اتواسکلروز چیست؟
اتواسکلروز چیست؟
اتواسکلروز چیست؟
بیماری اتواسکلروز یا اتواسکلروزیس (Otosclerosis) بر استخوانچه‌های گوش میانی که صدا را انتقال می‌دهند، اثر می‌گذارد. گاهی‌اوقات این بیماری اتواسپونژیوزیس (Otospongiosis) نامیده می‌شود و یکی از شایع‌ترین دلایل کم شنوایی پیشرونده در بزرگسالان است.
گوش میانی محل قرارگیری سه استخوان کوچک بدن است: چکشی، سندانی و رکابی. برخلاف اندازه کوچکشان، این سه استخوان نقشی اساسی در شنوایی شما دارند. هنگامی که پرده گوش در پاسخ به امواج صوتی مرتعش می‌شود، این استخوان‌ها ارتعاشات را به گوش داخلی منتقل می‌کنند.
اتواسکلروز گوش میانی زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از این استخوان‌های کوچک در گوش میانی شما، به‌نام استخوانچه رکابی در جای خود مرتعش نمی‌شود. بیشتر اوقات، هنگامی فرد به آن مبتلا می‌شود که بافت استخوانی در گوش میانی به شکلی ناهنجاری اطراف استخوان رکابی رشد می‌کند.
آنچه باعث ایجاد اتواسکلروز می‌شود هنوز به‌صورت قطعی شناخته نشده است. اما اغلب در خانواده سابقه ابتلا به این بیماری مشاهده می‌شود و متخصصان آن را بیماری ارثی می‌دانند. با وجود این، همیشه سابقه خانوادگی قبلی وجود ندارد و در صورت وجود سابقه خانوادگی ابتلا به اتواسکلروز قطعی نیست.
کلمه otosclerosis یونانی است. یعنی سخت‌شدن غیرطبیعی بافت (اسکلروز) گوش (اتو).
علائم اتواسکلروز
علائم اتواسکلروز معمولاً در دهه 20 تا 30 زندگی بروز می‌کند و ممکن است در یک گوش و یا هر دو گوش ایجاد شود. در ادامه به رایج‌ترین علائم اتواسکلروز اشاره شده است.
کم شنوایی که به مرور بدتر می‌شود.
مشکل در شنیدن صداهای بم و کم عمق
بلند به نظر رسیدن صدای فرد برای خودش
شنیدن کلمات زمانی که صدای پس زمینه وجود دارد، راحت‌تر می‌شود.
شنیدن صدای وزوز در گوش
احساس سرگیجه در موارد نادر
علل ابتلا به بیماری اتواسکلروز
تخمین زده می‌شود که ۲.۵ تا ۱۰ درصد بزرگسالان دچار اتواسکلروز گوش در گوش میانی خود می‌شوند. از دست دادن شنوایی ممکن است در هر زمانی رخ دهد؛ اما اغلب در بزرگسالان، در دهه ۲۰ یا ۳۰ زندگی رخ می‌دهد. این عارضه می‌تواند هم در زنان و هم در مردان ایجاد شود، اگرچه شیوع آن در زنان بیشتر است و با شروع سریع در دوران بارداری مرتبط می‌باشد. اتواسکلروز گوش تقریباً ۷۰ درصد مواقع هر دو گوش را درگیر می‌کند، با این حال، میزان کم شنوایی ممکن است در هر گوش یکسان نباشد.
تقریباً ۶۰ درصد از اتواسکلروز گوش یک علت ژنتیکی دارد. انتقال ژنی که باعث اتواسکلروزیس می‌شود، پیچیده است و همه افرادی که این ژن را دارند به این بیماری مبتلا نمی‌شوند.
از آنجایی که بسیاری از علائمی که در اتواسکلروز مشاهده می‌شود، می‌تواند ناشی از سایر بیماری‌های پزشکی یا مرتبط با گوش باشد، معاینه توسط دکتر گوش و حلق و بینی ضروری است. پس از معاینه، متخصص گوش و حلق و بینی و جراحی سر و گردن ممکن است آزمایش شنوایی یا ادیوگرافی را تجویز کند. یک یافته رایج کاهش شنوایی هدایتی است که در صداهای با فرکانس پایین بدتر می‌شود. بیماران مبتلا به اتواسکلروز همچنین ممکن است دچار کم شنوایی گوش داخلی شوند که به آن کم شنوایی حسی عصبی می‌گویند.
عوامل زیر می‌تواند علت بروز بیماری اتواسکلروز شود:
سن: بیماری اتواسکلروز گوش معمولاً از جوانی شروع می‌شود. شما ممکن است بین سنین ۱۰ تا ۴۵ سالگی به اتواسکلروز مبتلا شوید؛ اما به احتمال زیاد در دهه ۲۰ زندگی خود به آن مبتلا خواهید شد. علائم بیماری معمولاً در ۳۰ سالگی در بدترین حالت خود هستند.
ژنتیک: بیماری اتواسکلروز گوش اغلب ژنتیکی است. حدود نیمی از افراد مبتلا به اتواسکلروز دارای ژنی هستند که با این بیماری مرتبط است؛ اما حتی اگر این ژن را داشته باشید، لزوماً به این بیماری مبتلا نخواهید شد.
جنسیت: هم مردان و هم زنان به اتواسکلروز و درد گوش مبتلا می‌شوند؛ اما زنان بیشتر در معرض خطر قرار دارند. کارشناسان مطمئن نیستند که چرا، اما اگر خانمی در دوران بارداری به اتواسکلروز مبتلا شود، احتمالاً سریع‌تر از آقایان یا خانم‌هایی که باردار نیستند، شنوایی خود را از دست خواهد داد.
سابقه پزشکی: برخی از مشکلات پزشکی می‌توانند احتمال ابتلا به اتواسکلروز را افزایش دهند. به عنوان مثال، اگر در هر زمانی به سرخک مبتلا شده باشید، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری افزایش یابد. شکستگی‌های استرسی در بافت استخوانی اطراف گوش داخلی شما نیز ممکن است احتمال وقوع آن را افزایش دهد. همچنین اختلالات ایمنی که در آن سیستم ایمنی شما به اشتباه به بخش‌هایی از بدن شما حمله می‌کند نیز می‌تواند با این وضعیت مرتبط باشد.
آیا اتواسکلروز خطرناک است؟
اتواسکلروز گوش می‌تواند باعث کاهش شنوایی خفیف تا شدید شود؛ اما به ندرت باعث ناشنوایی کامل می‌شود.
شنوایی شما معمولاً طی چند ماه یا چند سال به تدریج بدتر می‌شود و اگر نادیده گرفته شده و درمان نشود، ممکن است تا جایی پیش برود که دیگر صدایی نشنوید. کم شنوایی به طور معمول می‌تواند با سمعک یا جراحی با موفقیت درمان شود.
شنوایی در حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد افرادی که تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند، بهبود می‌یابد یا بازیابی می‌شود.
گاهی اوقات، اتواسکلروز گوش می‌تواند به گوش داخلی سرایت کند و منجر به کاهش شنوایی بیشتر شود که با جراحی بهبود نمی‌یابد.
عوارض اتواسکلروز
معمولاً برای افرادی که بعد از اطلاع از بیماری اقدام به درمان می‌کنند، تا حدودی درمان می‌شوند و مشکل آن‌ها بعد از استفاده از سمعک یا عمل جراحی بهتر خواهد شد. اما در صورتی که فرد نسبت به درمان بی‌توجه باشد، ممکن است بعد از 10 تا 15 سال شدت کم شنوایی به مرور افزایش پیدا کند و فرد در گذر زمان توانایی شنوایی را به طور کامل از دست بدهد.
نحوه شخیص اتواسکلروز
وقتی فرد جوانی دچار کم شنوایی می‌شود و به‌تدریج کم شنوایی آن بیشتر می‌شود، باید به متخصص گوش و حلق و بینی و یا شنوایی‌شناس (ادیولوژیست) مراجعه کند.
چنانچه این فرد کم شنوایی انتقالی در فرکانس‌های پایین (بم) داشته باشد و یکی از اعضا خانواده او هم مبتلا به کم شنوایی انتقالی است، در گروه افرادی قرار می‌گیرد که بیشتر در معرض خطر ابتلا به اتواسکلروز هستند.
تشخیص به‌طور معمول شامل بررسی وضعیت پزشکی و سوابق سلامت خانواده فرد، معاینه گوش با اوتوسکوپ، تست شنوایی‌سنجی و گاهی‌اوقات، سی‌تی اسکن (CT) است. تشخیص افتراقی از سایر موارد که به‌طور بالقوه می‌توانند همین علائم را ایجاد کنند، بخش مهمی از روند تشخیص نیز است.
انواع راه‌های درمان اتواسکلروز گوش
برای درمان اتواسکلروز گوش چند روش مختلف وجود دارد که به شرح زیر هستند:
استفاده از سمعک
سمعک وسیله‌ای الکترونیکی است که حجم صدای ورودی به گوش را افزایش می‌دهد تا بتوانید صداها را واضح‌تر بشنوید. مزیت استفاده از سمعک این است که برخلاف جراحی هیچ خطری ندارد. سمعک‌های مدرن، کوچک و دقیق هستند و برخی از آن‌ها را می‌توان در داخل گوش قرار داد تا دیده نشوند.
شما می‌توانید از مشاوره آنلاین گوش و حلق و بینی بپرسید که انواع مختلف سمعک کدام‌اند و کدام یک برای شما بهترین است.
عمل اتواسکلروز گوش
جراحی گزینه خوبی برای اتواسکلروز پیشرفته است. عمل جراحی مورد استفاده برای این بیماری، استاپدوتومی یا استاپدکتومی نام دارد. این عمل را می‌توان با بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی انجام داد.
در طی این عمل جراحی، برشی در داخل مجرای گوش یا گاهی در بالا یا جلوی گوش، برای دسترسی به استخوان‌های داخل گوش ایجاد می‌شود. بخشی از استخوان رکابی برداشته شده و یک ایمپلنت پلاستیکی یا فلزی در گوش قرار می‌گیرد تا صدا را از استخوان‌های باقی مانده به گوش داخلی منتقل کند.
بیمار ممکن است همان روز جراحی یا فردای آن روز به خانه برود. عمل اتواسکلروز یک عمل حساس است که معمولاً بسیار موفقیت آمیز می‌باشد؛ اما مانند تمام عمل‌ها، عوارض جراحی اتواسکلروز هم وجود دارند.
عوارض بعد از عمل اتواسکلروز شامل موارد زیر می‌شود:
سرگیجه (معمولاً موقتی)
بی حسی صورت (بسیار نادر)
وزوز گوش جدید یا بدتر شده
تغییر حس چشایی (معمولاً موقتی)
از دست دادن بیشتر یا تمام شنوایی خود (در حدود ۱ مورد از ۱۰۰ بیمار)
پیش از انجام عمل جراحی می‌توانید در مورد مزایا و خطرات استفاده از سمعک و عمل جراحی با دکتر جراحی گوش صحبت کنید و بهترین گزینه را انتخاب نمایید.
بهبودی پس از جراحی اتواسکلروز چقدر طول می‌کشد؟
اکثر افرادی که جراحی استاپدکتومی انجام می‌دهند، در عرض یک هفته به روال عادی زندگی خود بازمی‌گردند. با این حال، اگر شغل شما به بلند کردن اجسام سنگین یا فعالیت شدید نیاز دارد، ممکن است لازم باشد تا یک ماه استراحت کنید و از کار دور باشید.
پس از جراحی، محافظت از ساختارهای داخل گوش در برابر عفونت، فشار و صدا برای کاهش عوارض خطرناک بسیار مهم است (به ویژه در مرحله اولیه پس از عمل).
بدین ترتیب مراقبت های بعد از عمل اتواسکلروز گوش که توسط پزشک به شما توصیه خواهند شد، به شرح زیر هستند:
بیمار بعد از عمل جراحی بهتر است روی گوشی که عمل نشده، دراز بکشد و البته به آرامی این کار را انجام دهد.
بیمار باید آنتی بیوتیک‌های خوراکی تجویز شده توسط متخصص گوش و حلق و بینی رأس ساعت مصرف کند.
برخی بیماران ممکن است پس از عمل جراحی به سرگجه مبتلا شوند و چشایی خود را از دست دهند که جای نگرانی نیست و به مرور زمان بهبود خواهد یافت.
بیمار پس از عمل جراحی باید از باد کردن بینی خود دوری کند.
بیمار باید تا زمانی که پزشک اجازه نداده، به سراغ شنا کردن یا فعالیت‌های دیگر آبی نرود؛ فعالیت‌هایی که باعث ورود آب به گوش می‌شوند.
بیمار باید تا دو هفته پس از جراحی گوش، از مسافرت هوایی بپرهیزد.
بیمار باید تا مدتی پس از عمل جراحی از فین کردن بپرهیزد.
بیمار تا مدتی پس از عمل جراحی باید از خم شدن و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کند.
افرادی که عمل جراحی گوش انجام داده‌اند باید تا مدتی از افراد مبتلا به عفونت تنفسی دوری کنند.
بهتر است بیمار دو بالش را زیر سر خود قرار دهد، زیرا بلند بودن سر باعث بهبودی سریع‌تر می‌شود.
بیمار باید تا مدتی پس از عمل جراحی، از رفتن به حمام خودداری کند.
بیمار باید در دوران نقاهت و تا زمانی که پزشک اجازه نداده، از فعالیت‌های سنگین خودداری کند.
دارو برای اتواسکلروز: قرص فلوراید
شواهد محدودی وجود دارد مبنی بر اینکه قرص‌های فلوراید ممکن است در برخی موارد، پیشرفت اتواسکلروز را کند کنند. این قرص‌ها ممکن است به حفظ شنوایی کمک کنند و همچنین به کاهش علائم سرگیجه و مشکلات تعادل کمک کنند. با این حال، چنین درمانی به طور گسترده مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
قرص‌های هورمونی و قرص‌های ضد بارداری
برخی از پزشکان بر این باورند که مصرف قرص‌های ضد بارداری یا درمان جایگزین هورمونی ممکن است اتواسکلروز را بدتر کند؛ اما برخی دیگر این داروها را تجویز می‌کنند. به همین دلیل، اگر مبتلا به اتواسکلروز گوش هستید و به دنبال درمان هورمونی می‌گردید، باید در مورد مزایا و معایب آن به طور کامل با پزشک خود مشورت کنید.
پیشگیری از اتواسکلروز
حقیقت این است که برای پیشگیری از اتواسکلروز هیچ راه‌کاری وجود ندارد. در بسیاری از مشکلات و بیماری‌های مربوط به گوش قرار گرفتن در معرض صدای بلند و عفونت موجب بروز بیماری می‌شود. اما اتواسکلروز یک بیماری ارثی است که هیچ روشی برای پیشگیری از آن وجود ندارد و تنها راه‌کاری که باید رعایت شود، جلوگیری از پیشرفت بیماری است. معمولاً استفاده از سمعک و همچنین عمل جراحی می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند و مانع از دست دادن شنوایی در فرد شود.
________________________________________________________
مقالات دیگر
