لابیرنتیت یا عفونت گوش داخلی چیست؟
لابیرنتیت یا عفونت گوش داخلی چیست؟
لابیرنتیت یا عفونت گوش داخلی چیست؟
گوش داخلی دارای سیستمی تشکیل شده از لوله‌ها و کیسه‌هایی حاوی مقداری مایع و سلول‌های مویی است. وظیفه اصلی این بخش از گوش، حفظ تعادل و شنوایی است. بروز یک عفونت می‌تواند بر عملکرد آن تأثیر گذاشته و در ارسال اطلاعات از این بخش به مغز اختلال ایجاد کند.
هرگاه گوش داخلی درگیر عفونت یا التهابی شود می‌تواند نوعی بیماری به نام لابیرنتیت را ایجاد کند. این بیماری می‌تواند در برخی موارد زمانی که عفونت دستگاه تنفسی فوقانی مانند آنفولانزا وجود داشته باشید نیز رخ دهد. لابیرنتیت در اثر عفونت گوش داخلی توسط یک عامل بیماریزا ایجاد می‌شود که همراه با علائم عفونت‌های ویروسی و باکتریایی خود را نشان می‌دهد.
هرگاه یکی از قسمت‌های هزارتو گوش داخلی یا یکی از اعصاب آن ملتهب یا تحریک شود، شنوایی و تعادل ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد. بیماری لابیرنتیت از نظر کلینیکی ارتباط نزدیکی با نوریت دهلیزی از دیگر بیماری‌های گوش داخلی دارد. لابیرنتیت موجب متورم شدن هر دو بخش همان گوش داخلی یعنی شنوایی و تعادلی می‌شود. این در حالی است که نوریت دهلیزی بیشتر بر بخش دهلیزی یا تعادل تمرکز دارد.
علائم بیماری لابیرنتیت چیست؟
علائم بیماری لابیرنتیت به سرعت ظاهر شده و درطی چند روز تشدید می‌شود. سپس این علائم دوباره ناپدید می‌گردند. اما زمانی که سر خود را بطور ناگهانی تکان می‌دهید همچنان علائم را حس خواهید کرد. لازم به ذکر است که لابیرنتیت معمولا با درد همراه نبوده و علائم آن عبارتند از:
سرگیجه دورانی (Vertigo)
از دست دادن تعادل
تهوع و استفراغ
وزوز گوش(tinnitus) (احساس صدای زنگ یا وزوز در گوش)
از دست دادن شنوایی با فرکانس بالا در یک گوش
مشکل در ثبات دید
علائم بدتر شدن عفونت گوش داخلی یا لابیرنتیت
در صورتی که علائم اولیه بروز عفونت گوش داخلی یا لابیرنتیت برطرف نشوند. ممکن است بیمار با علائم و نشانه‌های حاد شدن بیماری روبه رو شود. این علائم شامل موارد ذیل می‌باشند.
تغییر در نحوه راه رفتن
دوبینی
اختلالات روانی
ضعف یا بی‌حسی یک طرف بدن
لکنت زبان
در صورت مشاهده چنین علائمی لازم است در اسرع وقت به فوق متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه شود. زیرا در اکثر مواقع بیمار در بیمارستان بستری خواهد شد.
علل ایجاد کننده لابیرنتیت
التهاب گوش می‌تواند در هر سنی رخ دهد. عوامل مختلفی که باعث به وجود آمدن لابیرنتیت می‌شوند عبارتنداز:
بیماری‌های تنفسی مانند برونشیت/Bronchitis (التهاب نایژه).
عفونت ویروسی گوش داخلی.
ویروس‌های معده‌ای.
ویروس تبخال.
عفونت باکتریایی از جمله عفونت باکتریایی گوش میانی.
بیماری لایم(Lyme disease)
عوامل خطر موثر در ابتلا به لابیرنتیت یا التهاب گوش داخلی عبارتنداز:
سیگارکشیدن
زیاده روی در نوشیدن الکل
سابقه آلرژی
خستگی زیاد
استرس شدید
مصرف داروی خاص
مصرف داروی بدون نسخه مخصوصاً آسپیرین
انواع لابیرنتیت
لابیرنتیت انواع محتلفی دارد که در ادامه با جزئیات بیشتری به آنها می‌پردازیم.
لابیرنتیت ویروسی
بیشتر موارد لابیرنتیت ناشی از عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا است که به گوش داخلی منتقل می‌شود. لابیرنتیت ویروسی معمولا منجر به سرگیجه ناگهانی، حالت تهوع و استفراغ می‌شود. گاهی‌اوقات منجر به کم شنوایی نیز می‌شود.
لابیرنتیت ویروسی معمولا خودبه‌خود از بین می‌رود. هدف از استفاده دارو برای این نوع لابیرنتیت تسکین علائمی مانند گیجی و حالت تهوع است.
لابیرنتیت باکتریایی
لابیرنتیت باکتریایی دو نوع است:
لابیرنتیت سروزی
لابیرنتیت سروزی (serous labyrinthitis) که به آن لابیرنتیت سمی نیز گفته می‌شود، معمولا ناشی از عفونت باکتریایی در گوش میانی است که پزشکان از به آن اوتیت مزمن گوش میانی (COM) می‌گویند. اوتیت مزمن گوش میانی باعث تجمع مایعات در گوش میانی می‌شود که در صورت عدم درمان ممکن است به گوش داخلی پیشروی کند.
لابیرنتیت سروزی نوع کم شدت‌تر لابیرنتیت باکتریایی است و کم شنوایی فقط صداهای فرکانس بالا را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علائم لابیرنتیت سروزی عبارتند از:
سرگیجه ملایم
حالت تهوع یا استفراغ
لابیرنتیت چرکی
این نوع لابیرنتیت هنگامی رخ می‌دهد که باکتری‌های گوش میانی وارد گوش داخلی می‌شوند. علائم این لابیرنتیت شدیدتر از لابیرنتیت سروزی است و به‌طور معمول فقط یکی از گوش‌ها را مبتلا می‌کند.
علائم لابیرنتیت چرکی (suppurative labyrinthitis) شامل:
سرگیجه شدید
تهوع و استفراغ
وزوز گوش
نیستاگموس، وضعیتی که باعث حرکات تکراری و کنترل‌نشده چشم می‌شود
کم شنوایی
تشخیص لابیرنتیت چگونه انجام می‌شود؟
متخصص گوش، حلق و بینی در ابتدا ضمن انجام معاینات فیزیکی و بررسی سوابق پزشکی و خانوادگی، ممکن است تست‌های شنوایی و تعادلی را نیز انجام دهد. با توجه به اینکه علائم عفونت گوش داخلی در بزرگ‌سالان و بیماری لابیرنتیت می‌تواند مشابه با سایر بیماری‌های دیگر مانند مشکلات عصبی باشد، معاینه سیستم عصبی را نیز در دستور کار خود قرار خواهد داد تا بتواند دقیق‌تر تشخیص داده و راه درمانی مناسب را انتخاب کند.
از طرفی هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص عفونت گوش داخلی و بیماری لابیرنتیت وجود ندارد، با این حال پزشک ممکن است از تست‌های زیر برای تشخیص بیماری استفاده کند:
۱. MRI که با هدف ثبت تصاویر دقیق از داخل بدن به کار برده می‌شود. این آزمایش برای بررسی بروز سکته مغزی یا رد کردن آن تجویز می‌شود.
۲. الکتروکاردیوگرام یا EKG که میزان فعالیت الکتریکی قلب بیمار را ثبت خواهد کرد. این آزمایش به منظور بررسی مشکلات قلبی و عروقی به کار برده می‌شود.
۳. تست الکترونیستاگموگرافی با هدف ارزیابی عملکرد بخش تعادلی عصب دهلیزی انجام می‌شود. بررسی دقیق حرکات چشم منجر به یافتن محل دقیق مشکل در سیستم دهلیزی می‌شود.
۴. تست الکترو انسفالوگرام که همان آزمایش امواج مغزی است.
۵. تست شنوایی
۶. آزمایش خون
اهمیت تشخیص دقیق عفونت گوش داخلی یا لابیرنتیت
علائم عفونت گوش داخلی یا لابیرنتیت بسیار شبیه به علائم بیماری‌های دیگر هستند. از این رو تشخیص دقیق این بیماری از طریق آزمایشات مختلف از اهمیت بالایی در درمان آن برخوردار است. برخی از بیماری‌هایی که در اثر تشخیص نادرست با بیماری لابیرنتیت اشتباه گرفته می‌شوند شامل موارد ذیل می‌باشند.
میگرن (Migraine)
سرگیجه وضعیتی خوش خیم ناگهانی (benign paroxysmal positional vertigo) که نوعی اختلال گوش داخلی است.
آسیب شریان‌های گردن
خونریزی مغزی
بیماری منییر (menieres disease) که نوعی اختلال در گوش داخلی است.
تومور مغزی
سکته خفیف
درمان التهاب گوش داخلی یا لابیرنتیت
عفونت گوش داخلی معمولا با استفاده از خود مراقبتی و همچنین تجویز دارو درمان می‌شود. تورم گوش داخلی مزمن با استفاده از درمان توانبخشی دهلیزی (VRT) درمان می‌شود.
خود مراقبتی
مقدار زیادی مایعات مخصوصا آب بنوشید تا بدنتان دچار کم آبی نشود.
در مراحل ابتدایی لابیرنتیت ممکن است مکررا احساس گیجی کرده و دچار سرگیجه‌ی دورانی شدید شوید. برای اجتناب از افتادن و زخمی شدن باید در رختخواب خود استراحت کنید. پس از چند روز اصولا بدترین علائم از بین رفته و شما دیگر احساس سرگیجه دائمی نخواهید داشت.
می‌توانید برای به حداقل رساندن احساس سرگیجه باقی مانده لابیرنتیت چندین کار را انجام دهید. به عنوان مثال:
به هنگام حمله یا وقوع سرگیجه، در وضعیت ساکن بدون حرکت دراز بکشید (بهتر است به پهلو دراز بکشید).
از مصرف الکل اجتناب کنید.
از روشنایی شدید دوری کنید.
سعی کنید از سر و صدا یا هر چیزی که باعث استرس می‌شود، دوری کنید.
در صورت احساس سر گیجه و عدم تعادل از رانندگی کردن، استفاده از ابزار و ماشین آلات اجتناب کنید.
درمان دارویی لابیرنتیت
اگرلابیرنتیت باعث سرگیجه، سرگیجه دورانی و عدم تعادل شما شدید شما شده باشد، ممکن است پزشک به مدت کوتاهی برای شما داروهایی مانند بنزودیازپین (benzodiazepine) و ضد تهوع تجویز کند.
بنزودیازپین
این دارو فعالیت درون دستگاه عصبی مرکزی را کاهش می‌دهد. این بدان معنی است که مغز شما کمتر در معرض سیگنال‌های غیر طبیعی سیستم دهلیزی قرار می‌گیرد. با این وجود مصرف بلند مدت این دارو به علت اعتیادآور بودن توصیه نمی‌شود.
ضد تهوع
تجویز این دارو در صورت داشتن حالت تهوع و استفراغ، صورت می‌گیرد. قرص‌های پروکلروپرازین(Prochloroprazine) 5mg قرص ضد استفراغی است که برای درمان علائم سرگیجه و سرگیجه دورانی بکار می‌رود. این دارو ممکن است جایگزینی برای بنزودیازپین باشد.
اکثر افراد قادر به تحمل قرص‌های پروکلروپرازین هستند. اگر چه عوارض جانبی این قرص‌ها ناشناخته است، اما می‌توانند از این قبیل باشند:
لرز
حرکت غیر طبیعی و غیر ارادی صورت و بدن
خواب آلودگی
اگر دچار حالت تهوع می‌شوید، می‌توانید از قرص‌های پروکلروپرازین 3mg موجود استفاده کنید. این قرص را درون دهان خود بین لثه و گونه خود قرار دهید.
کورتیکواستروئیدها
اگر علائم بیماری لابیرنتیت شدید باشد، کورتیکواستروئید(Corticosteroids)هایی مانند پردنیزولون(Prednisolone) توصیه می‌شود. این قرص‌ها اغلب برای کاهش التهاب موثر هستند.
آنتی بیوتیک‌ها
اگر التهاب گوش داخلی منشا باکتریایی داشته باشد، در این صورت پزشک برای شما آنتی بیوتیک تجویز می‌کند. براساس حاد بودن یا نبودن عفونت آنتی بیوتیک مورد نظر می‌توانید قرص یا کپسول (آنتی بیوتیک خوراکی) یا تزریقی (آنتی بیوتیک‌های داخل وریدی) باشد.
برای آگاهی کامل از عوارض جانبی احتمالی بروشور اطلاعات دارویی داروها را بررسی کنید.
درمان توانبخشی دهلیزی (VRT)
توانبخشی سرگیجه (VRT) درمان موثری برای افراد مبتلا به التهاب گوش داخلی مزمن است. VRT در صدد بازآموزی سیستم مغز و اعصاب برای خنثی کردن سیگنال‌های غیر عادی ایجاد شده توسط سیستم دهلیزی می‌باشد.
VRT معمولا زیر نظر شنوایی شناس انجام می‌شود و شامل یکسری تمرینات است تا:
حرکات دست و چشم شما را هماهنگ کند.
احساس سرگیجه را تحریک کرده تا مغز به سیگنال‌های مختل کننده‌ی ایجاد شده توسط سیستم دهلیزی عادت کرده و سپس آنها را نادیده بگیرد.
توانایی راه رفتن و تعادل را بهبود بخشد.
قدرت و تناسب اندام فرد را بهبود بخشد.
________________________________________________________
مقالات دیگر
