معرفی تخصص قلب و عروق

قلب و عروق شاخه ای از پزشکی است که به اختلالات قلب و سیستم قلبی عروقی می پردازد. این رشته شامل تشخیص پزشکی و درمان نقایص مادرزادی قلب ، بیماری عروق کرونر ، نارسایی قلبی ، بیماری دریچه ای قلب و الکتروفیزیولوژی است. پزشکانی که در این زمینه پزشکی تخصص دارند ، متخصص قلب نامیده می شوند که یک تخصص داخلی است. متخصصان قلب و عروق کودکان، متخصصان اطفال هستند که در زمینه قلب و عروق تخصص دارند. پزشکانی که در جراحی قلب تخصص دارند جراح قلب یا جراح قلب نامیده می شوند که تخصص جراحی عمومی است .

متخصص قلب و عروق کیست؟
متخصص قلب و عروق یک متخصص و پزشکی است که تخصص وی، مراقبت از قلب و عروق خونی است. متخصصین قلب و عروق میتوانند در بهبود یا درمان بیماری های قلبی و بیماری های عروق به بیماران خود کمک کنند. موارد خاصی همچون ریتم غیر طبیعی قلب (آریتمی قلبی)، نارسایی قلبی و مشکلات قلبی ارثی که از زمان تواد همراه بیماران است از تخصص های یک متخصص قلب و عروق خوب است.
متخصصان قلب، بیماران مبتلا به نقایص و بیماری های قلبی و عروقی را که به سیستم قلبی عروقی معروف هستند، تشخیص، ارزیابی و درمان می کنند.

تفاوت متخصص قلب و عروق با جراح قلب
دکتر قلب و عروق یکی از تخصص‌های رشته پزشکی است که به صورت تخصصی روی تمامی بیماری‌های مرتبط با قلب، شریان‌ها و رگ‌های قلبی تمرکز می‌کند. دکتر قلب وظیفه چکاپ کامل رگ‌های قلبی و وضعیت عملکرد قلب را دارد که این کا را با استفاده از دستگاه‌های مخصوص تخصص قلب انجام می‌دهد. اگر پس از چکاپ، متخصص قلب تشخیص دهد شما به جراحی قلب نیاز دارید شما را به جراح قلب ارجاع میدهد.
جراحان قلب از زمینه ای کاملاً متفاوت برخوردارند. پس از فارغ التحصیلی از پزشکی عمومی، جراحان وارد رزیداسیون جراحی می شوند که از 5 تا 7 سال طول می کشد. یک جراح قلب و عروق “عمومی” می تواند اعضای اندام قفسه سینه و بالای شکم را عمل کند. آنها روی مری، ریه ها، قلب، عروق و دریچه های آن و رگهای خونی بزرگ در قفسه سینه مانند آئورت یا شریان ریوی کار می کنند.
جراحان قلب ممکن است تخصص خاصی را به عنوان جراح قلب انتخاب و عمل خود را به عروق قلب و دریچه های قلب محدود کنند. مراقبت آنها از بیماران شامل مشاوره قبل از جراحی، انجام جراحی در اتاق عمل و مراقبت بعد از جراحی و توان بخشی است.

وظایف متخصص قلب و عروق
مهمترین وظایف یک متخصص قلب و عروق عبارت است از:
    متخصص قلب و عروق در ابتدا باید آزمایش های لازم و تست های مربوط به تعیین وضعیت قلب بیمار را انجام دهد و تا قلب از این که نتیجه آزمایش ها مشخص نشده است، حدس های ذهنی خود در مورد بیماری را بیان نکند تا موجب نگرانی بیمار نشود. استرس می تواند وضعیت قلب را بدتر کرده و در نتیجه نتیجه آزمون خطا خواهد داشت.
    سپس پزشک قلب و عروق آزمایشات را بررسی کرده و معاینات فیزیکی را بر روی بیمار انجام می دهد. لازم است یک پرونده پزشکی برای بیمار تشکیل شود. این پرونده شامل مجموعه آزمایش ها و تست های انجام شده، نتیجه معاینات فیزیکی، روش درمان، دوره درمانی، وضعیت بیمار تا شرایط فعلی و … خواهد بود. علت نیاز به پرونده پزشکی این است که اگر بیمار در حین درمان تصمیم گرفت که به متخصص قلب و عروق دیگر مراجعه کند و یا اگر پزشک قلب و عروق لازم دانست که در حین درمان، از متخصصین دیگر هم کمک بگیرد، این پرونده پزشکی می تواند گزارش کاملی از وضعیت بیمار را ارائه کند.
    ممکن است که دکتر قلب و عروق در حین درمان تصمیم بگیرد که روش درمانی را تغییر دهد. در این صورت بیمار باید تابع نظر وی باشد. عاقلانه ترین کار این است که متخصص قلب و عروق قبل از این که یک روش درمانی را آغاز نماید، شرایط بیمار و نتایج آزمایشات را به خوبی بررسی کرده و سپس تصمیم نهایی را نحوه درمان اتخاذ کند.
    متخصص قلب و عروق باید تا جایی که امکان دارد، درمان دارویی و غیر جراحی را برای بیمار در نظر بگیرد. جراحی آخرین گزینه انتخابی است و در زمانی اعمال می شود که روش های دیگر بر روی بیمار جواب ندهد. برای مثال ممکن است متخصص قلب و عروق تنها به تغییر سبک زندگی و تجویز چند دارو اکتفا کند.

فوق تخصص های قلب و عروق
چندین نوع فوق تتخصص قلب و عروق وجود دارند که هرکدام در زمینه ای از بیماری های قلبی فعالیت می کنند و شامل موارد زیر هستند:
    متخصصین قلب غیر تهاجمی بیماران را معاینه کرده و پس از انجام مشورت های لازم در خصوص بیماری های قلبی با بیمار، ازمایش ها و تست های لازم را درخواست می کنند. پس از مشخص شدن نتیجه ی ازمایش ها، بهترین درمان ممکن را بوسیله ی دارو و یا تغییر در سبک زندگی برای بیمار انجام می دهند. همچنین در صورت نیاز بیماران را به یک جراح قلب ارجاع می دهند.
     متخصصین قلب مداخله گر بیماران دارای بیماری های شریان کروناری، نقص های دریچه ی قلب و یا بیماری های شریان محیطی را درمان می کنند. این دسته از متخصصین قلب از روش های درمانی همچون انژوپلاستی( قرار دادن بالون در عروق)، جایگذاری استنت، از بین بردن لخته های خونی، تعمیر دریچه میترال قلب و محافظت در برابر امبولی های عروقی، استفاده می کنند.
    دکترقلب غیر مداخله گر نیز از تست ها و معاینات غیر تهاجمی استفاده می کنند. البته ممکن است این دسته از متخصصین قلب برای پیدا کردن بعضی از بیماری های انسدادی عروق از روش های تهاجمی تر مانند کاتتریزاسیون استفاده کنند. در صورت تشخیص هرگونه انسداد در عروق، بیمار به یک متخصص قلب مداخله گر ارجاع داده می شود.
    متخصصین قلب الکتروفیزیولوژی یا متخصصین ریتم قلب، با قرار دادن دستگاه های پیس میکر(pacemaker) و منظم کننده ی ریتم قلب در زیر پوست بیمار، باعث تنظیم شدت و نظم ضربان قلب می شوند. همچنین متخصصین قلب غیر مداخله گر برای تنظیم ریتم قلب بیمار، از بعضی از روش های تهاجمی تر به همراه دارو های لازم استفاده می کنند.

تست های انجام شده توسط متخصص قلب و عروق
به جز آزمایش خون پزشک قلب و عروق باید تست هایی را از بیمار انجام دهد تا بتواند در مورد این عضو حیاتی بدن تصمیم گیری کرده و دلیل بیماری را به صورت دقیق تشخیص دهد. این تست ها عبارتند از:
تست ورزش
این تست کمک می کند تا دکتر قلب و عروق بتواند ریتم قلب را در وضعیت استراحت و ورزش تعیین کند و از این طریق، عملکرد و محدودیت های قلب مشخص شود.

تست الکتروکاردیوگرام
با کمک این تست می توان قدرت الکتریکی قلب را تعیین نمود که به صورت امواجی ثبت خواهد شد.

تست ECG
یکی از تست های دقیقی که به متخصص قلب و عروق کمک می کند تا وضعیت واقعی قلب را بررسی کند این است که وضعیت و عملکرد قلب در یک دوره روزمره بیمار ثبت شود. برای این کار یک سری الکترودهایی بر روی سینه بیمار قرار گرفته و بیمار باید Holter را در مدت معین برای مثال یک هفته، با خود به همراه داشته باشد. با این کار دکتر قلب و عروق به می تواند به خوبی متوجه وضعیت واقعی قلب گردد.

تست اکوکاردیوگرام
اکوکاردیوگرام نوعی تصویربرداری از قلب است که ساختمان قلب و نحوه کارکرد آن را نشان می دهد. این تست می تواند التهاب بافت های قلب، پمپاژ خون، ناهنجاری های ساختاری و عفونت های داخلی قلب را به خوبی نشان دهد.

کاتتریزاسیون قلب
در این تست متخصص قلب و عروق باید یک لوله کوچک را از طریق رگ وارد بدن کرده و تا نزدیکی قلب ببرد. این کار کمک می کند تا دکتر قلب و عروق داده هایی را از مسیر انتقال لوله و قلب به دست بایورد. البته از این روش برای رفع انسداد عروق هم استفاده می شود.

روش رادیواکتیو
این تست نوعی روش غیر تهاجمی است که مواد رادیواکتیو وارد بدن شده و با تصویربرداری هسته ای از قلب و
عروق می تواند بیماری ها و ناهنجاری های مربوط به قلب و عروق را برای پزشک نمایان کند.

فلوشیپ های تخصص قلب و عروق
    فلوشیپ اینتر ونشنال کاردیولوژی
    فلوشیپ بیماری های مادرزادی قلب در بالغین
    فلوشیپ نارسایی قلب
    فلوشیپ پیس میکر و الکتروفیزیولوژی
    فلوشیپ اکوکاردیوگرافی
    فلوشیپ اینترونشنال کاردیولوژی کودکان و نوجوانان

چگونه متخصص قلب و عروق شویم؟
نظام آموزشی و دریافت مدرک فوق تخصص قلب بدین صورت است که افراد پس از دریافت دیپلم تجربی می توانند با عبور از سد بزرگ کنکور، در رشته پزشکی وارد دانشگاه شوند.
پس از ورود به دانشگاه با گذراندن دوره های علوم پایه، کارآموزی و کارورزی در طی ۷ سال نهایت با عنوان پزشک عمومی فارغ التحصیل می گردند.
پزشک عمومی برای گرفتن تخصص قلب باید آزمون های مربوطه را شرکت کرده و پس از پذیرفته شدن دو تا سه سال و گاهی چهار سال در زمینه قلب به صورت تخصصی تحصیل کند که پس از آن به عنوان متخصص قلب و عروق شناخته می شود.

چه زمانی به متخصص قلب و عروق مراجعه کنیم؟
در صورتی که علائم زیر برای شما رخ داد باید سریعا مشکل را به پزشک قلب و عروق اطلاع دهید:
تنگی نفس
ناراحتی در قفسه سینه
خستگی زودرس
تپش قلب
ابتلا به سرگیجه
عرق سرد

در نهایت توصیه می کنیم که افراد مسن و سالمند باید همواره خود را تحت کنترل معاینات متخصص قلب و عروق قرار دهند. در این دوره سنی بافت قلبی پیر شده و کارایی آن کم خواهد شد. در نتیجه احتمال ابتلا به سکته قلبی بسیار بالا خواهد بود. با توجه به آنچه گفته شد، مراقبت های پزشک قلب و عروق در این دوره سنی الزامی است.

____________________________________________________________

مقالات دیگر