طب فشاری یا فشار درمانی چیست؟

طب فشاری یا فشار درمانی چیست؟
طب فشاری یک طب ۵۰۰۰ ساله چینی است که با اعمال فشار به نقاط خاصی در بدن، انرژی زندگی (چی) را متعادل می‌کند. این نقاط که نقاط فشار بدن نام دارند، در امتداد کانال‌های انرژی بدن قرار داشته و به‌عنوان کانال‌های مریدین شناخته می‌شوند. ما معمولاً زمانی درد را تجربه می‌کنیم که این کانال‌ها مسدود شده یا از تعادل خارج شوند. این مقاله نگاهی دقیق‌تر به فشاردرمانی و انواع آن، نقاط انرژی پایه و کاربردهای آن‌ها در کاهش وزن و افزایش انرژی و فواید درمان با این طب خواهد داشت.
فشار درمانی تنها یکی از درمان‌های آسیایی کار با بدن (ABT) است که ریشه در طب سنتی چینی (TCM) دارد. طبق باورهای این طب، برخی نقاط فشار بدن در امتداد کانال‌های مریدین قرار دارند. این کانال‌ها همان نصف‌النهارها و نقاط طب سوزنی انرژی هستند. اعتقاد بر این است که از طریق این کانال‌های نامرئی، انرژی حیاتی یا نیروی حیاتی به‌نام «چی» جریان می‌یابد. همچنین اعتقاد بر این است که این ۱۲ کانال اصلی، اندام‌ها یا شبکه‌های خاصی از اندام‌ها را به یکدیگر متصل نموده و یک سیستم ارتباطی را در سراسر بدن سازماندهی می‌کنند. مریدین‌ها از نوک انگشتان فرد شروع شده و به مغز و سپس به اندامی مرتبط با یک کانال خاص متصل می‌شوند. براساس این نظریه، زمانی که یکی از کانال‌های مریدین مسدود شده یا از تعادل خارج شود، بیماری رخ می‌دهد. طب سوزنی و فشاری از جمله انواع طب سنتی هستند که تصور می‌شود به بازگرداندن تعادل بدن کمک می‌کنند. پزشکان این طب یا به‌طور مستقیم با کمک انگشتان، کف دست، آرنج یا پاها برای اعمال فشار به به نقاط خاص استفاده می‌کنند یا با دستگاه‌های مخصوص به این کار اقدام می‌نمایند. گاهی‌اوقات، طب فشاری شامل ماساژ کششی یا روش‌های دیگر هم می‌شود.

طب فشاری چگونه عمل میکند؟
شواهد نشان می‌دهد که طب فشاری انرژی مسدود شده را درمان می‌کند. پزشکی سنتی چینی (TCM) معتقد است که مسیرهای نامرئی انرژی به نام مریدین در بدن جریان دارند که اندام‌ها را به سایر قسمت‌های بدن متصل می‌کنند. ماساژ درمانگر در طب فشاری برای بازگرداندن جریان انرژی سالم به نقاط خاصی فشار وارد می‌کند. این نقاط بر اساس علائم شما انتخاب می‌شوند و حتی ممکن است نقاط فشار مورد استفاده فاصله زیادی با محل بروز مشکل داشته باشند. به عنوان مثال، نقطه طب فشاری روی پا ممکن است برای تسکین سردرد استفاده شود.
برخی نیز معتقدند که طب فشار باعث آزاد شدن اندورفین که مواد شیمیایی طبیعی تسکین‌دهنده درد در بدن هستند، می‌شود. عده‌ای دیگر نیز معتقدند فشار بر سیستم عصبی خودمختار تأثیر می‌گذرد. سیستم عصبی خودمختار بخشی از سیستم عصبی است که کارهای غیرارادی مانند ضربان قلب، هضم و تنفس شما را کنترل می‌کند.
این روش درمانی اغلب در مراکز ماساژ و همراه با سایر روش‌های درمانی انجام می‌شود. معمولا ماساژ درمانگر با استفاده از انگشتان دست و گاهی اوقات ناخن نقاط خاصی از بدن شما بسته به علائم‌تان فشار می‌دهد. مدت زمان فشار حداقل 30 ثانیه است اما ممکن است در کمترین از این زمان نیز تسکین و تغییر مثبت را تجربه کنید.

مقایسه طب فشاری و طب سوزنی
در واقع در طب فشاری همانند طب سوزنی به نقاط خاصی از بدن فشار اعمال می‌شود با این تفاوت که به جای سوزن از فشار نوک انگشتان استفاده می‌گردد.
با اینکه برخی از افراد طب فشاری را با طب سوزنی اشتباه می‌گیرند اما باید بگوییم که یکی نیستند! اما هر دو طب فشاری و سوزنی معتقدند که بدن دارای چی یا همان جریان انرژی است که نیروی حیات از آن ناشی می‌شود. در هر بدن سالمی باید این انرژی آزادانه در گردش باشد. با این حال مواقعی پیش می‌آید که گردش یا جریان انرژی متوقف و مسدود می‌شود. در چنین شرایطی بدن در حالت نامتعادل قرار می‌گیرد و همین به شکل علائم مختلفی مانند درد و بیماری ظهور می‌کند.
البته طب فشاری و طب سوزنی از روش های مختلفی برای رفع این عارضه استفاده می‌کنند. در طب سوزنی از سوزن‌های نقطه‌ای ظریفی برای رفع انسداد و بهبود جریان انرژی به مریدین‌ها استفاده می‌شود. اما در طب فشاری معمولا از انگشتان برای درمان استفاده می‌شود. با این حال ممکن است از اشیایی مثل توپ نیز برای اعمال فشار نیز استفاده شود.
اگرچه بسیاری از تحقیقات ثابت کرده است که طب سوزنی در درمان یا مدیریت دردهای مزمن و میگرن مفید است، اما برخی معتقدند که طب فشاری از نظر ایمنی بهتر عمل می‌کند. سوزن ممکن است منجر به سوراخ شدن ریه یا افزایش خطر عفونت شود. اگرچه این سناریوها زمانی احتمال اتفاق آن‌ها وحود دارد که فرد درمانگر به خوبی آموزش ندیده یا بی‌تجربه باشد. در غیر اینصورت احتمال آن بسیار کم است.

انواع طب فشاری
در طب فشاری از چند روش برای تحریک نقاط فشار بدن استفاده می‌شود. توجه داشته باشید که میزان اعمال فشار و استفاده از تکنیک‌ها به نوع بیماری بستگی دارد. برخی از رایج‌ترین و ساده‌ترین انواع طب فشاری مانند ماساژ چینی توی نا، شیا‌تسو و سو-جوک را در ادامه معرفی می‌کنیم.
ماساژ چینی توی نا
توی نا (Tui Na) یکی از رایج‌ترین تکنیک‌های فشار درمانی است. این طب برای درمان از تکنیک‌هایی هم‌چون کشش کامل بدن و حرکات دست استفاده می‌کند. تحریک نقاط حساس از طریق بند انگشت، کف دست، انگشتان دست و شست انجام می‌شود. مبل ماساژ برای کشش کامل بدن در قسمت پاها، کمر و کتف کاربردی است. این کشش‌ها تاثیر مستقیمی بر رفع گرفتگی عضلات و استرس دارد.
ماساژ شیاتسو
شیاتسو یک روش طب فشاری است که در آن درمانگر با استفاده از نیروی دست، بازو و پاها به کانال مریدین فشار وارد می‌کند. کانال مریدین، کانال‌ها و مجراهایی هستند که آب را حمل می‌کنند و نیروی حیات روی زمین را در خود دارند. در این تکنیک تعدادی حرکات رقص‌مانند برای کشش کل بدن و فشار محکم و مستقیم به نقاط فشار بدن استفاده می‌شود.
سو-جوک
سو-جوک یکی از ساده‌ترین تکنیک‌ها در طب فشاری است. در این روش نیز از دست و پاها برای فشار روی نقاط فشار استفاده می‌شود. دلیل این‌کار این است که نقاط فشار در این اندام‌ها با سایر اعضای بدن مطابقت دارند. این روش برای دردهای مزمن و بیماری‌های حاصل از تنش کاربردی است.
ریکی
ریکی یکی دیگر از تکنیک‌های درمانی در طب فشاری برای نقاط حساس بدن است. در ابتدا از کف دست برای انتقال و تحریک انرژی زندگی استفاده می‌شود. این تکنیک قابلیت درمان و تسکین درد از راه دور را نیز دارد. در این روش از داروهای هومیوپاتی، کریستال‌ها و رایحه‌درمانی نیز استفاده می‌کنند. هدف روش ریکی ترویج خود درمانی، مسدود کردن درد و کاهش استرس و افسردگی از طریق بازگرداندن تعادل انرژی در بدن است. همچنین می‌توانید برای کاهش استرس نقاط خواب اور بدن را تحریک کنید. شناخت این نقاط علاوه بر تسکین درد به کاهش اضطراب نیز کمک می‌کند.
خود کاربردی
در روش خودکاربردی طب فشاری می‌توان از تشک طب فشاری یا صندلی ماساژور استفاده کرد. توصیه می‌شود افراد به‌مدت 20 الی 30 دقیقه روی این صندلی و تشک‌ها دراز بکشند. با آزاد شدن اندورفین، درد کمی تسکین می‌یابد. لطفا توجه داشته باشید که حتما برای استفاده از ماساژورها باید به پزشک مراجعه کنید و نباید خودسرانه برای درمان از این روش‌ استفاده کرد. ماساژ برای همه افراد توصیه نمی‌شود و گاهی انجام روش‌های غیر اصولی منجر‌به آسیب بیشتر خواهد شد. اگر پزشک معالج این صندلی‌ها را تایید کند، روش خوبی است، درغیراین‌صورت نباید از آن‌ها استفاده کنید.
تشک فشار درمانی یک محصول راحت برای کمک به پیشگیری و مبارزه با مشکلاتی مانند استرس، سردرد، تنش عضلانی، گردش خون بد، درد کمر، شانه، گردن و ستون فقرات است. این تشک‌ها معمولا کیف مسافرتی راحت دارند. تشک طب فشاری وزن سبکی دارند و حمل آن آسان است.

فواید طب فشاری
با اینکه مطالعات کمی به اثربخشی طب فشاری پرداخته‌اند، اما شواهد از فواید آن خبر می‌دهند. به طور کلی طب فشاری می‌تواند به کاهش تنش ماهیچه‌ها و آرامش بدن کمک کند و ضربان قلب و فشار خون را کاهش دهد. هنگامی که عضلات منقبض یا اسپاسم می‌شوند، تنش افزایش می یابد.
ماساژ نقاط طب فشاری می‌تواند تنش عضلانی را با اعمال حداکثر فشار بر روی ماهیچه‌های منقبض کاهش دهد. با رهایی از تنش، دامنه حرکت در عضلات نیز افزایش یابد.
همینطور فشار دادن نقاط خاصی از بدن می‌تواند گردش خون را در سراسر بدن افزایش دهد و به همین خاطر برای کسانی که گردش خون ضعیفی دارند، توصیه می‌شود. یکی دیگر از فواید طب فشاری کاهش درد است که به لطف افزایش گردش خون و رسیدن اکسیژن کافی به بدن صورت می‌پذرد. مثلا گاها پزشکان برای درمان استرس شدید بدون دارو چند نقطه فشار را توصیه می‌کنند.
همینطور طب فشاری می‌تواند پروسه‌ بهبود پس از بیماری یا آسیب را تسریع ببخشد. در واقع طب فشاری با تحریک مسیرهای انرژی به احیای بدن کمک می‌کند. طب فشاری همچنین با افزایش جریان خون و اکسیژن جدید به بافت‌های نرم می‌تواند به بهبود بافت‌ها پس از آسیب سرعت ببخشد.
علاوه بر این برخی از افراد معتقدند که که طب فشاری سیستم ایمنی را نیز تقویت می‌کند. به این ترتیب می‌تواند با کمک به سیستم لنفاوی برای تخلیه مایعاتی که ممکن است حامل محصولات جانبی سلولی و سایر مواد زائد باشند، به سم زدایی کمک نماید.
برخی دیگر نیز ادعا می‌کنند که این روش می‌تواند به کاهش وزن و افزایش شانس باروری کمک کند. با این حال طب فشاری برای مادران باردار توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است فشار نقاط خاص انقباضات زودرس رحم را تحریک کند.
در حال حاضر اکثر مردم طب فشاری را برای مدیریت شرایطی مثل بیخوابی، مدیریت استرس، سردرد، گرفتگی‌های قاعدگی، دریازدگی، کشش و درد عضلانی، حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری و حالت تهوع صبحگاهی، تهوع و استفراغ بعد از جراحی یا شیمی درمانی وخستگی مرتبط با سرطان و سایر اشکال استفاده می‌کنند.
مثلا اگر شما از کیفیت خواب خود راضی نیستید، بهتر است به نقاط خواب اور بدن روی آورید. فشار دادن این نقاط در بدن می‌تواند به خواب بهتر شما کمک کند. حتی درمان خانگی کمردرد با نقاط فشار نیز وجود دارد. خوشبختانه طب فشاری معتقد است که با فشار نقاط خاصی از بدن می‌توان کمردرد را تسکین داد.

طب فشاری برای درمان چه بیماری‌هایی مناسب است؟
فشار درمانی برای درمان بیماری‌های زیر مفید است، اما زنان باردار و بیماران سرطانی نباید بدون نظارت اقدام به انجام این طب کنند.
سردرد
دندان درد
گردن درد
شانه درد
آرتریت
خماری
یبوست
تهوع و استفراغ
ناراحتی معده
درد قفسه سینه
سندرم تونل کارپل
خستگی و فشار چشم
بی‌خوابی
مشکلات سینوسی و احتقان
اختلال حافظه
افسردگی
اضطراب
عصبی‌بودن
هیستری
مشکلات گوارشی
نفخ
اسهال
زانو درد
سیاتیک
کمردرد
درد لگن
دردهای قاعدگی
خستگی و فرسودگی
سنگینی در سر

موارد منع استفاده از طب فشاری
اگر باردار هستید، قبل از انجام طب فشاری با پزشک خود صحبت کنید. در دوران بارداری، طب فشاری معمولا در نواحی زیر انجام نمی‌شود:
    شکم
    نقاط خاصی روی پا
    قسمت پایین کمر
همینطور طب فشاری نباید در هیچ یک از این نواحی انجام شود:
    زخم‌های باز
    کبودی
    رگهای واریسی
    نواحی متورم
همینطور اگر هر یک از این شرایط را دارید، قبل از انجام طب فشاری با پزشک خود صحبت کنید.
    پوکی استخوان
    شکستگی یا آسیب
    سرطان
    کبودی
    اختلالات خونریزی
    بیماری قلبی
    فشارخون کنترل نشده
    دیابت
    و در صوت استفاده از داروهای ضد انعقاد یا ضد پلاکت تجویزی، مانند کومادین (وارفارین)

________________________________________________________

مقالات دیگر