سرطان دهانه رحم چیست؟

سرطان دهانه رحم چیست؟
رحم، اندامی توخالی در بدن زنان است که جنین در آن پرورش پیدا می‌کند. دهانه رحم قسمت پایینی رحم است، جایی که رحم به واژن می رسد. سرطان دهانه رحم (سرطان سرویکس) زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های طبیعی در دهانه رحم، به سلول‌های غیرطبیعی تبدیل می‌شوند و خارج از کنترل، رشد می‌کنند. اکثر افرادی که در مراحل اولیه، سرطان دهانه رحم آنها تشخیص داده می شود و درمان می شوند؛ پیامد بسیار خوبی دارند.

میزان شیوع سرطان دهانه رحم
یکی از شایع‌ترین سرطان‌های زنان، سرطان دهانه رحم (Cervical Cancer) است که بعد از سرطان سینه از جمله بیماری‌های سخت در میان زنان به حساب می‌آید. سرطان رحم همانند دیگر سرطان‌ها انواع مختلف خوش‌خیم و بدخیم دارد که با تشخیص به موقع و درمان درست، قابل درمان خواهد بود.
سرطان دهانه رحم، در گذشته اصلی‌ترین علت مرگ و میر زنان آمریکایی بود، اما در حال حاضر ساده ترین سرطان زنانه است که می‌توان از آن پیشگیری کرد.

علائم سرطان دهانه رحم چیست؟
سرطان، بیماری خاموشی است. بیماری که تا زمان درگیر کردن بخش وسیعی از سلول‌ها، خود را نشان نمی‌دهد. اما در مورد این بیماری، علائمی وجود دارد که باید به عنوان هشدارهای سرطان دهانه رحم آن را جدی گرفت. علائمی که  زنگ خطر را برای زنان به صدا در می‌آورد، می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:
     خونریزی واژینال: خونریزی‌های غیر طبیعی واژینال، می‌تواند یکی از نشانه‌های سرطان دهانه رحم باشد. هر چند که ممکن است فردی با این علامت، مبتلا به سرطان نباشد. اگر فرد یائسه باشد، ممکن است خونریزی ابتدا با ترشحات آبکی باشد و کم کم زیاد شود. از آن جایی که در دوارن یائسگی هر خونریزی غیرطبیعی است، پس این علامت در این سن باید جدی گرفته شود.
     در صورتی که فرد یائسه نباشد، پریودهای سنگین با خونریزی‌های شدید و غیر معمول باید به عنوان یک نشانه در نظر گرفته شود.
    خون‌ریزی شدید در فواصل دو دوره پریود
    رابطه جنسی دردناک که مدام تکرار شود.
    درد در قسمت لگن و پاها
    درد در قسمت پایینی شکم
    بی اشتهایی
    خستگی بسیار شدید
    حالت تهوع بدون دلیل
    کاهش وزن ناگهانی
    مشاهده خون در مدفوع
    مشاهده خون در ادرار
    درد هنگام ادرار

انواع سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم را بر اساس شکل سلول‌های سرطانی زیر میکروسکوپ به دو دسته تقسیم می‌کنند:
    کارسینوم سلول‌های اسکواموس یا سلول‌های سنگفرشی: در این نوع از بیماری، سلول‌های سرطانی در سطح سلول‌های خارجی که به سمت داخل واژن می‌روند، تشکیل می‌شوند. یعنی در قسمتی خارج از رحم. این نوع از سرطان دهانه رحم، بیشترین تعداد سرطان را به خود اختصاص داده است.
    آدنوکارسینوما: در این نوع از بیماری، سلول‌های غده‌ای در درون رحم تشکیل می‌شوند.

علت سرطان دهانه رحم چیست؟
اصلی‌ترین علت سرطان دهانه رحم ویروسی به اسم HPV بوده، ویروسی که با نام پاپیلومای انسانی هم شناخته می‌شود. HPV یک عفونت مقاربتی بوده که از طریق تماس جنسی گسترش پیدا کرده و در نهایت منجر به بروز سرطان می‌شود. به علاوه اینکه بیشتر از 100 نوع ویروس HPV در دنیای پزشکی شناخته شده‌اند که تنها برخی از آن‌ها باعث سرطان می‌شوند. دو نوع سرطانی این ویروس HPV-16 و HPV-18 هستند. جالب‌تر اینکه وجه اشتراک سرطان دهانه رحم و زگیل تناسلی عفونتی مشابه بوده که باعث بروز بیماری می‌شود. در واقع HPV همان عفونتی است که منجر به شکل‌گیری زگیل‌های تناسلی می‌شود.

مراحل سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم مراحل مختلفی دارد که در طی آزمایش‌های انجام شده، مشخص می‌شود. انتخاب روش درمان سرطان باید بعد از تشخیص مرحله سرطان انجام شود. مرحله سرطان دهانه رحم با انجام آزمایش خون و اشعه ایکس مشخص می‌شود.
سرطان مرحله ۱: در این مرحله، سرطان فقط در داخل رحم است و به قسمت‌های دیگر نرسیده است.
سرطان مرحله ۲: در این مرحله، سرطان به جز رحم، دهانه رحم را نیز درگیر کرده است.
سرطان مرحله ۳: در این مرحله، سرطان به جز رحم و دهانه رحم، قسمت‌های دیگری مانند لگن یا بافت‌ها و غدد لنفاوی اطراف را نیز درگیر کرده است.
سرطان مرحله ۴: در این مرحله، سرطان به بافت‌ها و اندام‌های داخل شکم مانند کبد، روده، مثانه و حتی ریه‌ها گسترش پیدا کرده است.

ریسک ابتلا به سرطان دهانه رحم در چه کسانی بالاست؟
یکی از مهمترین دلایلی که می‌تواند باعث ابتلا به سرطان دهانه رحم شود، بر هم خوردن تعادل هورمون‌ها در داخل رحم است. افزایش میزان استروژن در داخل رحم، زنگ خطری برای ابتلا به سرطان است. عوامل بسیار زیادی در ایجاد عدم تعادل هورمون‌ها موثرند:
    اضافه وزن: تقریبا در بیشتر زنان مبتلا به سرطان دهانه رحم، اضافه وزن دیده می‌شود.
     دیابت: یکی از بیماری‌هایی که ریسک بر هم خوردن تعادل هورمون‌ها و ابتلا به سرطان دهانه رحم را بالا می‌برد، دیابت است.
     فشار خون بالا: یکی دیگر از مواردی که در میان افراد مبتلا به سرطان رحم دیده شده، بالا بودن فشار خون است.
     استفاده از داروی تاموکسیفن: این دارو برای درمان سرطان سینه تجویز می‌شود. مصرف طولانی مدت این دارو، ریسک ابتلا به سرطان دهانه رحم را نیز افزایش می‌دهد.
     سابقه خانوادگی: کسانی که یکی از اعضای نزدیک خانواده مانند مادربزرگ، مادر یا خواهر ان‌ها مبتلا به سرطان رحم بوده، ریسک ابتلا به این بیماری را دارند.
     شرکای جنسی متعدد: هرچه تعداد شرکای جنسی شما بیشتر باشد خطر ابتلا به این بیماری در شما بیشتر میباشد.
     داشتن رابطه جنسی در سنین پایین: این مورد شامل کسانی میشود که رابطه جنسی را قبل از 16 سالگی یا یک سال پس از شروع قاعدگی آغاز کرده اند.
     سایر عفونت های مقاربتی: ابتلا به سایر بیماری های مقاربتی مانند کلامیدیا، سوزاک، سیفلیس و HIV  وAIDS.
     سیستم ایمنی ضعیف: اگر سیستم ایمنی بدن شما به دلیل ابتلا به بیماری دیگر ضعیف شده باشد ممکن است احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم در شما افزایش یابد .
     سیگار کشیدن: این مورد از عواملی است که با سرطان سلول سنگفرشی دهانه رحم ارتباط مستقیم دارد.
     استفاده از داروهای ضد بارداری به مدت بیش از 5 سال
البته باید توجه داشت که نه داشتن این شرایط باعث ابتلا به سرطان رحم می‌شود و نه نداشتن این‌ها مانع ابتلا. یعنی فرد با دیدن این علائم نباید بترسد و فکر کند که نکند من سرطان دهانه رحم دارم! اما بسیاری از این نشانه‌ها را باید بسیار جدی گرفت و حتی با وجود نداشتن این عوامل پرخطر، باید مراقب سرطان دهانه رحم بود.

سرطان دهانه رحم از چه سنی شروع می‌شود؟
خطر این بیماری در بازه سنی 35 تا 44 سال بیشتر است. از طرفی طبق آمار حدود 15 درصد کیس‌های تشخیص داده شده با این نوع سرطان بالای 65 سال سن دارند. همچنین به این نکته هم دقت داشته باشید که سرطان دهانه رحم در دختر باکره هم کاملا ممکن و محتمل است. منظورمان از دختر باکره فردی است که تجربه رابطه جنسی با دخول را نداشته‌ است.
با اینکه اصلی‌ترین دلیل این سرطان عفونت‌های مقاربتی بوده اما ممکن است فرد به خاطر دلایل دیگر بیماری، درگیر سرطان شود. با اینکه نداشتن رابطه جنسی واژینال احتمال بیماری را کم می‌کند اما آن را به طور کامل از بین نمی‌برد.

آیا سرطان رحم کشنده است؟
این سوالی است که ذهن بسیاری از زنان را درگیر خود می‌کند. واقعیت این است که سرطان دهانه رحم، قابل پیشگیری است. خطرناک بودن این بیماری نشانه‌ای برای مرگبار بودن آن نیست. در صورتی که با مشاهده علائم، فرد به موقع به پزشک زنان و زایمان مراجعه کند، سرطان به سرعت شناسایی شده و امکان درمان آن بسیار زیاد می‌شود.

تشخیص سرطان رحم
به محض اینکه با نشانه‌ها و علائم مشکوک به پزشک زنان مراجعه می‌شود، پزشک، معاینات مختلفی را انجام می‌دهد تا دلیل مشکل و وجود سرطان احتمالی را بررسی کند.
     معاینه واژینال: پزشک ابتدا با معاینه واژینال، دهانه رحم را بررسی می‌کند تا احتمال بیماری‌های دیگر واژینال را نیز بررسی کند.
     معاینه رحم: در این روش، پزشک با ماده‌ای لغزنده دستش را به داخل واژن برده و دهانه رحم را از نظر اندازه بررسی می‌کند.
     تست پاپ اسمیر: این تست یکی از مهمترین روش‌های تشخیص سرطان رحم است و توصیه می‌شود که زنان سالانه این تست را انجام دهند. در این روش، پزشک، با وسیله‌ای به‌نام اسپکولوم، هرگونه تغییر را در دهانه رحم بررسی می‌کند. سپس با برداشتن قسمتی از بافت رحم، آن را برای آزمایش ارجاع خواهد داد.
     سونوگرافی ترانس واژینال (TVU): در این روش، یک اسکنر کوچک میله‌ای به داخل واژن فرستاده می‌شوود تا تصویری واضح از داخل رحم برای پزشک نشان دهد.
    معاینه با روش هیستروسکوپی: در این روش، یک دوربین با ابزاری باریک از طریق واژن وارد رحم کرده و داخل رحم و اندومتریوم را بررسی می‌کند.
    جراحی تشخیصی: اگر میزان بافتی که در پاپ اسمیر برداشته شده است برای تشخیص بیماری کافی نباشد، پزشک یک جراحی کوچک برای نمونه برداری انجام خواهد داد.

درمان سرطان دهانه رحم
درمان سرطان رحم بر اساس مرحله سرطان تعیین می‌شود. درمان قطعی سرطان رحم، منوط به تشخیص به موقع و نوع سرطان است. معمولا سرطان در مراحل اولیه، کاملا درمان می‌شود. اما در مراحل بالاتر، روند درمان ممکن است با کمی مشکل روبرو شود. روند درمان سرطان رحم به قرار زیر است:
درمان سرطان رحم به روش جراحی
برداشتن رحم، اولین مرحله در درمان سرطان رحم است. روشی که به تمامی بیماران مبتلا، توصیه می‌شود.
هیستروسکوپی کامل: برداشتن رحم با روش هیستروسکوپی انجام می‌شود. در این روش، با ایجاد شکاف روی شکم، پزشک رحم را کاملا از بدن خارج می‌کند.
سالپنگو اوفورکتومی:  در این جراحی هر دو تخمدان و لوله‌های فالوپ نیز کاملا برداشته می‌شوند.
هیسترکتومی رادیکال: در این روش، علاوه بر رحم لوله رحمی، بخشی از واژه، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ نیز برداشته می‌شوند.
در طول جراحی، پزشک تمامی اندام‌های اطراف رحم را برای اطمینان از عدم متاستاز، بررسی می‌کند. تعیین مرحله سرطان رحم در طول جراحی انجام می‌شود.
درمان سرطان رحم با رادیوتراپی
با وجود برداشتن تمامی قسمت‌های درگیر سرطان، باز هم پزشک برای اطمینان از عود نکردن بیماری، و برای از بین بردن سلول‌های باقیمانده، پرتو درمانی را تجویز می‌کند. در پرتو درمانی از اشعه ایکس برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند. . این روش برای کسانی که امکان جراحی را به هر دلیلی ندارند نیز توصیه می‌شود.
درمان سرطان رحم با شیمی درمانی
در این روش، با وارد کردن داروهای شیمیایی قوی، سلول‌های سرطانی را از بین می‎برند. در سرطان‌های پیشرفته  یا در زمانی که سرطان مجددا عود کرده است این روش توصیه می‌شود. شیمی درمانی هم به صورت خوراکی و هم به صورت تزریقی انجام می‌شود.
درمان سرطان رحم با هورمون درمانی
در این روش، با مصرف داروهای خاص، سطح هورمون‌ها را در خون بالا می‌برند. افزایش میزان هورمون پروژسترون در بدن، باعث توقف رشد سلول‌های سرطانی می‌شود. از طرف دیگر کاهش هورمون استروژن، نیز باعث از بین رفتن سلول‌های سرطانی می‌شوند.
درمان سرطان رحم با درمان بیولوژیک
در این روش، پزشک با تقویت سیستم ایمنی بدن، به جنگ سلول‌های سرطانی می‌رود. این نوع درمان را ایمونوتراپی یا بیوتراپی نیز می‌نامند.

پیشگیری از سرطان دهانه رحم
برای فاصله گرفتن از بیماری سرطان دهانه رحم، داشتن سبک زندگی سالم اولین نکته مهم در زندگی تمامی افراد است. اما در کنار آن، نکات خاصی در مورد سرطان رحم وجود دارد که با رعایت آن، امکان ابتلا به این بیماری تا حد زیادی کاهش خواهد یافت.
     اگر به هر دلیلی تحت درمان هورمونی هستید، حتما با پزشک در مورد احتمالات این بیماری مشورت کنید. هورمون‌های استروژن و پروژسترون، به صورت ترکیبی، احتمال ابتلا به سرطان رحم را کم خواهند کرد.
    مصرف قرص پیشگیری از بارداری، به مدت طولانی، احتمال ابتلا به این بیماری را کم خواهد کرد.
    داشتن وزن ایده‌آل و دور شدن از چاقی و اضافه وزن، نکته مهم دیگری است که نه تنها برای پیشگیری از این بیماری، بلکه برای حفظ سلامتی، توصیه می‌شود.
    ورزش و فعالیت بدنی مستمر، یکی از مهم‌ترین مسائل برای زنان است. به خصوص در دوران یائسگی، ورزش، ریسک ابتلا به سرطان رحم و بسیاری بیماری‌های دیگر را کم خواهد کرد.
    تغذیه سالم و ترک سیگار و مشروبات الکلی نیز مساله مهمی است که برای جلوگیری از بسیاری از بیماری‌ها موثر است.
    معاینات دوره‌ای سالیانه و انجام تست پاپ اسمیر برای خانم‌ها، یکی از مهم‌ترین مسائلی است که باید آن را جدی گرفت. در میان معاینات زنان، تست غربالگری سرطان دهانه رحم نیز برای افراد مستعد این بیماری، انجام می‌شود.
    واکسن HPV:دریافت این واکسن برای جلوگیری از عفونت HPV  استفاده میشود و ممکن است خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم و سایر سرطان های مرتبط با ویروسHPV  را کاهش دهد.البته حتما لازم است از پزشک خود بپرسید که آیا این واکسن برای شما مناسب است یا خیر.
    انجام تست پاپ روتین: اکثر سازمان‌های پزشکی پیشنهاد می‌کنند که آزمایش پاپ اسمیر روتین را در سن ۲۱ سالگی شروع کنید و هر چند سال یک بار آن را تکرار کنید.
    رابطه جنسی ایمن: با انجام اقداماتی برای جلوگیری از عفونت های مقاربتی، مانند استفاده از کاندوم در هر بار رابطه جنسی و محدود کردن تعداد شرکای جنسی، خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را کاهش دهید.

________________________________________________________

مقالات دیگر