افتادگی مثانه چیست؟

افتادگی مثانه چیست؟
پرولاپس یا افتادگی قدامی مثانه، که با نام سیستوسل شناخته می‌شود، هنگامی که بافت حمایتی بین مثانه و دیواره واژن در خانم‌ها ضعیف و کشیده شود، اتفاق می‌افتد و منجر به بیرون زدگی مثانه به داخل واژن می‌شود. این نوع بیرون زدگی را پرولاپس مثانه نیز می‌گویند. کشیدگی عضلات حمایت کننده‌‌ی ارگان‌های داخلی لگن ممکن است منجر به افتادگی قدامی شود. علل کشیدگی عضلات می‌تواند شامل زایمان طبیعی یا همراه با یبوست مزمن، سرفه شدید یا بلند کردن اجسام سنگین باشد. همچنین افتادگی قدامی پس از یائسگی، هنگامی که سطح استروژن کاهش می‌یابد، باعث ایجاد مشکلاتی می‌شود.

علائم افتادگی مثانه
علائم افتادگی مثانه به شدت افتادگی، میزان فعالیت بدنی فرد و دچار بودن به افتادگی های دیگر بستگی دارد.
علائم عبارتند از:
    بی اختیاری ادراری استرسی که عبارت است از نشت ادرار هنگام سرفه کردن، عطسه، خندیدن، دویدن یا راه رفتن و یا بی اختیاری اضطراری که به معنای داشتن نیاز فوری به توالت و نشت کردن ادرار قبل از رسیدن به آن است.
    نیاز بیشتر به تخلیه کردن مثانه
    ناتوانی در تخلیه ی کامل مثانه در توالت
    عفونت های مکرر دستگاه ادراری
    مشکل در نگه داشتن تامپون در زمان قاعدگی
    زور زدن برای شروع ادرار
    جریان آهسته ی ادرار که ممکن است قطع و وصل شود
    احساس پر بودن یا فشار درون واژن
    احساس کردن یک برآمدگی یا ورم در دهانه ی واژن
    راحت نبودن با رابطه ی جنسی (دخول)
    نشت ادرار هنگام آمیزش جنسی
    بیرون زدگی دیواره ی واژن از ورودی واژن (در موارد شدید)
    نیاز به بازگشت سریع به توالت پس از اتمام دفع ادرار.

علت افتادگی مثانه
شایع‌ترین علت افتادگی مثانه بارداری و زایمان است. در حدود نیمی از زنانی که باردار می‌شوند و به ویژه زایمان طبیعی را تجربه می‌کنند، ایجاد می‌شود. تغییرات هورمونی و اضافه‌وزن در بارداری موجب ضعف عضلات لگن می‌شود. معمولا خطر این مشکل با هر زایمان طبیعی افزایش پیدا می‌کند در صورتی که زایمان طولانی شود و یا جنین بزرگ باشد، احتمال بروز این مشکل بیشتر است. در ادامه به دیگر علت‌های این مشکل اشاره شده است.
    یائسگی
    کاهش قدرت عضلات کف لگن
    یبوست و زور زدن
    سرفه مزمن
    مشکل ریوی
    اضافه‌وزن
    بلند کردن اجسام سنگین به‌طور مکرر
    ارثی بودن مشکل
    جراحی لگن
    سابقه خانوادگی

مراحل افتادگی مثانه
شدت افتادگی مثانه را می توان به روش های مختلفی اندازه گیری کرد. عباراتی مانند «خفیف»، «متوسط» و «شدید» همیشه کاملاً دقیق نیستند، زیرا به نظر خود شخص بستگی دارد اما اغلب در مکالمات روزمره، برای کمک به افراد در درک شدت افتادگی استفاده می ‌شوند. درجه بندی ای که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد، به صورت زیر است:
    مرحله ی ۱: مثانه کمی به داخل واژن افتاده است.
    مرحله ی ۲: مثانه آنقدری داخل واژن افتاده که به دهانه ی آن نزدیک است.
    مرحله ی ۳: مثانه از واژن بیرون زده است.
    مرحله ی ۴: شدیدترین شکل افتادگی است که در آن تمام اندام های لگن از جمله مثانه، از واژن بیرون زده اند.
در حال حاضر بسیاری از متخصصان زنان از سیستم اندازه گیری پرولاپس اندام لگنی (POP-Q) استفاده می کنند که برای تعیین مرحله ی پرولاپس، محل افتادگی را نسبت به ورودی واژن بر حسب سانتی ‌متر اندازه‌ گیری می ‌کند.

تشخیص افتادگی مثانه
افتادگی مثانه با بررسی موارد زیر تشخیص داده می شود:
    سابقه ی پزشکی؛ بررسی عوامل خطر احتمالی
    معاینه ی فیزیکی واژینال (معاینه ی داخلی)؛ برای ارزیابی میزان افتادگی، عملکرد عضلات کف لگن، وجود هر گونه افتادگی دیگر و سایر ناهنجاری ها در لگن (مانند تومور یا توده).
آزمایش های مربوط به افتادگی مثانه
تست هایی که ممکن است با توجه به علائم فرد برای تأیید یا رد تشخیص افتادگی مثانه انجام شوند، عبارتند از:
    سونوگرافی لگن؛ برای بررسی وجود هرگونه توده یا کیستی که به مثانه فشار وارد می کند.
    یورودینامیک (نوار مثانه)؛ آزمایش عملکرد مثانه و ارزیابی انواع مختلف بی اختیاری
    اسکن مثانه؛ برای اندازه گیری ادرار باقی مانده در مثانه پس از تخلیه ی آن
    آزمایش کشت ادرار؛ برای بررسی عفونت ادراری
    تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)؛ در برخی موارد انجام می شود.

درمان افتادگی مثانه
این مشکل اگر خفیف باشد، نیاز به هیچ درمانی ندارد، تنها لازم است فرد از زور زدن و بلند کردن اجسام سنگین اجتناب کند تا شدت مشکل بیشتر نشود. معمولا هرچقدر شدت این مشکل بیشتر باشد، فرد با علائم شدیدتری روبرو خواهد شد. معمولا کاهش وزن، انجام تمرینات کگل و همچنین استفاده از دستگاهی به نام پساری در واژن می‌تواند به درمان این مشکل کمک زیادی کند. در ادامه می‌توانید با رایج‌ترین روش‌های درمان این مشکل آشنا شوید.
تغییر سبک زندگی
اگر فرد مبتلا به پرولاپس مثانه هیچ علائمی نداشته باشد، هیچ درمان خاصی نیاز نیست. ایجاد تغییراتی کلی در سبک زندگی می‌تواند تا حد زیادی به رفع مشکل کمک کند و علائم بیماری را کنترل نماید. در ادامه به رایج‌ترین روش‌های درمان افتادگی مثانه در مراحل اولیه که از تشدید بیماری نیز جلوگیری می‌کند، اشاره شده است.
    کاهش وزن
    جلوگیری از یبوست
    ترک سیگار
    اصلاح نحوه نشستن در دستشویی
    اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین
    انجام تمرینات کگل
    درمان سرفه و بیماری‌های ریوی
استفاده از پساری
یکی دیگر از روش‌هایی که برای درمان پرولاپس مثانه، استفاده از یک دستگاه سلیکونی به نام پساری است که برای حمایت از مثانه و دیواره جلویی واژن، داخل واژن قرار می‌گیرد. پساری شکل‌ها و اندازه‌های مختلفی دارد و برای استفاده از آن هیچ نیازی به جراحی نیست و جاسازی آن توسط پزشک انجام می‌شود.
عمل افتادگی مثانه
برای درمان این مشکل درجه متوسط یا شدید لازم است فرد تحت عمل جراحی ترمیمی قرار بگیرد تا مثانه به موقعیت طبیعی خود بازگردد. برای انجام جراحی این مشکل روش‌های متعددی وجود دارد، ترمیم قدامی یکی از روش‌های جراحی در دیواره واژن است که درواقع بافت مثانه را از واژن جدا می‌کند. گزینه بعدی که برای درمان افتادگی‌های شدید استفاده می‌شود، جراحی لاپاراسکوپی از طریق شکم است که از تکرر ادرار جلوگیری می‌کند. معمولا در این روش بیمار بعد از 4 تا 6 هفته به‌طور کامل بهبود پیدا می‌کند.
برای زنانی که هرگز قصد ندارند دوباره رابطه جنسی داشته باشند، بستن واژن و کوتاه کردن برآمدگی موجود در واژن می‌تواند به درمان صددرصدی این مشکل کمک کند. درمان این مشکل با لیزر و همچنین روش جراحی باز از دیگر روش‌هایی هستند که در مواقع نیاز پزشک برای درمان این مشکل از آن‌ها استفاده می‌کند.

عوارض بعد از عمل افتادگی مثانه
هرچند در بسیاری از مواقع افرادی که تحت عمل جراحی افتادگی مثانه قرار می‌گیرند مشکل خاصی را تجربه نمی‌کنند، اما به هر حال برخی افراد ممکن است با عوارضی روبرو شوند. در ادامه به برخی از عوارض که معمولا تا 3 ماه اول بیماران را آزار می‌دهد، اشاره شده است.
    بی‌اختیاری ادرار
    احتباس ادرار
    برقرار رابطه جنسی دردناک
    عفونت
    آسیب به مثانه

پیشگیری از افتادگی مثانه
برای کاهش خطر ابتلا به افتادگی مثانه، اقدامات زیر را امتحان کنید:
تمرینات کگل را بطور منظم انجام دهید. این تمرینات می‌تواند منجر به تقویت عضلات کف لگن خصوصا بعد از تولد نوزاد شود.
درمان و پیشگیری از یبوست؛ غذاهای پر فیبر می‌توانند کمک‌کننده باشند.
از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. هنگام بلند کردن اجسام، به جای کمر از پاهایتان استفاده کنید.
درمان سرفه؛ سرفه یا برونشیت مزمن را درمان کنید و سیگار نکشید.
جلوگیری از افزایش وزن؛ در صورت نیاز جهت تعیین وزن مناسب خود و راهکارهای کاهش وزن با پزشک خود مشورت نمایید.

________________________________________________________

مقالات دیگر