی قلب خون و اکسیژن کافی دریافت نکند، عملکرد قلب دچار اختلال می‌شود. حین حملات قلبی عضله قلب برای زنده‌ماندن در تلاش است و به اکسیژن نیاز دارد.
هر چقدر قلب ‌بیشتر بدون اکسیژن بماند و دیرتر درمان‌های لازم را دریافت کند، میزان آسیبی که به عضله‌های قلب وارد می‌شود ‌بیشتر و شدیدتر خواهد‌بود. در حمله شدید قلبی قطعا میزان آسیب و به دنبال آن خطر هم ‌بیشتر است.
دلیل اصلی بروز چنین عارضه‌ای، مشکلات و گرفتگی شریان‌های کرونری قلب است. در واقع به دلیل گرفتن این رگ‌ها به دلایل مختلف، این شریان‌ها نمی‌توانند خون مورد نیاز ماهیچه‌های قلبی را تامین کنند. گرفتگی رگ قلب یا CAD را به عنوان علت اصلی حمله قلبی می‌شناسند.

علائم و نشانه‌های سکته قلبی چیست؟
تعریق زیاد بدن
یکی از علائم سکته قلبی تعریق زیاد بدن است. درحالی‌که فرد تا لحظاتی قبل در حالت نرمال بوده و اصلاً احساس گرما نمی‌کرد، حالا دچار تعریق زیاد و ناگهانی شده است. پوست او همراه با تعریق زیاد بسیار سرد می‌شود.
احساس درد در بالاتنه
درد در بالاتنه یکی از شایع‌ترین علائم سکته قلبی است. درد ناشی از حمله قلبی امکان دارد به بخشی بالاتر از قفسه سینه سرایت کند. در این صورت بیمار درد و ناراحتی را در ناحیه بازوها، دندان‌ها، فک، پشت و گردن نیز احساس خواهد کرد. همچنین برخی از مبتلایان به سکته قلبی عنوان می‌کنند، که در هنگام بروز درد، ناراحتی و فشار را تنها در بخش بالاتر از سینه تجربه کردند و خود قفسه سینه دردی نداشته است.
احساس ناراحتی یا درد در ناحیه قفسه سینه
این ناراحتی یا درد ممکن است، شبیه درد شدید، پری یا فشردن و احساس فشار در ناحیه قفسه سینه باشد. این درد معمولاً چند دقیقه طول می‌کشد. همچنین این درد می‌تواند عودکننده و فروکش‌کننده باشد.
دل‌ درد
دل‌درد دیگر علامت شایع سکته قلبی است. بسیاری از افرادی که تجربه سکته قلبی داشتند درد در ناحیه سر دل را نیز همراه با علائم دیگر عنوان می‌کنند. این درد و ناراحتی امکان دارد به طرف پایین در ناحیه شکم انتشار پیدا کند. گاهی نیز دل درد در قالب سوزش سر دل خود را نشان می‌دهد.  به‌طورکلی درد قلب، می‌تواند از ناحیه ناف تا فک تحتانی بروز کند.
تهوع و استفراغ
دیگر علامتی که می‌تواند نشانه سکته قلبی باشد، حالت تهوع و استفراغ است. امکان دارد فرد بدون دلیل مشخصی در ناحیه معده احساس بدی داشته باشد و بالا بیاورد.
احساس سبکی در سر
ضمن اینکه فرد پیش از سکته یا در هنگام بروز سکته قلبی فشار مضاعفی را در ناحیه قفسه سینه تجربه می‌کند، ممکن است احساس سبکی سر نیز  داشته باشد. همراه با سبکی سر علائم دیگری همچون بیهوشی و سرگیجه شدید نیز بروز می‌کند.
تنگی نفس
فرد پیش از بروز حمله قلبی احساس سنگینی زیادی حین تنفس دارد و تلاش می‌کند نفس عمیق بکشد. این حالت بیشتر ناشی از بروز درد و ناراحتی در ناحیه قفسه سینه است. گاهی نیز فرد دچار تنگی نفس می‌شود، اما هیچ دردی در ناحیه قفسه سینه احساس نمی‌کند.
اضطراب
اضطراب دیگر علامت معمولی است که افراد با تجربه سکته قلبی آن را عنوان می‌کنند. ممکن است بدون دلیل احساس عذاب داشته باشید، اما دلیل آن را ندانید. برخی از افراد نیز پیش از بروز سکته قلبی بدون هیچ دلیلی درگیر به حمله پانیک می‌شوند.
تپش قلب
تپش قلب به این صورت است که فرد احساس می‌کند قلب در حال پال زدن است. همچنین فرد متوجه می‌شود که به‌صورت خیلی واضح قلب در حال تپیدن است و شرایط نرمال همیشگی را ندارد.

علت سکته قلبی چیست؟
عوامل متعددی را می‌توان به‌عنوان عوامل زمینه‌ساز سکته قلبی در نظر گرفت. گاهی اوقات سن و جنس می‌توانند به عنوان فاکتورهای اصلی و تاثیرگذار در سکته قلبی محسوب شوند.
    بیماری‌های زمینه‌ای مانند سابقه فشارخون بالا، چربی‌خون و آریتمی‌های قلبی می‌توانند از عوامل مهم در بروز حمله قلبی باشند. سن فاکتور بسیار مهمی است که می‌تواند موجب سکته قلبی در افراد شود. فشار خون بالا، چربی خون، دیابت و مواردی از این دست را می‌توان از عوامل مهم بروز سکته در نظر گرفت.
    جدای از عوامل زمینه‌ساز سکته قلبی، یک سری دلایل ثانویه هم می‌توانند موجب حمله قلبی خصوصا در افراد بدون بیماری‌های زمینه‌ای باشد. چاقی و اضافه وزن و نداشتن تحرک کافی یکی از مهم‌ترین دلایل برای انواع سکته‌های قلبی است.
    سبک زندگی ناسالم و مصرف بیش‌از‌حد غذاهای چرب و فست‌فودها از مهم‌ترین دلایل سکته قلبی در افراد است. خصوصا بی‌تحرکی و ورزش نکردن را می‌توان اصلی‌ترین علت سکته قلبی جوانان دانست. این سبک زندگی باعث آزما می‌شود. مصرف بیش‌از‌حد الکل، مصرف دخانیات خصوصا قلیان و سیگار و انتخاب‌های نادرست سبک زندگی می‌تواند به شدت افراد را در معرض خطر بیشتری برای حمله قلبی قرار دهد.
    در مواردی، زمانی که فرد زمینه بیماری قلبی یا حتی سکته قلبی دارد، استرس، فشارهای عصبی، بلند کردن وسایل بسیار سنگین، فراموش کردن مصرف داروها، افزایش فشارخون و مواردی از این دست می‌تواند از دلایل اصلی بروز حمله قلبی مجدد در این بیماران شود.

سکته قلبی خاموش چیست؟ (علائم رد کردن سکته قلبی)
یکی از حالت‌های خطرناک حمله قلبی مربوط به مواردی است که فرد اصلا متوجه بروز حمله نمی‌شود. در واقع در این شرایط علائم رایج و واضح سکته قلبی را مشاهده نمی‌کنیم و عموما علایم سکته قلبی به مشکلات دیگری مانند در معده نسبت داده می‌شوند.
از‌این‌رو به آن سکته قلبی خاموش هم گفته‌می‌شود. این نوع سکته‌ها در بیشتر موارد در حدی است که بیمار به بیمارستان مراجعه نمی‌کند. این نوع حملات قلبی معمولا نیمی از سکته‌های قلبی را تشکیل می‌دهند. برای مثال ممکن است رگ مسدودشده به‌صورت خودبهخودی باز شود و مشکل برطرف شود. اما باز هم این نوع حملات قلبی می‌توانند خطرساز شوند و موجب بروز یک سری آسیب‌ها در به قلب و عروق گردند. به همین دلیل هم نشانه‌های حمله قلبی خاموش باید مهم شمرد.
مهم‌ترین نشانه‌هایی که می‌توان برای سکته قلبی خاموش در نظر گرفت، شامل علائم زیر است:
    تهوع
    استفراغ
    دردهای بسیار خفیف در ناحیه مرکزی.
در اغلب موارد این علائم را با سایر دردهای معمول مانند معده‌درد یا اسپاسم‌های عضلانی اشتباه می‌گیرند.
در سکته‌های خاموش ممکن است بیمار برای چند روز خستگی بسیار شدیدی را تجربه کند و احساس بی‌حالی و ضعف خفیفی هم داشته‌باشد. حتی در مواردی علائم حمله خفیف قلبی مانند نشانه‌های سرماخوردگی و مشکلات معده و گوارشی است.
در نتیجه هر یک از این علامت‌ها، خصوصا اگر برای مدت زمان زیادی ادامه داشته‌باشند و برطرف نشوند، باید به عنوان علائم خفیف حمله قلبی در نظر گرفته شوند و چکاپ‌های پزشکی لازم برای آنها انجام شود. در مواردی حتی بعد از گذشت ماه‌ها از سکته خاموش، نشانه‌های آن در نوار قلب فرد مشخص می‌شود.

انواع سکته قلبی
در ادامه شما را با انواع سکته قلبی آشنا می کنیم:
اسپاسم (گرفتگی) عروق کرونر یا آنژین ناپایدار
در این حالت بیمار با حمله حاد عروق کرونری قلب مواجه می‌شود. ممکن است درد قفسه سینه در زمان استراحت بروز کند، همچنین بیمار مدت زمان طولانی‌تری درد را تجربه خواهد کرد. درمان این بیماری قلبی با دارو و استراحت امکان‌پذیر نیست. در مقابل آنژین ناپایدار، آنژین پایدار وجود دارد. در این حالت بروز علائم بیماری با فعالیت بدنی در ارتباط است. یعنی علائم زمانی ظاهر می‌شوند که فعالیت‌های بدنی به حد خاصی رسیده باشند.
انفارکتوس میوکارد( ST (STEMI
در این حالت یکی از شریان‌های اصلی قلب دچار آسیب شده است. این شریان‌ها به خون اجازه می‌دهند تا اکسیژن و مواد مغذی برای عضله قلب تامین شود. این بیماری می‌تواند به صورت حاد ایجاد شود. در این حالت احتمال بروز آریتمی بطنی نیز وجود دارد. این امر ریسک بروز ایست قلبی را افزایش خواهد داد.
انفارکتوس میوکارد (ST (NSTEMI
در این حالت بیماری قلبی شدت متوسط دارد. در طی آن، یک شریان خونی به طور جزیی دچار انسداد شده است. البته این امر به این معنا نیست که خطری متوجه بیمار نمی‌شود. علائم این انفارکتوس میوکارد مشابه با نوع شدید است. به همین دلیل باید برای درمان بیماری به سرعت اقدام نمود.

در صورت حمله قلبی چه کنیم؟
در صورت علائم بروز سکته قلبی بهتر است هر چه سریع‌تر اقدامات زیر را انجام دهید:
    فورا با اورژانس تماس بگیرید. پرسنل اورژانس می‌توانند در راه رسیدن به بیمارستان درمان را شروع کنند.
    انجام هرگونه فعالیت را متوقف کنید. در هر حالتی که برایتان راحت‌تر است، بنشینید یا دراز بکشید.
    نیتروگلیسرین مصرف کنید. اگر از نیتروگلیسیرین استفاده می‌کنید، دوز نرمال آن را مصرف کنید.
    آسپرین بخورید. اگر به مصرف آسپرین حساسیت ندارید، یک قرص ۳۲۵ گرمی یا دو قرص ۸۱ گرمی بخورید.
    استراحت کنید و منتظر بمانید. تا زمانی که منتظر رسیدن کمک هستید، خونسردی خود را حفظ کنید.
    فهرستی از داروهای خود را در کیف پول، دفترچه یادداشت و یا گوشی همراه ذخیره کنید.

در صورت مشاهده علائم حمله قلبی چه کنیم؟
اگر علائم حمله قلبی را در خود یا شخص دیگری مشاهده کردید فوراً با شماره ۱۱۵ تماس بگیرید. هر چه زودتر تحت مراقبت‌های اورژانسی قرار بگیرید، آسیب به عضله قلب کمتر خواهد بود. در بیمارستان، پزشکان معاینات و یا آزمایش‌هایی برای پی بردن به این‌که آیا سکته قلبی رخ داده یا نه انجام می‌دهند.
در بعضی موارد، حمله قلبی نیاز به احیای قلبی ریوی (CPR) یا شوک الکتریکی (دفیبریلاسیون) قلب دارد تا قلب دوباره پمپاژ خود را شروع کند. به یاد داشته باشید، هر چه درمان اورژانسی زودتر شروع شود شانس بهبودی بیشتر است. رعایت نکات زیر در هنگام مشاهده علائم سکته قلبی مهم است:
    از فرد بخواهید بنشیند و آرامش خود را حفظ کند
    لباس‌های تنگ و چسبیده را از تن او خارج کنید
    بپرسید که آیا داروی قلبی مانند نیتروگلیسیرین برای او تجویزشده است یا خیر و به او کمک کنید آن را مصرف کند
    اگر فرد بی‌هوش است و پاسخ نمی‌دهد با ۱۱۵ تماس بگیرید و سپس انجام CPR را شروع کنید
    شخص را تنها نگذارید مگر اینکه به دنبال درخواست کمک باشید
    اجازه ندهید که شخص آسیب‌دیده شما را متقاعد کند که به کمک اورژانسی نیازی ندارد
    منتظر نمانید تا ببینید آیا علائم از بین می‌روند یا خیر
    خوراکی یا نوشیدنی به فرد ندهید مگر اینکه داروی قلبی مانند نیتروگلیسیرین یا آسپیرین باشد

روش های درمان حمله قلبی
درمان سکته قلب می‌تواند شامل تغییر سبک زندگی، داشتن رژيم غذایی، مصرف دارو و جراحی باشد. قبل از آن می‌خواهیم بدانیم آیا سکته قلبی خوب می‌شود یا نه؟ باید بدانید راهی برای درمان حمله قلبی وجود ندارد، شیوه‌های درمان تنها به کنترل بیماری کمک کرد و ریسک بازگشت بیماری را کاهش می‌دهند.
تغییر سبک زندگی
گاهی اوقات با ترک عادات اشتباه می‌توان به راحتی حمله قلبی را درمان کرد. از جمله عادات اشتباه می‌توان به مصرف دخانیات، رژیم غذایی پرچرب، نداشتن برنامه ورزشی منظم و مناسب، کنترل نکردن استرس و فشار‌های روحی و کنترل نکردن بیماری‌های زمینه‌ای اشاره کرد.
مصرف داروهای قلب
گاهی اوقات نیز در کنار تغییر سبک زندگی، مصرف داروهای شیمیایی توصیه خواهند شد. این داروها از ایجاد لخته خون جلوگیری کرده و باعث می‌شوند جریان خون حالت طبیعی داشته باشند. متخصص قلب معمولا از این روش برای درمان بیماری استفاده می‌‌کند.
جراحی قلب
در صورتیکه شدت آسیب زیاد باشد و تغییر سبک زندگی و مصرف دارو برای درمان بیماری کافی نباشد، جراحی قلب به عنوان راه‌حلی مناسب پیشنهاد می‌شود. جراحی می‌تواند به شکل‌های زیر انجام شود:
جراحی بای‌پس عروق کرونر (Coronary artery bypass surgery)
در این حالت جراح یک رگ خونی از قسمت دیگر بدن جدا کرده و به قلب پیوند می‌دهد. شریان مسدود شده و آسیب‌دیده از بدن خارج می‌‌شود.
آنژیوپلاستی (Angioplasty)‌ و استنت گذاری
برای این منظور جراح کاتتری همراه با یک بالون به قسمت باریک رگ وارد می‌کند. با باد کردن بالون، رسوبات چربی نیز از بین خواهد رفت. گاهی اوقات به منظور باز نگه داشتن رگ از استنت نیز استفاده می‌شود.
پیوند قلب
چنانچه قلب آسیب بسیار شدیدی دیده باشد، پیوند قلب به عنوان آخرین راه‌حل پیشنهاد خواهد شد.

برای درمان سکته قلبی به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
برای بررسی سیستم قلبی و عروقی بدن لازم است با متخصص قلب و عروق مشورت داشته باشید. این متخصصان با عنوان کاردیولوژیست (Cardiologist) نیز معرفی می‌شوند. این متخصصان می‌توانند ناراحتی‌های عروق کرونر، بیماری‎های قلبی مادرزادی، و بیماری‌های دریچه قلب را تشخیص و درمان کنند. البته آنها برای درمان از روش‌های غیر تهاجمی مانند دارو استفاده خواهند کرد. در صورتیکه مشکل با روش‌های درمان غیر تهاجمی حل نشود، بیمار به جراح قلب معرفی می‌شود.

جلوگیری از سکته قلبی فوری
با توجه به اینکه علائم سکته قلبی در افراد ممکن است تا حدودی متفاوت باشد، بنابراین همیشه باید نسبت به بیشتر علائم آن آگاهی داشته باشید. ممکن است یک فرد تنها در ناحیه قفسه سینه احساس ناراحتی داشته باشد، درحالی‌که شخص دیگری یک نوع درد غیرقابل‌تحمل را در همان ناحیه احساس کند. بهترین کار در این موقعیت این است که به فرد قرص آسپرین داده شود.
آسپرین ضد انعقاد خون است و سریعاً لخته خون را برطرف می‌کند. همچنین بلافاصله باید با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید. درصورتی‌که تمام گزینه‌های ایمن برای شما غیرقابل‌دسترس بودند، لازم است خودتان بیمار را به بیمارستان منتقل کنید.
اگر علائم سکته قلبی را تجربه کرده‌اید و قصد دارید بدانید آیا دچار حمله قلبی شده‌اید یا خیر، پزشک آزمایش تروپونین را در کنار نوار قلب برای شما تجویز خواهد کرد. اگر میزان Troponin در آزمایش شما افزایش یابد، می‌تواند تاییدی بر سکته قلبی باشد.

راهکارهای پیشگیری از سکته قلبی
مراقبت های پیشگیرانه ای وجود دارد که با رعایت و انجام هر کدام از آن ها می توانید خطر سکته قلبی را تا حدود زیادی کاهش دهید. این راهکارها عبارتند از:
    باید سیگار کشیدن را هرچه سریع تر متوقف کتید.
    انجام منظم تمرین های ورزشی مانند شنا، دوچرخه سواری و پیاده روی که در سلامت و بهبود عملکرد قلب نقش بسزایی دارند.
    اضافه وزن فشار زیادی را به قلب وارد می کند سعی کنید وزن خود را در حالت متعادل و ثابت نگه دارید. اگر دچار چاقی مفرط هستید هر چه سریع تر اقدام به کاهش وزن کنید.
    رژیم غذایی خود را تغییر دهید و از مصرف چربی های اشباع شده جدا خودداری کنید. بجای مواد غذایی مضر می توانید میوه، سزیجات و غلات را جایگزین کنید.
    استرس خود را کاهش دهید. می توانید از مدیریت ذهن در جهت کاهش استرس روزانه خود که بر سلامت قلب و عروق مضر می باشد، کاهش دهید. انجام تمرینات مدیتیشن و تنفس استرس را کم می کند.
    توصیه های پزشکی را که مربوط به بیماری های کلسترول، چربی، فشار خون بالاو دیابت می شود در جهت جلوگیری از سکته قلبی رعایت کنید.

________________________________________________________

مقالات دیگر