معرفی گرایش های تخصصی داروسازی

دکترای تخصصی داروسازی
دکتری تخصصی داروسازی شامل یکسری از گرایشات مرتبط با علم داروسازی و شیمی می شود که در سطح آکادمیک برای داوطلبان این رشته ارائه شده است. شرکت در این دوره مختص فارغ التحصیلان دکتری عمومی بوده و دانش آموختگان در نهایت می توانند با پشت سر گذاشتن یک دوره 4 تا 7 ساله، وارد بازار کار تخصص خود شوند.

گرایش های تخصص رشته داروسازی
در حال حاضر رشته داروسازی شامل 12 تخصص در ایران است که معمولا هر چند سال یکبار به تعداد این تخصص ها افزوده می شود.
در حال حاضر رشته داروسازی شامل گرایش های زیر است:
داروسازی بالینی
داروسازی سنتی
شیمی دارویی
فارماکوگنزی
سم شناسی
زیست مواد دارویی
فارماسیوتیکس
بیوتکنولوژی دارویی
داروسازی هسته ای
اقتصاد و مدیریت دارو
نانو فناوری دارویی
کنترل دارویی

در ادامه به معرفی هریک از گرایشها میپردازیم:

داروسازی بالینی
داروسازی بالینی که با نام های فارماکوتراپی و کلینیکال فارماسی هم شناخته می شود محبوب ترین تخصص رشته داروسازی محسوب میشود.حوزه کاری این متخصصین به جای داروخانه بیمارستان است.در واقع دکترهایی که پس از عمل جراحی یا بستری شدن در بیمارستان بالای سر شما می آیند و روند درمان دارویی شما را کنترل می کنند نه پزشک متخصص بلکه باید متخصصین داروسازی بالینی باشند.پزشکان متخصص و فوق تخصص باید هنگام درمان دارویی یک بیمار با نظر این متخصصین دارو تجویز کنند.
رشته داروسازی بالینی از جهات زیادی محبوب ترین تخصص داروسازی است.از نظر درآمد متخصصین این رشته با 4 یا 5 ساعت کار در بیمارستان های تهران حقوقی بالغ بر 15 میلیون در ماه دریافت میکنند.همچنین متخصصین این رشته امکان ادامه تحصیل در مقطع فوق تخصص را هم دارند.در واقع به تعداد تخصص ها و فوق تخصص های پزشکی رشته داروسازی بالینی فوق تخصص دارد(قلب-مغز-داخلی و...)

داروسازی سنتی
گرایش داروسازی سنتی با تشریح فواید استفاده از گیاهان دارویی، سعی در تربیت متخصصین داروسازی سنتی برای مراکز آموزشی، پژوهشی، دارویی، خدمات درمانی، تولیدی و مدیریتی کشور دارد.

شیمی دارویی
رشته دکتری تخصصی شیمی دارویی با بکارگیری علوم شیمی و زیست شناسی، به بررسی و تبیین مکانیسم عملکرد داروها می پردازد. به عبارت ساده تر به استفاده از دانش شیمی با هدف درمان در سیستم های زیستی می پردازد و هدف اصلی آن تربیت افراد متخصص در امر تحقیق، تولید مواد اولیه دارویی مورد نیاز و توسعه صنایع داروسازی در کشور است.
فارغ التحصیلان رشته دکتری تخصصی شیمی دارویی توانایی انجام فعالیتهای آموزشی ، پژوهشی و خدماتی در زمینه سنتز مواد اولیه دارویی ، طراحی دارو ، کنترل دارو ، تعیین ساختمان و سنتز مواد موثره گیاهی و مواد جدا شده از میکروارگانیسم ها را خواهد داشت.

فارماکوگنوزی
گرایش فارماکوگنوزی علم مطالعه مواد دارویی از منابع طبیعی است و به موضوعاتی در حوزه های فیتوشیمیایی، فیتوفارماسیوتیکال و فیتوتراپی می پردازد.
 دانشجویان داروسازی فارماکوگنوزی را که همان داروسازی گیاهی است سخت ترین و خشک ترین درس طول تحصیل خود می دانند.این رشته در دانشگاه های خارج از کشور دارای فوق تخصص نیز است.
دکتری تخصصی فارماکوگنوزی به مطالعه داروهای گیاهی و نیز داروها و ترکیبات با منشاء طبیعی می پردازد و موضوعاتی در حوزه های فیتو شیمیایی (استخراج، تفکیک و شناسایی ترکیبات طبیعی ، کشت سلول گیاهی ، تبدیلات بیوشیمیایی و بررسی مسیرهای بیوسنتزی ) فیتوفارماسیوتیکال ( مواد اولیه و خام جهت تولید داروهای گیاهی ) و فیتوتراپی (اثرات فارماکولوژی و درمانی گیاهان دارویی و طب سنتی) را مورد بررسی قرار می دهد.

سم شناسی
رشته دکتری تخصصی سم شناسی شاخه ای از علوم طبیعی است که هدف آن تربیت متخصصان برای فعالیت در مراکز آموزشی ،مراکز تحقیقاتی ، صنایع (دارویی، شیمیایی ، غذایی و ...) ، مراکز درمان مسمومین بیمارستانها ، آزمایشگاههای سم شناسی ،مراکز پزشکی قانونی ، آتش نشانی ، مراکز اطلاع رسانی داروها و سموم و آزمایشگاههای کنترل غذا و دارو و سازمانهای مرتبط تشکیل شده است.

زیست مواد دارویی
زیست موادها (بایو متریالز)، مواد سازگار با ارگانهای زیستی اند که کاربرد وسیعی در رشته ها و گرایش های مختلف علوم پزشکی و از جمله داروسازی دارند.
رشته دکتری تخصصی زیست مواد دارویی مجموعه ای هماهنگ از فعالیت های آموزشی و پژوهشی در زمینه کنترل کیفیت انواع مواد اولیه و فرآورده های دارویی است و هدف از آن تربیت افرادی است که در امر تحقیق و تدریس در دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی و صنایع داروسازی اشتغال ورزند و به موضوعاتی از قبیل تولید زیست مواد در صنایع داروسازی، غذایی و تجهیزات پزشکی مرتبط با زیست مواد، آزمایشگاه های کنترل کیفیت فرآورده های دارویی، غذایی و تجهیزات پزشکی بپردازند.

فارماسیوتیکس
داروسازی صنعتی یا همان فارماسیوتیکس ، یکی دیگر از تحصص های داروسازی است که بازار کار و درآمد بالایی را برای داروساز در پی دارد. بررسی مباحثی همچون انواع فراورده های دارویی ، کنترل های مختلف فیزیک و شیمیایی و میکروبی داروها و فراورده های دارویی و همچنین آنالیز و بررسی فارماکوکینتیکی داروها مربوط به رشته دکتری تخصصی فارماسیوتیکس است
    طراحی و استفاده از انواع سیستمهای دارو رسانی نوین
     بکارگیری علم نانو و بیوتکنولوژی
    طراحی و بکارگیری انواع سیستمهای دارو رسانی هوشمند و هدفمند
     دارو رسانی را در سطح سلولی و درون سلولی
    و …
موارد فوق ، از جمله دستاوردهای متخصصین فارماسیوتیکس در سال های اخیر بوده است بنابراین تربیت نیروهای متخصص داروساز که از آگاهی و همچنین توان علمی و پژوهشی مطلوب برخوردار باشند ، امری ضروریست.

بیوتکنولوژی دارویی
طبق نظرات دانشجویان رشته داروسازی ، تخصص بیوتکنولوژی دارویی از آن دست رشته هایی است که قبولی در آن حتی سخت تر از قبولی در رشته های پزشکی است و ظرفیت پذیرش آن نیز کم است. تخصص بیوتکنولوژی دارویی از جمله تخصص های محبوب داروسازی است و بیشتر برای دانشجویانی مناسب است که علاقه زیادی به کار های پژوهشی و تحقیقاتی دارند.
برای فارغ التحصیلان تخصص بیوتکنولوژی دارویی زمینه های کاری متعددی همچون موارد زیر فراهم است :
    تولید مواد اولیه داروئی
    تولید مواد بیولوژیک
    کنترل بیولوژیک داروها
    بدست آوردن مواد اولیه بیـولـوژیک جدید از سلـول‌ های حیـوانی
    بدست آوردن مواد اولیه بیـولـوژیک جدید از سلـول‌ های قـارچ ها
    بدست آوردن مواد اولیه بیـولـوژیک جدید از سلـول‌ های باکتـری ‌ها
    و …

داروسازی هسته ای
رشته داروسازی هسته ای با ظرفیت قبولی فقط 6 نفر در سال یکی از تخصص های مهم رشته داروسازی محسوب میشود.فارغ التحصیلان این رشته که تعداد ان ها در ایران کمتر از 75 نفر برآورد می شود دانشمندانی محسوب می شوند که  در امر تحقیق، تولید و بکارگیری رادیو داروها و رادیو ایزوتوپ ها در پزشکی، داروسازی و علوم پایه پزشکی و نیز تربیت افراد ماهر در کار با دستگاه های اندازه گیری پرتوها و نیز روش های محافظت در برابر آن تخصص دارند.متخصصین این رشته علاوه بر کار در موسسات دارویی می توانند با سازمان انرژی اتمی نیر همکاری کنند.

اقتصاد و مدیریت دارو
تقریبا کم طرفدارترین تخصص داروسازی است و جذابیت چندانی ندارد.موضوع رشته دکتری تخصصی اقتصاد و مدیریت دارو آموزش روشهای ارزیابی اقتصادی و مدیریت صحیح و عملی درباره آن گروه از مراقبتهای بهداشتی و درمانی است که در آنها از فراورده های دارویی استفاده می شود. هدف از بکارگیری این روشها افزایش توانمند سازی مدیران در تصمیم سازی و سیاستگذاری نظام مند و عینی مقوله های مرتبط با داروهاست .
فارغ التحصیلان این رشته  با توانمندیهای مدیریتی در شناسایی و حل مشکلات نظام دارویی کشور و ارتقاء خدمات نظام سلامت با مدیریت صحیح منابع مالی می توانند خدمت رسانی کنند.

نانوفناوری دارویی
این رشته از جمله جذاب ترین و پرطرفدارترین تخصص های داروسازی محسوب میشه.این رشته زمینه کاری فراوان تری تو کشور های غربی داره به طوریکه تحت عنوان نانو مدیسین در دانشگاه های طراز اول کشور های پیشرفته به عنوان یکی از اصلی ترین زمینه های علوم نوین تدریس میشه.
نانوفناوری دارویی فراوان ترین گستره کاری و پژوهشی رو بین تخصص های داروسازی داره.بخشی از وظایف فارغ التحصیلان این رشته:
- تحقیق، توسعه و کنترل محصولات نانوتکنولوژیک نظیر: نانوبیومواد و نانوپارتیکالها ( به عنوان مثال پلیمرهای طبیعی و صناعی نظیر دندریمرها و نانولیپوزمها و ...)، نانوبیوداروها ( به عنوان مثال نانوداروهای ژنی، پپتیدی، پروتئینی و ...)، نانوبیوکیتهای تشخیصی، نانوبیوسنسورها، نانوبیوماشین های تشخیصی یا درمانی، نانوبیوفیلترها
- بررسی و آنالیز تأثیرات بیولوژیک محصولات نانوتکنولوژیک در اشل سلولی و مولکولی، مدل های جانوری و انسان با استفاده از تکنیک های ژنومیک، پروتئومیک و متابلومیک.
- تحقیق و تولید کتابخانه نانوبیولیگاندها با استفاده از تکنولوژی و مهندسی ژنتیک به منظور غربال گری سلول ها یا بافت مرتبط با یک بیماری خاص.
-کاربرد نانوزیست فناوری در طراحی و کشف دارو ( با استفاده از نانولیزر، نقاط کوانتمی، نانو ذرات طلا و ...).
-  کاربرد نانوزیست فناوری در دارورسانی ( با استفاده از نانو ذرات پلیمری، سرامیکی، طلا، سیکلود کسترین، نانو کریستال ها، نانولیپوزوم ها، نانولوله های کربنی، ویروس ها و فولرین ها و .....)
- اصلاح و طراحی فرمولاسیون های جدید دارویی به منظور افزایش اثر بخشی و کاهش عوارض جانبی داروها ( از طریق نانوسوسپانسیون ها و انکپسولاسیون داروهای نامحلول و ...)
- توسعه دارورسانی از طریق پوست، ریه، تزریقی، گوشی و چشمی و ... بر پایه نانوفناوری.
-اصلاح فرمولاسیون های آرایشی بهداشتی بر پایه نانوتکنولوژی.
-کاربرد نانوبیوداروهای هدفمند در مهندسی سلول و بافت به منظور دستیابی به سلول های تمایز یافته اختصاصی در سلول و ژن درمانی بیماری ها.

کنترل دارویی
دکتری تخصصی کنترل دارو به انجام تحقیقات علمی و کاربردی در زمینه‌های میکروب شناسی ، کنترل میکروبی فراورده‌های دارویی و غذایی، کنترل فیزیکی و شیمیایی فراورده‌های دارویی، کنترل و تجزیه مواد غذایی، تحقیقات پروبیوتیک و کنترل فرارده‌های بیولوژیک می پردازد.
هدف از رشته دکتری تخصصی کنترل دارو تربیت انسانهای متخصصی است که بتوانند در حوزه های مختلف مدیریتی ، اجرایی ، آموزشی و پژوهشی ، در ارتباط با کنترل کیفیت دارو فعالیت نمایند و با افزایش سطح کیفی داروها و محصولات آرایشی ، بهداشتی سطح رفاه و بهداشت جامعه را افزایش دهند. فارغ التحصیلان می توانند در دانشکده های داروسازی ، صنایع داروسازی ، آزمایشگاههای کنترل دارو و معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی  فعالیت کنند.