معرفی رشته داروسازی

رشته داروسازی
رشته داروسازی بخشی از علوم پزشکی است که در رابطه با تولید و ساخت دارو، بررسی وضعیت دارو در بدن انسان و موجودات زنده و میزان تأثیر دارو در سلامت جامعه و کم کردن بحران های بیماری زا نقش ایفا می کند. به عبارت دیگر رشته داروسازی به شناخت ماده مؤثر، فرموله کردن این ماده (تبدیل ماده مؤثر به فرمی که قابل مصرف برای بیمار باشد مثل قرص، کپسول، شربت یا استفاده از روش های تزریقی) و بررسی اثرات دارو بر بدن بیمار می پردازد.

رشته داروسازی مناسب چه کسانی است؟
داروسازی تلفیقی از علوم پایه و بالینی است و به همین دلیل توانمندی در دروس فیزیک، شیمی و زیست شناسی برای این رشته ضروری است. همچنین دانشجوی این رشته برای ارائه خدمات به بیماران باید بتواند با افراد به درستی ارتباط برقرار کرده و خوب صحبت کند و در ضمن فردی سخت کوش و جدی باشد چون دروس این رشته بسیار فراگیر و متنوع بوده و هم جنبه حفظی و هم جنبه تحلیلی دارد و در نتیجه به همت و تلاش قابل توجه نیازمند است.

اهمیت رشته داروسازی
حدود 30 تا 50 درصد علت ناموفق شیوه مداوای یک بیمار، به دارو مربوط می شود. یعنی کیفیت دارو، انتخاب نوع دارو و نحوه استفاده از دارو (این که بیمار دارو را با چه مواد غذایی یا دارو های دیگر استفاده کرده است) می تواند اثر دارو را تضعیف کند. و این وظیفه یک داروساز است که علت را تشخیص دهد و در این زمینه پزشک معالج را راهنمایی کند.

وظایف داروسازان
یک داروساز در حالت کلی باید نسخه پزشک را ارزیابی کنند و پس از بررسی آن داروها را در اختیار افراد قرار دهد. البته این تنها وظیفه یک داروساز نیست. داروسازی به چند بخش مختلف مانند داروسازان بیمارستان‌ها، داروسازان خرده فروش و داروسازان صنعتی تقسیم می‌شوند. هر کدام از این داروسازها وظایف خاص خود را دارند. داروسازان بیمارستان با پزشکان همکاری می‌کنند و مسئولیت سفارش، آزمایش کیفیت و امنیت داروها را در بیمارستان به عهده دارند. داروسازان خرده فروشی داروهای تجویز شده و بدون نسخه را به مردم ارائه می‌دهند. داروسازان صنعتی در شرکت‌های دارویی کار می‌کنند و به کشف داروهای موثر کمک می‌کنند. به طور کلی مهمترین وظایف داروسازان شامل موارد زیر است:
    بررسی نسخه پزشکان
    پذیرش نسخه پزشکان
    ارائه داروها تجویزی در داروخانه
    ارائه مشاوره‌های مختلف به بیمار در مورد دارو
    پیگیری موجودی داروها در داروخانه
    همکاری با شرکت‌های بیمه در زمینه بیمه خدمات درمانی
    مدیریت کارکنان داروخانه
    ترکیب و توزیع دارو
    ارائه اطلاعات در مورد عوارض جانبی داروها
    مشاوره در مورد انتخاب برندهای مختلف دارو
    نظارت بر موجودی داروخانه و تهیه محصولات
    انجام تحقیقات علمی و کاربردی روی داروهای جدید و شناسایی خواص، عوارض و تاثیرات داروها
    کنترل و نظارت بر وضعیت بازار دارویی کشور
    آموزش نحوه استفاده و اثرات داروها به داروسازان و کارکنان داروخانه‌ها، بیمارستان‌ها و …
    کار با سایر متخصصان مراقبت‌های بهداشتی برای برنامه‌ریزی، نظارت، بازبینی یا ارزیابی کیفیت یا اثربخشی داروها
    تجزیه و تحلیل روند تجویز برای نظارت بر بیمار و جلوگیری از استفاده بیش از حد دارو

مزایای رشته داروسازی
اولین و مهم‌ترین مزایای تحصیل در رشته داروسازی به بازار کار مناسب این رشته مربوط می‌شود. رشته داروسازی بازار کار مناسبی دارد و داوطلبان هنگام ورود به بازار کار دچار مشکلی نمی‌شوند. از طرفی دیگر این رشته از درآمد بالایی نیز برخوردار است. این بدین معنی است که داوطلبان پس از فارغ‌التحصیلی نباید نگران شرایط مالی و مادی خود باشند. همین دو ویژگی موجب می‌شود که بسیاری از داوطلبان با خیال راحت این رشته را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند.
آرامش و امنیت روانی این رشته بسیار زیاد است. این بدین معنی که داوطلبان دغدغه‌های بسیار کمی در این رشته دارند. یکی دیگر از مهم‌ترین مزایای رشته داروسازی ارتباط کمتر با بیماران در مقایسه با سایر رشته‌های تحصیلی است. رشته داروسازی از جایگاه اجتماعی مناسبی مابین افراد برخوردار است. از طرفی دیگر سختی کار این رشته نسبت به درآمد آن بسیار پایین است.

ضرایب دروس اختصاصی علوم تجربی در قبولی رشته داروسازی
زیست 12
شیمی 9
ریاضی 7
فیزیک 7
زمین شناسی 1

طول دوره رشته داروسازی
حداقل دوره دکتری عمومی داروسازی مابین 5 و نیم سال و 6 سال است. داوطلبان باید در این دوره 209 واحد درسی را سپری کنند. این دوره شامل دو بازه زمانی متفاوت است. بازه زمانی اول به صورت 2 ساله ارائه می‌شود. داوطلبان در این دوره 2 ساله دروس مربوط به علوم پایه را مطالعه می‌کنند. به عبارت دیگر می‌توان گفت که این دوره مفاهیم دروس را به صورت تئوری در اختیار داوطلبان قرار می‌دهد. بازه زمانی دوم یک دوره 4 ساله است که به دروس تخصصی و کارآموزی مربوط می‌شود. البته این موضوع را در نظر بگیرید که دانشجویان باید پس از گذراندن دوره دو ساله در آزمون علوم پایه داروسازی شرکت کنند. اگر داوطلبان این دوره را با موفقیت سپری کنند امکان ورود به دوره 4 ساله را خواهند داشت. آزمون علوم پایه هر سال در دو نوبت برگزار می‌شود و داوطلبان می‌توانند در این آزمون شرکت کنند.

تخصص های داروسازی
فارغ‌التحصیلان رشته داروسازی می‌توانند پس از 6 سال تحصیل در دوره دکترای عمومی در آزمون تخصصی شرکت کنند. دوره تخصص رشته داروسازی 40 واحد درسی است. به طور میانگین مدت زمان تحصیل در تخصص رشته داروسازی 3 الی 4 سال است. داوطلبان برای قبولی در تخصص رشته داروسازی باید دروسی مانند فارماسیوتیکس، داروسازی بالینی، فارماکوگنوزی، شیمی دارویی، داروشناسی و سم شناسی و استعداد تحصیلی را مطالعه کنند. گرایش‌های مختلف تخصص رشته داروسازی عبارتند از:
    شیمی دارویی (Pharmaceutical Chemistry)
    فارماکوگنوزی (Pharmacognosy)
    سم‌شناسی (Toxicology)
    داروشناسی (Pharmacology)
    فارماسیوتیکس (Pharmaceutics)
    داروسازی بالینی (Clinical Pharmacy)
    بیوتکنولوژی دارویی (Pharmaceutical Biotechnology)
    داروسازی هسته‌ای یا رادیوفارماسی (Nuclear Pharmacy)
    اقتصاد و مدیریت دارو (Pharmaceutical Administration and Pharmacoeconomics)
    نانوفناوری دارویی (Pharmaceutical Nanotechnology)
    کنترل دارو (Control of Pharmaceuticals
    داروسازی سنتی

طرح اجباری در رشته داروسازی
رشته داروسازی نیز جزو 11 رشته گروه تجربی با طرح اجباری محسوب می‌شود. طرح اجباری رشته داروسازی مانند سایر رشته‌های گروه تجربی به صورت دو ساله در اختیار فارغ‌التحصیلان قرار می‌گیرد. این بدین معنی است که فارغ‌التحصیلان رشته داروسازی باید پس از گذراندن 6 سال دوره تحصیلی یک دوره دو ساله نیز سپری کنند تا اجازه فعالیت داشته باشند. دانشجویان در این دوره 2 ساله به مناطق محروم اعزام می‌شوند و در آن مناطق به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
فارغ‌التحصیلان در این مدت زمان 2 ساله به صورت منظم حقوقی را نیز به صورت ماهیانه دریافت می‌کنند. دانشجویان پس از اتمام این دوره 2 ساله می‌توانند وارد بازار کار شوند و فعالیت‌های خود را آغاز کنند.

معافیت از طرح اجباری داروسازی
داوطلبانی که شرایط زیر را داشته باشند به راحتی می‌توانند از این طرح دو ساله معاف شوند:
    فارغ‌التحصیلان با هدف اعزام به سربازی
    خانواده شهدا، خانواده آزادگان و همسر و فرزند آزادگان
    فرزند جانباز بالای ۵۰ درصد
    همسر جانباز بالای ۷۰ درصد
    فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های خارج از کشور
    تک فرزندان
    مشکلات یا بیماری‌های خاص مورد تایید شورا عالی پزشکی وزارت بهداشت
    دارندگان مدال طلا المپیاد دانش‌آموزی
    نفرات اول تا دهم کنکور سراسری علوم تجربی
    رتبه اول تا سوم آزمون جامع علوم پایه، آزمون پیش کارورزی و آزمون دستیاری

بازار کار رشته داروسازی
درمورد بازار کار رشته داروسازی باید بگوییم حدود 90درصد فارغ التحصیلان رشته داروسازی جذب بازار کار می شوند. این بازار کار شامل داروخانه ها و صنابع داروسازی ، کارخانجات تولید کنند مواد بهداشتی و آرایشی و … می باشند. حدود 97 درصد نیاز کشور به دارو در داخل تامین می شود. بنابراین بازار کار برای رشته داروسازی بسیار خوب است.
دانشجویان داروسازی پس از فارغ‌التحصیلی می‌توانند در یکی از صنایع و مکان‌های زیر به ادامه فعالیت بپردازند:
    مسئول فنی در داروخانه‌های شهری
    مسئول فنی در داروخانه‌های بیمارستان‌ها
    مشاوران دارویی پزشکان، پرستاران و بیماران در داروخانه‌های شهری و بیمارستان‌ها
    ارائه اطلاعات صحیح به پزشک و بیمار
    ارائه خدمات دارویی به بیماران
    نقش مديريتي در سازمان‌ها و موسسات مرتبط با توزیع دارو
    کنترل دارو در كارخانه‌هاي داروسازي
    فعالیت در بخش‌هاي پژوهشي شامل مراكز تحقیقاتی و همچنين آزمایشگاه‌های تحقيق و توسعه داروسازي
    کار در کارخانه‌های آرایشی و بهداشتی
    کار در صنایع داروسازی
    کار در مراکز درمان و آموزش پزشکی
    کار در امور اجرایی وزارت بهداشت
    فعالیت‌های تحقیقاتی
    تاسیس داروخانه
    و …

مهاجرت برای ادامه تحصیل رشته داروسازی
رشته داروسازی یکی از رشته‌های محبوب برای مهاجرت و ادامه تحصیل در خارج از کشور است. این بدین معنی است که فارغ‌التحصیلان می‌توانند برای ادامه تحصیل یا حتی کار به خارج از کشور بروند و حتی بورسیه نیز دریافت کنند. برخی از کشورها در جهان هستند که با کمبود داروساز مواجه هستند. این کشورها از نظر حقوقی بهترین شرایط را برای فارغ‌التحصیلان ایجاد می‌کنند. کشورهایی مانند آمریکا، ایسلند، سوئیس، کانادا، استرالیا، آلمان و … بهترین کشورها برای مهاجرت کاری داروسازها محسوب می‌شوند.

مقطع کارشناسی داروسازی
در روزهای اخیر شایعاتی مبنی براین که مجوز پذیرش دانشجو برای تحصیل در مقطع کارشناسی رشته داروسازی در کشور صادر شده در جامعه مطرح و نگرانی‌هایی را برای دانشجویان و جامعه پزشکی و داروسازی کشور به همراه داشته است، در حالی که این موضوع کاملا بی اساس بوده و هیچگونه تصمیمی در این خصوص اتخاذ نشده و مصوبه‌ای در این ارتباط صادر نشده است.
اصولا بحث تغییر مقطع رشته داروسازی از دکترای عمومی به کارشناسی به هیچ عنوان موضوعیت نداشته و وزارت بهداشت مخالف این موضوع بوده و خواهد بود.
تنها دوره موجود در رشته داروسازی برای تحصیل دانشجویان، اعم از دانشجویانی که از طریق کنکور سراسری پذیرش می‌شوند و یا دانشجویانی که از دانشگاه‌های خارج از کشور که مورد تایید بوده و بر اساس ضوابط و مقررات مربوطه به دانشگاه‌های داخل کشور منتقل می‌شوند، دوره دکترای حرفه‌ای داروسازی است.