پر شدن کیسه ‌صفرا

منظور از پر شدن کیسه صفرا چیست؟
این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که زرداب برای مدت طولانی در کیسه‌صفرا باقی بماند. صفرا ماده زرد مایل به سبز رنگ است که در کبد تولید می‌شود و محل ذخیره آن کیسه‌صفرا خواهد بود. این ماده به بدن در هضم چربی کمک می‌کند. اگر ذرات صفراوی مانند کلسترول یا نمک‌های کلسیم برای مدت طولانی درون این اندام باقی بمانند غلیظ می‌شوند که به آن پر شدن کیسه صفرا می‌گویند.
خوب است بدانید پر شدن کیسه صفرا در بلندمدت می‌تواند به ایجاد سنگ و مسدود شدن مجرای صفراوی منجر شود.

علت پر شدن کیسه ‌صفرا
تجمع ذرات درون کیسه‌ی صفرا می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. پزشکان یکی از علل رایج پر شدن کیسه صفرا از سنگ داخل آن می‌دانند. این سنگ‌ها دارای مواد معدنی و نمک هستند که با تجمع درون کیسه‌صفرا به مرور زمان باعث انسداد مجرای صفراوی می‌شوند.
به‌طور کلی اصلی‌ترین علل تجمع ذرات در این اندام عبارتند از:
سنگ صفرا
سنگ کلیه
التهاب کیسه‌صفرا
تنگی یا انسداد مجرای صفرا
کاهش وزن سریع پس از اضافه وزن شدید
تنظیم ناصحیح حرکات کیسه صفراوی
جراحی معده
پیوند اعضا
برخی از داروها
رژیم‌های بسیار محدودکننده

نشانه های پر شدن کیسه صفرا
حالت تهوع و استفراغ
وقتی کیسه صفرا پر می شود، ممکن است احساس تهوع و استفراغ شود زیرا صفرا با افزایش حجم درون کیسه صفرا و فشار بیشتری که بر روی دیواره کیسه صفرا ایجاد می کند، می تواند به شکم فشار بیشتری بیاورد و باعث تحریک سیستم گوارش شود. این موضوع می تواند باعث حالت تهوع و استفراغ شود. به علاوه، اگر بستن مجرای صفراوی موجب اختلال در جریان صفرا شود، ممکن است صفرا به معده روانه شود و باعث تحریک معده شود که به دنبال آن ممکن است افراد دچار استفراغ شوند.
درد شدید در ناحیه سمت راست شکم
درد شدید در ناحیه سمت راست شکم که ممکن است تا پشت و شانه های سمت راست نیز سرایت کند، از علائم پر شدن کیسه صفرا است. این درد ممکن است شدید بوده و به صورت ناگهانی آغاز شود و تا چندین ساعت ادامه داشته باشد. این درد ممکن است به شدت در بالای روده، شانه و پشت همراه با تنگی نفس و عرق سرد، بیشتر در شب و پس از غذا خوردن احساس شود. این درد ممکن است به دلیل بستن مجرای صفراوی و یا التهاب کیسه صفرا باشد. هر دوی این علائم می توانند باعث اختلال در جریان صفرا شوند و باعث درد و تب شدید در ناحیه سمت راست شکم شوند.
بی‌اشتهایی و کاهش وزن
در برخی موارد، کیسه صفرا ممکن است با مشکلاتی مواجه شود که باعث می‌شود نتواند به طور صحیح صفرا را به روده هدایت کند. در این موارد، صفرا ممکن است در جریان خروج از بدن از طریق ادرار و یا گاهی اوقات از طریق پوست آزاد شود. این مسئله می‌تواند منجر به کاهش اشتها و کاهش وزن شود.
زردی رنگ پوست
رنگ پوست زرد (jaundice) ممکن است علامتی از پر شدن کیسه صفرا باشد. زردی پوست معمولا به دلیل انباشت بیلی‌روبین در بدن است که به دلیل ناتوانی کیسه صفرا در انتقال صفرا به روده رخ می‌دهد. بیلی‌روبین نوعی پیگمنتی است که در سیستم گوارشی بوسیله کبد تولید شده و توسط کیسه صفرا به روده منتقل می‌شود. در صورتی که کیسه صفرا به هر دلیلی ناتوان شود، بیلی‌روبین در بدن انباشت می‌شود و به زرد شدن پوست و چشم‌ها منجر می‌شود. علل مختلفی ممکن است باعث پر شدن کیسه صفرا و زردی پوست شوند، از جمله سنگ صفراوی، التهاب کیسه صفرا، عفونت مجاری صفراوی و غیره. در برخی افراد، زردی پوست همراه با سایر علائم مانند درد شدید در ناحیه سمت راست شکم و تب نیز رخ می‌دهد.
خستگی و ضعف عمومی
خستگی و ضعف عمومی می‌تواند علایم پر شدن کیسه صفرا باشد. زیرا انباشت بیلی‌روبین در بدن، که به دلیل ناتوانی کیسه صفرا در انتقال صفرا به روده رخ می‌دهد، می‌تواند باعث کاهش انرژی و احساس خستگی و ضعف شود. همچنین، بیلی‌روبین ممکن است به سمیت کبدی و کاهش عملکرد کبد منجر شود که نیز می‌تواند علت احساس خستگی و ضعف عمومی باشد.
تیرگی ادرار
تیرگی ادرار می‌تواند به دلیل انباشت بیلی‌روبین در بدن باشد. وقتی کیسه صفرا پر می‌شود، بیلی‌روبین – یک ماده زرد رنگ – در بدن انباشت می‌شود. اگر این ماده در نتیجه ناتوانی در انتقال صفرا به روده در مجرای ادراری رد شود، می‌تواند باعث تیرگی ادرار شود. با این حال، تیرگی ادرار نباید به عنوان عامل تشخیصی اصلی استفاده شود، بلکه باید با سایر علائم و نشانه‌ها در نظر گرفته شود.
تب و لرز
تب و لرز ممکن است نشانه‌ای از عفونت‌های مختلف در بدن باشد، اما ممکن است نیز به علت پر شدن کیسه صفرا ایجاد شود. در صورتی که کیسه صفرا پر شود و طریقه تخلیه صفرا به روده مختل شود، ممکن است باعث ایجاد التهاب در سیستم گوارشی شود که در نتیجه باعث افزایش دمای بدن و تب می‌شود. همچنین، در برخی موارد، اگر سنگ صفرا در کیسه صفرا گیر کند، ممکن است باعث بروز التهاب و تب شود.
مشکلات گوارشی
مشکلات گوارشی مانند یبوست، اسهال، تغییر در رنگ مدفوع و دیگر تغییرات در الگوی مدفوع ممکن است نشانگر مشکلات در سیستم گوارشی باشند، از جمله پر شدن کیسه صفرا. پر شدن کیسه صفرا می‌تواند باعث اختلال در فرآیند هضم و جذب مواد مغذی شود که ممکن است به یبوست یا اسهال منجر شود. همچنین، تغییرات در رنگ مدفوع نیز ممکن است نشانه تغییر در ترشحات گوارشی، از جمله صفرا، باشد. به طور کلی، هر تغییری در الگوی مدفوع باید به عنوان علامتی برای بررسی مشکلات گوارشی در نظر گرفته شود.
افسردگی و اضطراب
بله، بیماری هایی مانند افسردگی، اضطراب ممکن است با مشکلات گوارشی مرتبط باشند. به طور مثال، مشکلات گوارشی مانند ناراحتی معده و روده می‌توانند باعث افسردگی و اضطراب شوند، و برعکس، افسردگی و اضطراب ممکن است باعث مشکلات گوارشی شوند. این ارتباط به دلیل وجود شبکه عصبی و گرانولاری اندوکرین در دستگاه گوارشی است که با سایر اعضای بدن در ارتباط است.

عوارض پر شدن کیسه صفرا
آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
پانکراتیت حاد (التهاب پانکراس)
سنگ کیسه‌صفرا (با درد بالای شکم همراه است)
مسدودسازی مجرای صفراوی (نیاز به درمان فوری دارد)
کوله سیستیت/Cholecystitis (التهاب کیسه‌صفرا همراه با درد مکرر)
فرسایش دیواره کیسه صفراوی (منجر به سوراخ شدن و نشت محتویات کیسه‌صفرا داخل حفره شکم می‌شود)

روش تشخیص پرشدن کیسه‌ صفراوی
افراد معمولا با درد شدید شکم که تداوم دارد به دکتر مراجعه می‎کنند. پزشک متخصص داخلی یا فوق تخصص گوارش با معاینه فیزیکی و گرفتن شرح حال در مورد مدت و علت درد نواحی مختلفی از شکم را فشار می‌دهند.
اگر پزشک به تجمع ذرات مخزن صفرا مشکوک شود انجام سونوگرافی شکم را تجویز می‌کند تا سنگ‌های صفراوی در صورت وجود به دقت مورد ارزیابی قرار بگیرند. پس از تشخیص سنگ یا پر شدن کیسه صفرا پزشک آزمایشات دیگری را برای تعیین علت این عارضه انجام می‌دهد.
این تست شامل یک مرحله آزمایش خون برای بررسی سطح کلسترول و سدیم است. سپس آزمایش خون دیگری برای اطمینان از عملکرد صحیح کبد انجام خواهد شد. در برخی مواقع هنگام مشاهده نتایج CT اسکن یا سونوگرافی که برای بیماری دیگری انجام شده، به‌طور تصادفی تجمع ذرات مخزن صفرا پیدا می‌شود.

درمان پر شدن کیسه صفرا
در برخی مواقع برای درمان تجمع ذرات مخزن صفرا نیازی به نظارت بر وضعیت نیست. زیرا این عارضه خودبه‌خود برطرف می‌شود. اما در صورت بروز بیماری‌های حاد پزشک از گزینه‌های درمانی زیر استفاده می‌کند:
درمان پر شدن کیسه صفرا با دارو
پزشک در مواقعی که درد بسیار شدید است از داروهای موثر برای از بین رفتن سنگ کیسه‌صفرا یا التهاب آن استفاده می‌کند. همچنین برای درمان عفونت آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد شد.
درمان خانگی پر شدن کیسه صفرا
رعایت رژیم غذایی کم چرب
اجتناب از مصرف الکل و سیگار
حفظ تناسب اندام و کاهش وزن
جراحی
در روش عمل پر شدن کیسه صفرا برای از بین بردن درد یا سنگ، کیسه‌صفرا را برمی‌دارند. زندگی بدون این اندام امکان‌پذیر است. از همین‌رو می‌توان آن را یک گزینه درست برای افرادی که دچار علائم شدید تجمع ذرات درون مخزن صفرا هستند، دانست.
درمان پر شدن کیسه صفرا در طب سنتی
از گیاهان دارویی با خاصیت ضدالتهابی مانند زنجبیل، ریشه بومادران، زیره سیاه و نعناع استفاده کنید.
استفاده از ماساژ می‌تواند به بهبود عملکرد صفراوی از جمله حرکت ذرات جمع شده در این اندام کمک کند.
مصرف دمنوش‌های طبیعی مانند چای شاه‌تره، زنجبیل و بابونه برای کاهش التهاب و تسکین درد ناشی از این عارضه مفید است.

پیشگیری از پر شدن کیسه صفرا
برای جلوگیری از پر شدن کیسه صفرا بهتر است:
رژیم غذایی سالم داشته باشید.
مواد غذاهایی پرفیبر مانند غلات کامل، لوبیا، میوه و سبزیجات استفاده کنید.
چربی‌های سالم مانند روغن ماهی یا روغن زیتون را در برنامه غذایی خود بگنجانید.
مصرف کربوهیدرات تصفیه شده، شکر فراوان، غذاهای سرخ شده و چربی‌هایی با ترانس بالا را محدود کنید.

________________________________________________________

مقالات دیگر