پرشنوایی یا هایپراکوزیس (hyperacusis) چیست؟

پرشنوایی یا هایپراکوزیس (hyperacusis) چیست؟
هایپراکوزیس (hyperacusis) یا اختلال پرشنوایی نوعی عارضه است که بر درک و عکس‌العمل فرد نسبت به صدا‌ها تاثیر می‌گذارد. در واقع این اختلال باعث می‌شود تا شخص کوچکترین تحملی نسبت به صدا‌های محیط اطراف خود نداشته باشد. اما عوارض پرشنوایی تنها به عدم تحمل صدا ختم نمی‌شود، بلکه می‌تواند دیگر ابعاد زندگی فردی و اجتماعی افراد را نیز مختل کند.
هایپراکوزیس که به نام اختلال پرشنوایی نیز شناخته می‌شود، هنگامی رخ می‌دهد که تحمل صدا‌های روزمره برای فرد به امری دشواری تبدیل می‌شود. در برخی موارد حاد، شخص ممکن است حتی نسبت به صدای خود نیز واکنش نشان دهد.
این اختلال اغلب با وزوز، درد و سوزش گوش همراه است، از این رو اغلب اضطراب زیادی به فرد تزریق می‌کند که این امر می‌تواند حضور او در اجتماع را نیز با دشواری‌های زیادی همراه کند.  

دلایل پرشنوایی
بسیاری از افراد حساسیت به صدا را تجربه کرده اند .اما پرشنوایی واقعی بسیار نادر است در واقع از هر ۵۰ هزار نفر یک نفر به این بیماری مبتلا می شود.این اختلال می تواند برای همه گروه های سنی در یک گوش یا هر دو گوش اتفاق بیفتد. پر شنوایی معمولا یک بیماری مادرزادی به حساب نمی آید اما ممکن است یک حساسیت کوچک به صدا را توسعه دهد.
شرایط فیزیکی که پیش زمینه ی این علائم هستند نمی تواند با قطعیت معرفی شود زیرا با ساختارهای بسیار کوچک گوش داخلی ارتباط دارد.
یک علت مشکوک به پر شنوایی شامل از دست دادن عملکرد نظارتی سیستمی است که ضربه ها را در طول مسیرهای عصبی شنوایی هدایت می کند.در پر شنوایی مکانیزمی که عملکرد تشدید را تنظیم می کند ، به اشتباه صداهای ورودی و نویزها را به جای کوچک کردن بزرگ می کند.به عنوان مثال صدای رد شدن ماشین همانند صدای موتور جت تفسیر می شود !
تعابیر امکان پذیر دیگر برای پر شنوایی شامل اختلال در عملکرد شیمیایی مغز یا ضربه ای به سر است که به زنجیره ای از استخوان های کوچک در گوش داخلی که صدا را تقویت کرده و به انتقال ارتعاشات به مایع گوش داخلی کمک می کند آسیب می رساند. تغییر در انتقال سیگنال های الکتریکی در امتداد مسیرهای عصبی پیچیده نیز در مواردی که به سر ضربه وارد می شود بسیار امکان پذیر است.
دلایل شایع پرشنوایی عبارتند از :
بیماری لایم
آسیب به سر
سندرم مفصل فکی گیجگاهی
آسیب به گوش از سموم یا داروها
عفونت های ویروسی شامل گوش داخلی یا عصب صورت (فلج صورت)
انواع حالت های عصبی وجود دارد که می تواند مرتبط با پر شنوایی باشد.
این حالت ها عبارتند از:
بیماری تای-ساکس (یک اختلال ارثی نادر است که سلول های عصبی را در مغز و نخاع از بین می برد)
اختلال استرس بعد از سانحه
برخی از انواع صرع
سندرم خستگی مزمن
وابستگی به والیوم
افسردگی
میگرن
پر شنوایی در کودکانی که سر آنها صدمه می بیند ، برخی کودکان مبتلا به اوتیسم و توهمی و برخی کودکان مبتلا به فلج مغزی دیده می شود.

علائم هایپراکوزیس
علائم هایپراکوزیس متفاوت هستند. بعضی از نشانه‌های آن را در فهرست زیر نام بردیم:
    صدا‌های معمولی خیلی بلند به ‌نظر می‌رسند.
    صدای خودتان خیلی بلند است.
    احساس ناراحتی در گوش
    سردرد
    مشکل در تمرکز کردن
علائم شدید این بیماری می‌تواند موارد زیر را در بر گیرد:
    درد هنگام شنیدن صدا‌های ناگهانی
    احساس ترکیدن چیزی در گوش هنگام شنیدن صدا‌های بلند
    اضطراب
    خواب بی‌کیفیت
    خستگی
    ترس از موقعیت‌های اجتماعی

هایپراکوزیس چقدر شایع است؟
اطلاعات موثق اندکی از تعداد افراد مبتلا به هایپراکوزیس حاد در دست است. یک بررسی اینترنتی نشان می‌دهد که این رقم ممکن است بیش از 9% بزرگسالان را شامل شود. اما بسیاری از متخصصان این حوزه بر این باورند که رقم یاد شده خیلی بالاتر می‌باشد. برآورد محافظه کارانه بیشتر  نشان می‌دهد که حدود 2% جمعیت بزرگسال درجاتی از هایپراکوزیس یا اختلال پرشنوایی را از خود بروز می‌دهند. تعداد افرادی که بصورت شدید دچار بیماری بیش شنوایی شده‌اند تنها بخش اندکی از کل رقم فوق را شامل می‌شوند.

تشخیص هایپراکوزیس چگونه انجام میشود؟
اگر صدا‌های عادی برایتان بلندتر از حالت معمول باشند، به دکتر گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. پزشک با انجام آزمایش‌های زیر به تشخیص نهایی می‌رسد:
    معاینه فیزیکی: پزشک گوش و سر را برای مشاهده آسیب فیزیکی را معاینه می‌کند.
    تاریخچه پزشکی
    پرسشنامه: دکتر شنوایی با پرسیدن سوالاتی در مورد علائمتان، بیماری‌تان را بهتر تشخیص می‌دهد و درک می‌کند.
    شنوایی سنجی

انواع درمان اختلال پرشنوایی
درمان هایپراکوزیس به علت آن بستگی دارد. هدف اصلی مدیریت علائم و کاهش حساسیت شنوایی است. درمان‌ها معمولا برای کودکان و بزرگسالان به استثنای جراحی، یکسان هستند. چند مورد از راه‌های درمانی را در زیر آورده‌ایم.
درمان شناختی-رفتاری (CBT) اختلال عدم تحمل صدا
در این نوع درمان، یک متخصص در زمینه سلامت روان به شما آموزش می‌دهد که چگونه پاسخ‌های احساسی خود به صدا را مدیریت کنید. او همچنین می‌تواند به مدیریت استرس شما کمک کند.
درمان بازآموزی وزوز گوش (TRT) اختلال عدم تحمل صدا
TRT یک نوع درمان برای وزوز گوش است که ممکن است به درمان هایپراکوزیس نیز کمک کند. پزشک در این روش از دستگاهی مشابه سمعک استفاده می‌کند. این دستگاه صدایی با شدت کم را ایجاد می‌کند و به مغز شما اجازه می‌دهد تا صدا و وزوز گوش را بشنود. این کار به مغز شما کمک می‌کند تا تاکید بر وزوز گوش را کاهش دهد. این درمان همچنین برای هایپراکوزیس استفاده می‌شود، زیرا می‌تواند به کاهش حساسیت شنوایی کمک کند.
حساسیت زدایی صدا
در این نوع درمان، هر روز باید مدت زمان مشخصی به نویز استاتیک ملایمی گوش دهید. برای این درمان نیاز به کمک یک متخصص شنوایی دارید. این کار می‌تواند به‌تدریج تحمل شما را نسبت به صدا افزایش دهد. برای رسیدن به نتایج بهتر حدود ۶ ماه یا بیشتر باید این درمان را ادامه دهید.
درمان‌های جایگزین اختلال عدم تحمل صدا
پزشک همچنین ممکن است درمان‌های جایگزین را برای کنترل درد و استرس ناشی از هایپراکوزیس توصیه کند. این درمان‌های جایگزین عبارت هستند از:
    ورزش کردن
    یوگا
    ماساژ
    مدیتیشن
    طب سوزنی
جراحی هایپراکوزیس
اگر درمان‌های ذکر شده ناموفق بودند، ممکن است برای درمان هایپراکوزیس به جراحی نیاز باشد. تکنیک جراحی در درمان این بیماری «round and oval window reinforcement» نام دارد.
در حین جراحی، بافت پشت گوش در اطراف استخوان‌های شنوایی حرکت می‌کند. این بافت به استخوان‌ها کمک می‌کند و حساسیت به صدا را کاهش می‌دهد.

پیشگیری از ابتلا به هایپراکوزیس
بهترین راه برای پیشگیری از هایپراکوزیس، مدیریت این بیماری است. اجتناب از محیط‌های پر سر و صدا یا پوشیدن گوش گیر توصیه نمی‌شود. چون این روش‌ها در واقع می‌توانند حساسیت شما را به صدا افزایش دهند. در مقابل قرار گرفتن در معرض صدا‌های روزمره برای عادی سازی شنوایی مهم است.

________________________________________________________

مقالات دیگر