همه چیز درباره طب سنتی

طب سنتی چیست ؟
عموما طب سنتی و مکمل را با اصطلاحات مختلفی از جمله طب تکمیلی، درمان جایگزین، طب جایگزین، درمان کل‌نگر و طب سنتی معرفی می‌کنند. جالب است بدانید که طیف وسیعی از درمان‌ها تحت عنوان «طب سنتی یا مکمل» وجود دارد و به این دلیل به سختی می‌توان جواب کاملا سر راستی به پرسش طب سنتی چیست داد.
در مجموع باید اشاره کرد که طب سنتی به اعمال، رویکردها، دانش و باورهای بهداشتی اطلاق می‌شود که شامل داروهای گیاهی، حیوانی و معدنی، درمان‌های معنوی، تکنیک‌ها و تمرین‌های دستی است که به‌صورت مجزا یا ترکیبی برای درمان، تشخیص و پیشگیری از بیماری‌ها یا حفظ سلامتی به کار می‌رود. در آسیای جنوب شرقی، طب سنتی به طور گسترده توسط بسیاری از مردم پذیرفته شده است. در این روش درمان، معجون های گیاهی گرفته تا طب سوزنی و سبک های بومی ماساژ همه و همه برای کاهش بیماری های مختلف به کار می روند.

اصول فکری طب سنتی
روش‌های درمانی طب سنتی و مکمل معمولا بر اساس چند باور اصلی پایه‌گذاری شده‌اند، از جمله:
    بیماری به دلیل خارج شدن بدن از حالت تعادل رخ می‌دهد.
    بدن می‌تواند خود را درمان کرده و در صورت داشتن شرایط مناسب سلامت خود ‌را حفظ کند.
    هنگام درمان تمام وجود یک فرد و نه فقط یک بیماری یا علائم یک بیماری، تحت درمان قرار می‌گیرد.
    ملایم‌ترین روش‌های درمانی را باید قبل از روش‌های درمانی سخت‌تر امتحان کرد.
    هیچ راه‌حل و بهبودی سریع و آنی وجود ندارد؛ زیرا پروسۀ بهبودی و برقراری مجدد تعادل زمان‌بر است.
    محصولات طبیعی به محصولات مصنوعی ارجحیت دارند.
اگر به طور مشخص بدانیم طب سنتی و مکمل چیست می‌توانیم از راهکارهای آن برای درمان بسیاری از بیماری‌ها بهره ببریم.

شیوه درمانی طب سنتی
شیوه درمانی طب سنتی شیوه دفع کننده است، خلاف طب جدید که معمولا شیوه درمانی رفع کنندگی دارد. اصول طب سنتی مانع از مریض شدن می‌شود در حالی که اصول طب نوین بیشتر به درمان مرض واقع شده اختصاص دارد.
درمان علت‌ها در طب سنتی
طب سنتی به درمان علت‌ها می‌پردازد، درحالی که طب نوین بیشتر به عوارض معلول‌ها توجه دارد. طب سنتی در درمان بیماری، به تعدیل درون انسان توجه دارد، درحالی که طب جدید بیشتر به دنبال هماهنگ کردن انسان با بیرون است.
شیوه درمانی اقلیمی نه جهانی
شیوه درمانی طب سنتی اقلیمی و جزئی است، خلاف طب نوین که داروها و نسخه‌های آن عمومی و جهانی پیچیده می شوند.
داروهای گیاهی نه شیمیایی
از آنجا که داروهای طب سنتی اغلب گیاهی و طبیعی است، حتی در صورتی که طبیب نتواند درد و بیماری را به طور صحیح مورد شناسایی قرار دهد، باز هم استفاده آن داروها ضرر و درد مضاعفی برای بیمار ایجاد نمی‌کند.
اما در طب نوین که بسیاری از داروهای آن شیمیایی است، در صورت عدم تشخیص صحیح بیماری، استفاده دارو درد بیمار را مضاعف خواهد کرد. به همین علت بسیاری از مردم از طب نوین ناامید شده و به طب سنتی روی آورده‌اند.
آمار تخمینی نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها هر سال در حدود 13 میلیارد و 700 میلیون دلار برای استفاده از معالجه و معاینه روش‌های سنتی پزشکی پرداخت می‌کنند. زیرا معتقدند روش‌های جدید قادر به درمان بیماری آن‌ها نیست.

انواع درمان در طب سنتی
برخی از روش‌های درمانی طب سنتی و مکمل که طرفداران بیشتری دارند عبارتند از:
    طب سوزنی
    حجامت یا بادکش درمانی
    تکنیک الکساندر
    رایحه درمانی (آروماتراپی)
    کایروپراکتیک
    داروهای گیاهی
    هومیوپاتی
    مدیتیشن
    طبیعی درمانی
    استئوپاتی (استخوان درمانی)
    انرژی درمانی ریکی (reiki)
    پیلاتس و یوگا

طب سنتی ایرانی
طب سنتی ایرانی شامل مجموعه‌ای از تمام دانش و دستورالعمل‌هایی است که از زمان باستان (از حدود ۸۰۰۰ سال پیش از میلاد) تا کنون در ایران برای تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری بکار برده می‌شده است. طب سنتی ایران از دو شاخه اصلی تئوری (که در مورد وضعیت و تغییرات بدن انسان و علل و نشانه‌های سلامتی و بیماری بحث می‌کند) و عملی (دانش چگونگی حفظ سلامتی و چگونگی بازگرداندن آن پس از بروز بیماری‌ها) تشکیل می‌شود.
در طب سنتی ایرانی، عملکردهای فیزیولوژیک بدن بر مبنای هفت فاکتور سنجیده می‌شوند که عبارتند از: عناصر (ارکان)، مزاج، اخلاط، ارگان (اعضا)، ارواح، قوا و عملکرد (افعال).
در طب سنتی ایرانی توجه اصلی بر پیشگیری از بیماری است تا درمان آن. بر این اساس شش فاکتور مهم و ضروری برای حفظ سلامتی در طب سنتی ایرانی عبارتند از: هوا، نوشیدنی و غذا، خواب و بیداری، تخلیه و نگهداری، تحرک فیزیک و آرامش، فعالیت ذهنی و آرامش روحی.
در طب سنتی ایران علت اغلب بیماری‌ها ناشی از برهم خوردن تعادل اخلاط و مزاج است. لذا درمان یا تجویز دارو نیز عمدتا با هدف بازگرداندن این تعادل از طریق استفاده از مزاج‌های متضاد آن پایه‌ریزی می‌شود. مثلا اگر بیماری در اثر سردی طبع ایجاد شده باشد، درمان آن از طریق تجویز موادی با طبع گرم صورت می‌گیرد.

مزاج شناسی در طب سنتی ایرانی
مزاج، مجموعه ای از خصوصیات جسمی و روحی است که با بررسی علائم و نشانه های فرد در گذشته و حال مشخص می شود. به طور کلی، مزاج بیانگر گرمی و رطوبت زیاد یا کمبود در بدن فرد است و به چهار دسته گرمی، سردی، خشکی و تری طبقه بندی می شود.
    مزاج یک طیف است، یعنی ممکن است دو نفر مزاج گرم داشته باشند اما میزاج یکی از دیگری گرمتر باشد. در واقع، هیچ دو نفری دقیقا مزاج مشابهی ندارند، اما می توانند تا حدی شبیه یکدیگر باشند.
    مزاج ها در مجموع به ۹ دسته گرم، سرد، تر، خشک، گرم و خشک، گرم و تر، سرد و خشک، سرد و تر، و معتدل طبقه بندی می شوند.
    شایان ذکر است که مزاج خوب یا بد مطلق وجود ندارد و در محدوده طبیعی خود در وضعیت متعادل (عادی یا خوب) قرار دارند.
    هر فردی باید با انتخاب سبک زندگی متناسب با مزاج متمایز خود، حالت متعادل خود را در طول زندگی خود حفظ کند.
    از آنجایی که مزاج هر فرد با فرد دیگر متفاوت است، سبک زندگی افراد لزوما متفاوت خواهد بود. این جوهره اصلی طب سنتی ایران در حفظ سلامتی و درمان بیماری هاست.

درمان برخی بیماری ها در طب سنتی
اساس درمان بسیاری از بیماری ها در طب سنتی، استفاده از داروهای گیاهی است. برخی از رایح ترین بیماری ها و روش درمانی طب سنتی برای آن ها در زیر آورده شده است:
۱. درمان یبوست در طب سنتی:
یبوست ناراحت کننده است و می تواند زندگی را مختل کند. وقتی احساس وزن و نفخ می کنید، خواهان تسکین سریع هستید. ممکن است بتوانید از داروهای طبیعی برای رفع یبوست خود استفاده کنید. برخی از داروهای گیاهی موثر در درمان این بیماری شامل گیاهان زیر است:
♦ کاسکارا ساگرادا
♦ پسیلیوم
♦ ریواس
♦ سنا
♦ نارون لغزنده
۲. درمان سرفه خشک در طب سنتی:
سرفه خشک را سرفه غیرمولد نیز می نامند. بر خلاف سرفه‌های مولد، مرطوب، سرفه‌های خشک قادر به حذف مخاط، خلط یا مواد محرک از ریه‌ها یا مجرای بینی شما نیستند. چند روش درمانی سنتی برای سرفه خشک به شرح زیر است:
♦ عسل
♦ زردچوبه
♦ زنجبیل
♦ ریشه گل ختمی
♦ نعناع تند
♦ چای ماسالا چای
♦ کپسایسین
۳. درمان کبد چرب در طب سنتی:
گیاهان، مکمل‌ها و ادویه‌های خاصی به عنوان درمان‌های جایگزین برای کبد چرب استفاده شده‌اند. ترکیباتی که اثرات مثبتی بر سلامت کبد دارند عبارتند از:
♦ زردچوبه
♦ خار مریم
♦ رسوراترول
♦ چای سبز
۴. طب سنتی برای افزایش قد:
آشواگاندا یک داروی آیورودا است که نام علمی آن جینسنگ است. عناصر بسیاری در آن یافت می‌شود که در شکل‌گیری استخوان‌ها و افزایش هورمون‌های قد مفید هستند.
♦ آشواگاندا که به عنوان گیلاس زمستانی نیز شناخته می شود، به رشد زنان کمک می کند. با سابقه طولانی استفاده، آشواگاندا برای قد نتایج مثبتی برای بسیاری از افراد ایجاد می کند.
♦ عصاره ریشه آشواگاندا یکی از مهم ترین هورمون های رشد برای افزایش قد است. این اسید گاها آمینوبوتیریک تولید می کند که به عنوان انتقال دهنده عصبی آرام بخش مغز عمل می کند.
♦ توئینا (Tuina) نوعی تکنیک طب چینی است که معمولاً با طب سوزنی و سایر روش های ماساژ سنتی استفاده می شود. هدف آن ایجاد تعادل بین تمام درمان ها به طور کلی است و کودکان می توانند توئینا را به عنوان بخشی از رویکرد جامع خود برای رسیدن به حداکثر قد در نظر بگیرند.
۵. طب سنتی برای دیسک کمر:
فتق دیسک، که اغلب به عنوان دیسک لغزیده یا دیسک برآمده شناخته می شود، زمانی رخ می دهد که آسیب به یکی از دیسک های ضربه گیر غضروفی که بین مهره ها قرار دارد، باعث ایجاد فشار بر روی اعصاب و عضلات ستون فقرات شود. با روش هاس طبیعی زیر می توان آن را بهبود بخشید:
♦ ترکیبی از طب سوزنی، مکمل‌های گیاهی، ماساژ توئینا، و گرما درمانی تا حد زیادی به تسکین درد و تشویق به بهبود کمک می‌کند.
♦ گرما و سرما درمانی. سعی کنید از یک پد گرم کننده یا بطری آب گرم استفاده کنید تا حرارت ملایم را به قسمت پایین کمر یا گردن اعمال کنید. این به جریان خون بیشتر در ناحیه کمک می کند، التهاب را کاهش می دهد و سفتی را تسکین می دهد.
♦ درگیر شدن منظم در فعالیت‌های کم‌تأثیر مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا شنا، به جریان یافتن اندورفین و خلق و خوی شما بهتر از استراحت در رختخواب کمک می‌کند.
♦ برخی مواد مغذی می توانند به ویژه برای ساخت و نگهداری بافت های عصبی مفید باشند. آجیل، ماهی و روغن های گیاهی خوب باید به طور منظم مصرف شوند.
۶. پایین آوردن تب کودکان در طب سنتی:
گاهی اوقات افراد برای درمان تب کودکان از پاشویه یا خنک کردن بدن استفاده می کنند. برخی از داروهای گیاهی به شرح زیر است:
♦ مورینگا
♦ ریشه کودزو
♦ گل بنفشه

________________________________________________________

مقالات دیگر