بیماری کم شنوایی چیست؟
بیماری کم شنوایی چیست؟
کم شنوایی چیست؟
گوش از بخش‌های مختلفی همچون گوش خارجی، میانی، داخلی و عصب شنوایی تشکیل شده است. زمانی که به هر کدام از این قسمت‌ها آسیبی وارد شود، احتمال بروز کم شنوایی وجود دارد. در صورت بروز مشکل در بخش‌های مذکور دریافت، انتقال و پردازش صدا به درستی انجام نخواهد شد. بنابراین در این صورت گفته می‌شود سیستم شنوایی توانایی خود را از دست داده است.
در واقع باید کم‌شنوایی را حاصل از دست دادن توانایی دریافت و درک صداهای مختلف دانست. کم شنوایی اغلب با درجات مختلفی در افراد ظاهر می‌شود که تنها راه تشخیص آن آزمایش خاص از طریق شنوایی‌سنجی است.
تاثیر کم شنوایی بر گفتار و زبان
کاهش شنوایی می‌تواند تاثیرات به‌سزایی بر گفتار و زبان داشته باشد. البته عوامل متعددی وجود دارند که بر میزان این تاثیرگذاری، موثر هستند. برخی از این عوامل عبارتند از:
میزان آسیب و تخریب در شنوایی
نوع اختلال منجر به کم شنوایی
سن
زمان تشخیص
زمان شروع درمان
پیوستگی یا منقطع بودن روند درمان
وجود سایر اختلالات که بر اختلال کاهش شنوایی تاثیر دارند
علائم کم شنوایی
اکثر افرادی که دچار کم شدن توانایی شنیدن هستند، متوجه این مشکل خود نمی‌شوند. زیرا کم‌شنوایی بسیار آهسته رخ می‌دهد. علائم نقص شنوایی در سنین مختلف شامل موارد زیر می‌شود:
علائم اختلال شنوایی در فرد بزرگسال
از افراد بخواهد صحبت خود را تکرار کنند.
به‌دلیل واضح نشنیدن مکالمه نمی‌تواند صحبت خود را با دیگران ادامه دهد. (به‌خصوص در جاهای شلوغ یا هنگام حرف زدن با تلفن)
متوجه برخی صداها همچون صدای آواز پرندگان نمی‌شود.
برای گوش دادن به تلویزیون یا رادیو باید صدای آن‌ها را بسیار بلند کند.
در گوش خود صدای وزوز (صدای زنگ در گوش) حس می‌کند و از وجود مایع یا فشار در گوش خود گله دارد.
تعادل درستی نخواهد داشت و مدام احساس سرگیجه دارد.
علائم اختلال شنوایی در نوزادان
نوزاد تا قبل از 4 ماهگی سر خود را به سمت صدا برنمی‌گرداند.
نوزاد تا سن 12 ماهگی هنوز نمی‌تواند کلمه‌ای به زبان بیاورد.
نوزاد با شنیدن صدای بلند مبهوت می‌شود.
اگر از نوزاد دور باشید و نامش را صدا کنید اصلا واکنش نشان نمی‌دهد یا بسیار مختصر خواهد بود.
نوزاد فقط از صداهای خاصی آگاه است.
علائم اختلال شنوایی در کودکان نوپا
کودک مبتلا به نقص شنوایی در ارتباط شفاهی با همسالان خود عقب‌تر می‌ماند.
کودک دائما باید بپرسد “چی؟” یا “ببخشید؟”
کودک با صدای بسیار بلند حرف می‌زند یا بازی می‌کند.
علت کم شنوایی چیست؟
اگر این سوال ذهن شما را به خود مشغول کرده است که «کم شنوایی از چیست؟» می‌توانیم این‌گونه پاسخ دهیم که معمولاً عوامل مختلفی منجر به این اختلال میشوند و برخی از آن‌ها عبارتند از:
قرار گرفتن مداوم در معرض سر و صدا (به‌ویژه افرادی که در محیط‌های پر سر و صدا مانند سالن‌های موسیقی زنده، معدن یا ساختمان کار می کنند)
قرار گرفتن در معرض سر و صدا به‌صورت کوتاه‌مدت (مانند انفجار)
عفونت، تجمع جرم یا پارگی پرده‌ی گوش
آسیب یا ضربه ناشی از تصادف یا جراحت (حتی اتفاقی به‌سادگی فرو کردن بیش از حد یک گوش پاک‌کن در گوش)
قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی یا داروها از جمله آسپرین، برخی آنتی‌بیوتیک‌ها و دارو‌های تجویز شده برای درمان سرطان و بیماری‌های قلبی
گوش دادن به موسیقی بسیار بلند با هدفون
برخی شرایط مادرزادی مانند سیتومگالوویروس (Cytomegalovirus)
بیماری عروق کرونر (بیماری قلبی)، فشار خون بالا و سکته‌ی مغزی
دیابت
انواع کم شنوایی گوش از لحاظ نوع
اختلال شنوایی بر اساس علت و نوع به 3 دسته تقسیم میشوند که عبارت است از:
1. کم‌شنوایی رسانا یا هدایتی
وقتی گوش خارجی یا گوش میانی که شامل سه استخوان مهم به نام‌های مالئولوس، اینکوس و رکابی است با مانعی برای عبور صدا مواجه میشوند، به آن کم شنوایی رسانا می‌گویند. از دست رفتن شنوایی در این نوع می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
عفونت گوش
جمع شدن جرم گوش به مقدار زیاد
پارگی پرده گوش
وجود عیب مادرزادی در پرده گوش
اغلب افراد در این حالت صداهای بلند را ناواضح (صداهای خفه) و صداهای ملایم را به سختی می‌شنوند. در این موارد پزشک اغلب دارو تجویز می‌کند یا برای برداشتن جرم و عفونت جراحی انجام می‌دهد.
2. کم‌شنوایی حسی عصبی
در این نوع کاهش شنوایی گوش داخلی (حلزون گوش) یا عصب شنوایی آن تحت تاثیر قرار می‌گیرند. ایجاد این نوع از دست رفتن شنوایی می‌تواند به‌دلیل بیماری‌ها، افزایش سن یا در معرض صداهای بسیار بلند قرار گرفتن بروز پیدا کند.
دیگر عواملی که می‌تواند منجر به کم شنوایی حسی عصبی شوند، عبارتند از:
تروما موقع زایمان
نقص مادرزادی نوزاد
ضربه به سر
عفونت
این نوع از دست رفتن شنوایی در اغلب موارد دائمی بوده و فرد باید از سمعک یا سایر وسایل کمک شنوایی کمک بگیرد. در حال حاضر دانشمندان تحقیقات گسترده‌ای انجام می‌دهند تا از سلول‌های بنیادی برای رشد سلول‌های موی جدید استفاده کنند.
3. کم‌شنوایی مختلط
برخی افراد به‌دلیل وارد شدن آسیب به سر، بیماری ارثی یا عفونت‌های طولانی مدت دچار کاهش شنوایی رسانا و حسی عصبی میشوند. در برخی موارد دکتر متخصص گوش، حلق و بینی می‌تواند به کمک جراحی این مشکل را برطرف کند، اما همیشه موثر نخواهد بود.
انواع کم شنوایی گوش از لحاظ سطح
اختلال شنوایی با 4 سطح شناخته می‌شود
اختلال شنوایی خفیف
درک کلماتی که دیگران می‌گویند برایشان دشوار است به‌خصوص اگر صدای محیط زیاد
میزان تشخیص صدا بین 25 تا 29 دسی‌بل
اختلال شنوایی متوسط
برای ادامه مکالمه و پیگیری آن به سمعک نیاز دارند
میزان تشخیص صدا بین 40 تا 69 دسی‌بل
ناشنوایی شدید
این افراد حتی در صورت داشتن سمعک برای برقراری ارتباط باید لب‌خوانی یا از زبان اشاره استفاده کنند
میزان تشخیص صدا بالاتر از 70 تا 89 دسی‌بل
ناشنوایی عمیق
افراد مبتلا به ناشنوایی عمیق هیچ صدایی را در هر سطح دسی‌بل نمی‌شنوند و تنها راه ارتباطی آن‌ها لب‌خوانی، زبان اشاره، خواندن و نوشتن است
زیر 90 دسی بل را تشخیص نمی دهد
تشخیص کم شنوایی
برای تشخیص کم شنوایی کافی است به یک مرکز شنوایی سنجی یا یک پزشک متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید. در ابتدا در مورد علائم از شما سوال پرسیده می‌شود و معاینه‌ی فیزیکی انجام می‌گیرد. این بررسی‌ها با هدف مشاهده‌ی علائم عفونت یا سایر مسائلی که می‌توانند باعث کاهش شنوایی شوند، انجام می‌گیرند.
در مرحله‌ی بعد به‌منظور سنجش کم شنوایی، معمولاً ادیوگرافی (نوار گوش) انجام می‌گیرد. این تست شنوایی انواع صداهایی را که فرد می‌تواند بشنود را از جهات مختلف اندازه‌گیری می‌کند که شامل موارد زیر است:
پیکربندی: بررسی میزان کیفیت شنیدن صداهای زیاد و کم
درجه: بررسی درجه‌ی کم شنوایی (طبیعی، خفیف یا شدید)
نوع: بررسی نوع کم شنوایی (پردازشی، هدایتی، حسی عصبی یا مختلط)
اگر آسیب یا تومور احتمالی تشخیص داده شود، ممکن است سی‌تی اسکن یا ام‌آر‌آی تجویز گردد.
درمان کم شنوایی و تقویت شنوایی گوش
درمان کم شنوایی اغلب به نوع و درجه‌ی کم شنوایی بستگی دارد. درمان ها عبارتند از:
درمان پزشکی کم شنوایی شامل موارد زیر است:
1. دستگاه‌های کمک شنوایی
سمعک‌ها نمونه‌ای از دستگاه کمک شنوایی محسوب میشوند که می‌توان به کمک آن شنوایی را بازیابی کرد. این وسیله با قرار گرفتن روی گوش یا درون آن موجب تقویت صدا خواهد شد. امروزه پزشکان متخصص می‌توانند با کاشت حلزون در گوش داخلی کم‌شنوایی را درمان کنند.
2. توانبخشی شنوایی
به کمک این نوع درمان روانشناختی فرد می‌تواند با مشکل کم‌شنوایی خود و استفاده از سمعک کنار بیاید. همچنین با آموزش‌های لب‌خوانی و نشانه‌های بصری توسط درمانگر می‌توانید ارتباط مطلوب‌تری با سایر افراد برقرار کنید.
3. دستگاه‌های شنود
دستگاه‌های مخصوصی برای افراد ناشنوا یا کم شنوا وجود دارد که می‌تواند شنیدن تلویزیون، تلفن، رادیو و رایانه را راحت‌تر کند.
4. داروها
اگر کم شنوایی فرد ناشی از عفونت باشد، پزشک برای او آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. همچنین داروی کورتیکواستروئیدها برای سلول‌های موی حلزون در نظر گرفته میشوند که به‌دلیل قرار گرفتن در معرض صدای بلند متورم شده‌اند.
5. جراحی
در موارد حاد کم‌شنوایی پزشک متخصص برای کاشت حلزون، برداشتن تومورها، از بین بردن نقص مادرزادی و عفونت‌های مزمن گوش جراحی انجام خواهد داد.
نکات اساسی در پیش‌گیری از کم شنوایی
معمولاً اکثر انواع کم شنوایی به‌صورت پایدار خواهند بود، بنابراین مهم است که از کاهش شنوایی قبل از بروز آن پیش‌گیری کنید. این بدان معنی است که اگر آسیبی در شنوایی ایجاد و منجر به کم شنوایی خفیف شد، باید تمام تلاش خود را برای پیش‌گیری از تشدید و تبدیل آن به کم شنوایی پیشرونده انجام دهید.
بهترین راه برای محافظت خود از کاهش شنوایی این است که در معرض صداهای بلند قرار نگیرید اما به‌طور کلی برای جلوگیری از آسیب شنوایی، راه‌کار‌های زیر توصیه میشوند:
با صدای کم به موسیقی، تلویزیون و رادیو گوش دهید (صدا باید در حدی باشد که بتوانید به‌راحتی با فردی در فاصله‌ی ۲ متری صحبت کنید).
اگر در فضا‌های پر سر و صدا (مانند رستوران‌هایی که موسیقی پخش می‌کنند یا ساختمان‌های در حال ساخت)، فعالیت دارید از گوش‌گیر یا تجهیزات محافظت از گوش مانند گوش بند استفاده کنید.
استفاده از هدفون یا هدست را به یک ساعت در هر زمان محدود و سپس استراحت کنید.
سعی کنید از هدفون یا هدستی استفاده کنید که صدای محیط را به‌طور کامل حذف کند.
میزان بلندی صدای موسیقی را به بیش از ۶۰ درصد افزایش ندهید.
در محل کار خود مطمئن شوید که از قوانین مرتبط با ایجاد سر و صدا ، پیروی می‌شود.
به‌هیچ وجه سیگار نکشید. نتایج مطالعات نشان داده‌اند که افراد سیگاری بسیار بیشتر از غیر سیگاری‌ها به بیماری‌های شنوایی مبتلاء میشوند. البته لازم به توضیح است که دود سیگار برای افراد غیرسیگاری هم آسیب‌های بسیار زیادی (از جمله در ناحیه‌ی گوش) وارد می‌آورد.
به تغذیه‌ی خود اهمیت بدهید. تحقیقات نشان می‌دهند که در افراد مسن، کمبود ویتامین B12، منجر به اختلالات شنوایی می‌شود. از طرفی استفاده از ویتامین B3 نیز سبب گسترش رگ‌های خونی کوچک می‌شود و در جریان خون نقش به‌سزایی ایفا می‌کند. ویتامین B6 نیز برای عملکرد بهتر اعصاب ضروری است.
شاید ندانید که مراقبت از دندان‌ها رابطه‌ی مستقیمی با حفظ شنوایی شما دارد. حتی برخی معتقدند که با از دست دادن هر دندان، دو برابر شنوایی از دست می‌رود.
از استرس دوری کنید. مطالعات جدید نشان داده است که شرایط روانی هنگام اضطراب و افسردگی رابطه‌ی مستقیمی با کم شنوایی دارد. تحریک التهاب در مغز و ایجاد استرس و اضطراب، نه‌تنها سبب کاهش شنوایی می‌شو بلکه اختلال وزوز در گوش را هم تشدید می‌نماید.
________________________________________________________
مقالات دیگر
