نارسایی قلبی: علل، علائم و درمان
نارسایی قلبی: علل، علائم و درمان
نارسایی قلب چیست؟
بیماری نارسایی قلب یعنی چه؟ نارسایی قلب به انگلیسی Heart failure نامیده می‌شود. در این بیماری عضله قلب نمی‌تواند خون را به‌درستی پمپاژ کند. در این حالت خون برگشته و مایع در ریه‌ها جمع می‌شود. این شرایط به شخص حس تنگی نفس داده و به‌تمام سیستم‌های بدن آسیب وارد می‌کند.
نارسایی قلب در واقع یکی از علائم انواع بیماری قلبی است. این عارضه باعث می‌شود قلب ضعیف شود. در برخی افراد این بیماری به‌گونه‌ای است که قلب توانایی پمپاژ خون به سایر اعضای بدن را از دست می‌دهد و ضربان قلب نرمال دچار اختلال می‌شود. در برخی افراد نیز باعث سفت‌شدن عضله قلب و کاهش جریان خون می‌شود.
نارسایی قلب یکی از معضلات کنونی تمام جوامع بشری از جمله ایران است. این بیماری معمولا در اثر اختلال عملکرد ماهیچه قلب ایجاد می‌شود. البته بخش‌های دیگر هم می‌توانند منجر به بروز نارسایی شوند.
انواع نارسایی قلبی
همان‌طور که اشاره کردیم این عارضه ممکن است یک بطن یا هر دو بطن را درگیر کند. بنابراین از زمان شروع، علائم و اثرات مرحله به مرحله متفاوت خواهند بود و یا در شدتشان تفاوت‌هایی وجود خواهد داشت. بر این اساس انواع نارسایی قلبی را همراه با اثرات جانبی‌شان طبقه‌بندی می‌کنیم:
نارسایی قلبی سمت چپ (بطن چپ): زمانی که بیمار دچارنارسایی در ناحیه بطن چپ می‌شود، مایعات در ریه جمع می‌شوند. بیمار دچار تنگی نفس می‌شود و اختلالات تنفسی شدید رخ می‌دهد
نارسایی سمت راست (بطن راست): مایعات در شکم، پاها و مچ پاها تجمع می‌کنند. در این حالت اندام‌های یادشده متورم می‌شوند. بیمار در این مرحله افزایش وزن ناگهانی در طول چند روز را هم تجربه می‌کند
نارسایی سیستولیک قلب یا نارسایی قلبی با کسر جهشی کاهش‌یافته: در این وضعیت پزشکی بطن چپ قادر نیست به اندازه کافی منقبض شود. یعنی بطن چپ نمی‌تواند به‌درستی پمپاژ خون را انجام دهد
نارسایی بدون تغییر کسر جهشی: در این وضعیت بطن چپ قادر نیست شل شود یا کاملاً پر شود. بنابراین بطن چپ در پمپاژ خون مشکل دارد
علائم نارسایی قلب
دلایلی مختلفی دارد٬ زیرا زمانی که نارسایی قلبی رخ می دهد عموم اعضا بدن دچار اختلال می شوند از جمله شایع ترین دلایل که بیماران به آن دچار هستند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
سرفه همراه با مخاط سفید یا صورتی و لکه های خونی
افزایش وزن بسیار سریع از تجمع مایعات
تنگی نفس هنگام فعالیت یا دراز کشیدن
مشکل در تمرکز یا کاهش هوشیاری
کاهش توانایی ورزش کردن
ضربان قلب سریع یا نامنظم
حالت تهوع و بی اشتهایی
خستگی و ضعف
تورم ناحیه شکم
خس خس سینه
دلایل درد قفسه سینه
تورم در پاها
علت نارسایی قلبی چیست؟
این بیماری ممکن است به دنبال درمان صحیح بسیاری از بیماری‌های قلبی ایجاد شده و در بیمار بعد از یک حمله قلبی، یک جراحی قلب، یک اقدام مداخله‌ای تهاجمی یا غیر تهاجمی قلبی بروز کند. بنابراین شناخت علائم این بیماری و مراجعه به موقع به پزشک بسیاری از مواقع می‌تواند روند رو به پیشرفت بیماری را متوقف یا کٌند بکند و طول عمر بیمار را افزایش دهد.
در اغلب اوقات نارسایی به یک بیماری دیگر مربوط می‌شود. یکی از اصلی‌ترین دلایل ابتلا به نارسایی قلب، گرفتگی رگ قلب است. این بیماری باعث می‌شود، شریان‌ها تنگ شوند و خون و اکسیژن به‌اندازه کافی به قلب نرسند. به‌طورکلی شرایطی که ممکن است، نارسایی در قلب ایجاد کنند، عبارتند از:
بیماری عروق کرونر
کاردیومیوپاتی (اختلالی که علت ضخیم شدن دیواره قلب است)
نقص قلبی مادرزادی
حمله قلبی
بیماری دریچه قلب
انواع خاصی از آریتمی (اختلال ریتم قلب)
فشارخون بالا
آمفیزم (بیماری ریوی)
دیابت
تیروئید پرکار یا کم‌کار
HIV
کم‌خونی شدید
برخی روش‌های درمانی سرطان مانند شیمی‌درمانی
سوءمصرف مواد مخدر یا الکل
بیماری نارسایی قلبی چگونه ایجاد می شود؟
در بیشتر اوقات به دلیل آسیب به قلب یا انواع بیماری قلبی ضعیف شدن ماهیچه قلب ایجاد می‌شود. البته در صورت سفت شدن بیش از حد عضله قلب نیز نارسایی به وجود می‌آید. فضای اصلی پمپاژ خون، بطن‌ها هستند. ممکن است بطن‌ها سفت شوند و نتوانند در هر ضربان قلب، به‌خوبی پر شوند. با گذشت زمان قلب دچار مشکل شده و نمی‌تواند خون را به بقیه قسمت‌های بدن برساند.
در این شرایط پزشک میزان خون پمپاژ شده را اندازه میگیرد و تعیین می‌کند که قلب سالم است یا نه. در صورت وجود مشکل با این روش طبقه‌بندی نارسایی انجام شده و باتوجه‌به سطح آن درمان مناسب انتخاب می‌شود. به این میزان کسر جهشی گفته می‌شود و در قلب سالم باید حداقل ۵۰% باشد. یعنی ۵۰% از خون وارد شده به بطن باید به بیرون پمپاژ شود.
اما اگر در اثر عواملی مانند فشارخون بالا شخص دچار نارسایی شود، کسر جهشی مقدار طبیعی داشته و مشکل سفت شدن عضله قلب است. نارسایی می‌تواند سمت چپ (بطن چپ)، سمت راست (بطن راست) یا هر دو طرف قلب را درگیر کند. در بیشتر مواقع نارسایی از بطن چپ شروع می‌شود.
خطرات و عوارض نارسایی قلب چیست؟
عوارض این بیماری به عوامل مختلفی مانند شدت بیماری، سن بیمار و سلامت کلی بدن بستگی دارد. خطرات احتمالی معمولا شامل موارد زیر است:
آسیب یا نارسایی کلیه: این عارضه باعث می‌شود، خونرسانی به کلیه‌ها کاهش پیدا کرده و در نهایت منجر به نارسایی کلیه شود. گاهی این آسیب شدید بوده و برای درمان باید دیالیز انجام شود.
آترواسکلروز عروق کرونر یا مسدودشدن رگ
مشکلات دریچه قلب: دریچه‌های قلب جریان خون را در جهت درست نگه می‌دارند. اگر قلب بزرگ شود یا فشار قلب بالا برود، این دریچه‌ها دچار اختلال می‌شوند.
آسیب کبدی: تجمع مایعات در اثر نارسایی باعث می‌شود به کبد فشار وارد شود. در نتیجه منجر به زخم شده و در عملکرد کبد اختلال ایجاد می‌کند.
مشکلات ریتم قلب
بزرگ شدن قلب
سکته
ترومبوآمبولی
علائم آریتمی قلبی مانند فیبریلاسیون دهلیزی
تشخیص نارسایی قلبی
معاینه بالینی
ابتدا پزشک تاریخچه از بیمار میگیرد. سابقه بیماری هایی مثل پرفشاری خون، بیماری عروق کرونر، دیابت و …
پزشک با استتوسکوپ سمع قلب و ریه را انجام خواهد داد. در صورت ابتلا به بیماری صدایی از قلب شنیده می شود که اصطلاحا به آن مور مور می‌گویند.
پزشک عروق بیمار را بررسی می کند و به دنبال نشانه‌های تورم در عروق گردن، پا و شکم می‌گردد.
تست‌های آزمایشگاهی
تست ها شامل:
آزمایش خون
عکس رادیوگرافی از سینه
الکتروکاردیوگرام
اکوکاردیوگرام
تست ورزش
سی تی اسکن
ام آر آی
آنژیوگرام
درمان نارسایی قلبی
برای درمان نارسایی قلبی روش های مختلفی است که با توجه به نوع و میزان بیماران، دکتر روش های مختلفی را برای درمان بیمار به کار میگیرد که شامل تغییر سبک زندگی، داروها و جراحی‌ها می‌شود. اغلب توصیه می‌شود برای دچار نشدن به این فرایند هر روز ورزش کنید.
سالانه آزمایشات مختلفی را انجام دهید تا به نارسایی قلبی مبتلا نشوید و اگر از بیماری خود مطلع نبودید آگاه شوید. روش‌های زیادی برای درمان وجود دارد که به برخی از روش‌های درمان این بیماری اشاره کرده ایم.
درمان با دارو
تجویز دارو اولین راه برای درمان می باشد که البته تکمیل کننده روش های دیگر است. ترکیبی از داروهای مختلف را متناسب با نوع فرایند نارسایی شما در نظر گرفته می‌شود که باید بر اساس دستور پزشک سروقت و به میزان تعداد توصیه شده مصرف شود.
درمان با ورزش و رژیم غذایی
یکی از بهترین روش های درمان نارسایی قلبی، ورزش کردن و رژیم غدایی است زیرا این روش توسط تمامی متخصصین قلب و عروق توصیه شده است و حتی برای درمان اکثر بیماری‌ها کاربرد دارد که دلیل اصلی استفاده از این روش پیشگیری، کاهش علائم بیماری و کاهش مصرف دارو و بهبود اثربخشی داروها است.
درمان با جراحی و روش کاشت دستگاه قلب مصنوعی
زمانی جراحی برای قلب لازم است که 2 روش قبلی گفته شده نه تنها بهبودی برای قلب نداشته بلکه باعث بروز علائم بیشتری در بیمار شده است. به همین منظور قصد داریم تا شما را با 3 تا از انواع جراحی قلب آشنا کنیم:
پیوند بای پس عروق کرونر (CABG)
رایج ترین روش جراحی برای درمان پیوند عروق کرونر است. انسداد یا تنگی عروق قلب باعث کم شدن حجم خون رسانی می شود که در این روش جراحی از پیوند عروق پا و یا قفسه سینه برای بهتر شدن خونرسانی به قلب استفاده خواهد شد.
دستگاه ضربان ساز ICD
ICDیک دستگاه کوچک در زیر پوست و کنار استخوان ترقوه قرار میگرد و تنظیم ضربان قلب را برعهده دارد. به طور کلی زمانی که ضربان قلب کم یا زیاد تر از حد معمول می‌شود، ICD با دادن یک شوک به قلب ضربان قلب را به حالت طبیعی خود باز می‌گرداند.
ICD جان ملیون‌ها نفر را نجات داده است اما فقط در شرایط ضروری و با دستور پزشک این عمل جراحی برای افرادی که دچار نارسایی مربوط به قلب شده اند انجام می‌شود.
کاشت قلب مصنوعی
قلب مصنوعی یک نوع پمپ است که کار دریچه ها و بطن را به دوش خود می‌کشد. خون رسانی را بهبود می‌بخشد. به طور موقت یا دائمی پیوند می شود. باید بدانید که قلب مصنوعی آخرین راه برای درمان است. که به طور کامل بهبود نمی‌بخشد. زمان تخمینی بهبود توسط قلب مصنوعی حدودا 15 سال است.
پیشگیری از نارسایی قلب، روش های کنترل نارسایی قلبی چیست؟
مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری از نارسایی قلب تغییر سبک زندگی و کاهش عوامل خطر است. برای جلوگیری از چنین بیماری‌هایی باید داروهای مصرفی فقط توسط پزشک تجویز شود. برخی داروها عوارض زیادی داشته و ممکن است به قلب آسیب وارد کنند. برای تغییر سبک زندگی باید اقدامات زیر را در نظر داشته باشید:
ترک سیگار
کنترل شرایط بدن مانند فشارخون بالا یا دیابت
فعالیت بدنی
رژیم غذایی سالم
حفظ وزن سالم
کاهش و مدیریت استرس
داشتن خواب کافی
طول عمر بیماران نارسایی قلبی
پیروی از دستورالعمل‌های متخصص و درمان به‌موقع و کافی می‌تواند طول عمر مبتلایان به این عارضه را افزایش دهد. همچنین فرد مبتلا می‌تواند با در پیش گرفتن یک سبک زندگی جدید و سلامت نیز به بهبود اوضاع خود کمک کند. کاهش وزن، برطرف کردن چاقی، ورزش کردن منظم، مدیریت استرس و کاهش مصرف سدیم (نمک) در رژیم غذایی قطعاً به ارتقا کیفیت زندگی این گروه کمک خواهد کرد.
باوجوداین نمی‌توانیم صد در صد تضمین کنیم که فرد مبتلا به نارسایی قلب همچون افرادی که قلبی سلامت دارند عمر کند، چراکه این عارضه یکی از بیماری‌های تهدیدکننده حیات انسان است. افرادی که از این عارضه رنج می‌برند، امکان دارد علائم شدیدی را تجربه کنند. گروهی از مبتلایان به نارسایی احتقانی قلب نیاز به پیوند قلب یا VAD دارند. منظور از VAD در اینجا دستگاه کمک بطنی است. این دستگاه به قلب بیمار درگیر به نارسایی قلبی در پمپاز و خونرسانی بهتر به سایر اندام‌ها کمک می‌کند.
چه زمانی برای نارسایی قلبی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
درصورتی‌که فکر می‌کنید علائم نارسایی قلبی را تجربه می‌کنید و یا اینکه در یکی از شرایط زیر به سر می‌برید با اورژانس تماس بگیرید. تنها درصورتی‌که هیچ گزینه کمکی دیگری وجود نداشت خودتان اقدام به مراجعه بیمارستان کنید:
غش و ضعف شدید
احساس درد در ناحیه قفسه سینه
تنگی نفس ناگهانی و شدید
سرفه‌های همراه با مخاط صورتی یا سفید
افزایش ضربان قلب یا نامنظم شدن ضربان قلب
دقت کنید که همیشه این علائم نشانه نارسایی نیستند. گاهی سایر شرایط پزشکی از گروه بیماری‌های قلبی ریوی نیز می‌توانند در بروز این علائم مؤثر باشند. بنابراین هرگز خودسرانه اقدام به درمان و رفع علائم نکنید. بهترین کار مراجعه به اورژانس بیمارستانی توسط فوریت‌های پزشکی است.
________________________________________________________
مقالات دیگر
