سرطان رحم چیست؟

سرطان رحم چیست؟
رحم عضوی در لگن زنان است که تا زمان تولد از جنین محافظت می‌کند. هنگامی فرد به سرطان رحم مبتلا می‌شود که سلول‌ها در رحم به صورت غیرطبیعی و خارج از کنترل شروع به رشد، تکثیر و به سلول‌های غیرطبیعی تبدیل ‌شوند و برخلاف سلول‌های سالم در زمان مشخصی نمی‌میرند. در نهایت سلول‌های ناسالم تجمع می‌یابند و به توده‌ای به نام تومور تبدیل می‌شوند که، به بافت مجاور حمله می‌کنند. حتی می‌توانند از تومور اولیه جدا شوند و در نقاط دیگر بدن پخش گردند.
رحم دارای یک لایه نازک داخلی و یک لایه ضخیم بیرونی است. سرطان رحم انواع مختلفی دارد؛ اما بیشتر اوقات سرطان رحم از سلول های لایه نازک داخلی شروع می شود. سرطان رحم در هر سنی ممکن است رخ دهد؛ اما در افرادی که یائسه شده اند بسیار شایع تر است.

انواع سرطان رحم
انواع سرطان رحم شامل دو نوع اصلی و چند زیرگروه است که در قسمت‌های مختلفی از رحم ایجاد می‌شوند و شامل موارد زیر است:
سرطان آندومتر
یکی از انواع سرطان رحم، سرطان آندومتر است که از درون رحم و از لایه سلول‌هایی شروع می‌شود که پوشش رحم را تشکیل می‌دهند. رشد غیرطبیعی سلول‌ها باعث این سرطان می‌شود و ممکن است به سایر اعضای بدن هم حمله کند و منتشر شود.
یکی دیگر از انواع سرطان رحم، سرطان سارکومای رحم در داخل رحم ایجاد می‌شود اما شیوع آن بسیار کمتر از سرطان آندومتر است. سرطان آندومتر معمولا در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود زیرا این سرطان باعث بروز خونریزی‌های غیرطبیعی واژینال می‌شود که نیاز به مراجعه به پزرشک دارند. خونریزی شایع‌ترین علامت این بیماری است که با خونریزی‌های قاعدگی متفاوت است. درد هنگام ادرار، درد هنگام رابطه جنسی و درد لگن از سایر علائم این بیماری است. سرطان مخاط رحم در بیشتر موارد بعد از یائسگی اتفاق می‌افتد.
سارکوم رحم
سارکوم رحم نوعی سرطان رحم است که به طور معمول در لایه ماهیچه ای رحم (میومتر) تشکیل می‌شود. بیشتر سرطان‌های‌ رحم در پوشش داخلی رحم (آندومتر) تشکیل می‌شوند و سرطان آندومتر یا کارسینوم نامیده می‌شوند. از سوی دیگر، سارکوم خیلی شایع است. همچنین انواع نادر دیگری از سارکوم وجود دارد که در سلول های پشتیبان پوشش رحم شروع می شود.

علائم سرطان رحم
علائم سرطان رحم می‌تواند شبیه علائم بسیاری از بیماری‌ها باشد. این بیماری به صورت ویژه می‌تواند بر اندام‌های تولیدمثل تأثیر بگذارد. اگر در این اندام‌ها متوجه درد غیرعادی و یا خونریزی شدید شده‌اید، با پزشک خود صحبت کنید. در چنین شرایطی تشخیص دقیق بسیار مهم تلقی می‌شود، زیرا نتیجه دقیق و زودهنگام می‌تواند درمان مناسب و به موقع را به همراه داشته باشد.
    خونریزی غیرطبیعی واژینال بین پریودها
    خونریزی واژینال یا لکه بینی پس از یائسگی
    درد در ناحیه شکم
    درد، گرفتگی و فشار در لگن
    ترشحات سفید و شفاف واژن در زمان یائسگی
    خونریزی بسیار طولانی، شدید و مکرر واژینال در زنان بالای 40 سال
علائمی که کمتر رایج هستند:
    ترشحات آبکی همراه با بوی نامطبوع
    کاهش وزن بدون دلیل
    مشکل در ادرار کردن یا تغییردر اجابت مزاج

دلایل ابتلا به سرطان رحم
عوامل متعددی ممکن است احتمال ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهد که بسیاری از آن‌ها به تعادل بین هورمون‌های استروژن و پروژسترون مربوط می‌شوند. بنابراین، در حالت کلی بیماری یا شرایطی که میزان استروژن را افزایش دهد اما باعث کاهش سطح پروژسترون در بدن شود، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان رحم خصوصاً سرطان اندومتر را افزایش دهد.
این عوامل خطر عبارتند از:
    دوره طولانی قاعدگی (پریود) یا تعداد سال‌های قاعدگی زیاد
    یائسگی دیررس؛ اگر یائسگی پس از سن 50 سالگی رخ دهد، امکان خطر ابتلا به سرطان رحم افزایش می‌یابد، چراکه رحم مدت بیشتری در معرض تولید استروژن بوده است.
    ضخیم شدن دیواره رحم (هیپرپلازی اندومتر)
    عدم سابقه باروری یا هرگز باردار نشدن؛ افرادی که هرگز باردار نشده‌اند، به دلیل اینکه در معرض تولید استروژن بیشتری قرار گرفته‌اند، خطر ابتلا به سرطان رحم در آنان بیشتر است.
    قاعدگی زودرس؛ اگر قاعدگی فرد قبل از سن 12 سالگی شروع شده باشد، ممکن است احتمال خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهد. این اتفاق به این دلیل است که، رحم او برای سال‌های بیشتری در معرض استروژن قرار گرفته است.
    فشار خون بالا
    سابقه خانوادگی در سرطان رحم، سرطان تخمدان یا سرطان روده
    بیماری ژنتیکی مانند سندرم کاودن یا سندروم لینچ
    بیماری‌های تخمدان مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)؛ افرادی که تومورهای تخمدان خاصی دارند (یک نوع نادر تومور تخمدان)، دارای سطح استروژن بالا و پروژسترون پایینی هستند. این تغییرات هورمونی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهد.
    هورمون درمانی یائسگی (MHT) تنها با استروژن یا استفاده از استروژن بدون مصرف پروژسترون؛ برخی از افراد برای کمک به تسکین علائم یائسگی از استروژن درمانی (ERT) استفاده می‌کنند که این درمان بدون مصرف پروژسترون آن‌ها را بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم قرار می‌دهد.
    درمان باروری
    پرتو درمانی لگن
    مصرف داروی تاموکسیفن؛ یک نوع داروی ضداستروژن که برای درمان سرطان سینه استفاده می‌شود.
    جراحی هیسترکتومی؛ جراحی که به برداشتن رحم می‌انجامد.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم هستند؟
    سن؛ همه زنان تا زمانی که رحم دارند، در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم هستند که این احتمال خطر با افزایش سن، افزایش می‌یابد. بیشتر سرطان‌های رحم بعد از 50 سالگی اتفاق می‌افتد.
    چاقی یا اضافه وزن؛ رژیم غذایی پرچرب (چربی حیوانی) می‌تواند خطر ابتلا به انواع سرطان از جمله سرطان رحم را افزایش دهد. از آنجایی که غذاهای پرچرب کالری بالایی دارند و می‌توانند منجر به چاقی یا اضافه وزن شوند، عامل خطر ابتلا به سرطان رحم محسوب می‌شوند.
در واقع به این دلیل که برخی از هورمون‌ها توسط بافت چربی به استروژن تبدیل می‌شوند، می‌توانند خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهند. به بیان ساده هرچه مقدار بافت چربی بیشتر باشد، تأثیر بیشتری بر سطح استروژن دارد، پس خطر ابتلا به سرطان رحم افزایش می‌یابد.
    دیابت؛ این بیماری اغلب با چاقی همراه است و یک عامل خطر مرتبط با سرطان رحم محسوب می‌شود.
    سابقه خانوادگی در سرطان رحم؛ برخی از خویشاوندان خونی نزدیک، سابقه سرطان رحم، تخمدان یا روده دارند و جهش‌ها یا بیماری‌‌های ژنتیکی را به سایر یا نسل‌های بعد از خود منتقل می‌کنند. این وضعیت ارثی خطر ابتلا به طیف وسیعی از سرطان‌ها من‌جمله سرطان اندومتر را افزایش می‌دهد.
    ویروس HPV: همچنین ابتلا به ویروس HPV نیز می‌تواند خطر ابتلا به سرطان رحم و سرطان دهانه رحم را افزایش دهد.

تشخیص سرطان رحم
برای تشخیص قطعی سرطان رحم باید به پزشک متخصص زنان رجوع کرده و یک یا چند مورد از آزمایش‌های زیر را به جهت اطمینان انجام دهید.
سونوگرافی ترنس واژینال (TVU)
برای انجام این آزمایش پزشک متخصص یک اسکنر میله‌ای کوچک را درون واژن قرار داده و با تهیه‌کردن عکسی دقیق از تغییرات ضخامت لایه پوشاننده رحم، احتمال وجود سلول سرطانی را بررسی می‌کند.
نمونه‌برداری (بیوپسی)
پس از انجام سونوگرافی ترنس واژینال، ممکن است تشخیص این سرطان نیازمند نمونه‌برداری باشد. در این صورت پزشک متخصص با برداشتن نمونه کوچکی از سلول‌های پوشاننده رحم و ارسال آن به آزمایشگاه، از تشخیص خود مطمئن می‌گردد. عموماً برای بیوپسی دو راه متفاوت وجود دارد:
    هیستروسکوپی: در طول هیستروسکوپی، پزشک یک لوله نازک، انعطاف پذیر و روشن (هیستروسکوپ) را از طریق واژن و دهانه رحم وارد رحم شما می کند. عدسی روی هیستروسکوپ به پزشک اجازه می دهد تا داخل رحم و اندومتر شما را بررسی کند
    بیوپسی آسپیراسیون: در این روش با استفاده از یک لوله کوچک منعطف و واردکردن آن درون واژن، نمونه‌برداری به‌واسطه مکش انجام می‌شود.
آزمایش خون
یکی دیگر از روش‌های تشخیص سرطان رحم تست خون است. عموماً سرطان‌ها به‌واسطه ورود موادی شیمیایی به نام مارکرهای سرطانی، از طریق تست خون قابل‌تشخیص هستند. این آزمایش البته راه دقیقی برای تشخیص سرطان نیست و نهایتاً امکان تشخیص را افزایش می‌دهد.

درمان سرطان رحم
درمان سرطان رحم معمولاً با جراحی برای برداشتن رحم، لوله‌های فالوپ و تخمدان است. گزینه دیگر پرتودرمانی با انرژی قدرتمند است. درمان‌های دارویی برای سرطان آندومتر شامل شیمی‌درمانی با داروهای قوی و هورمون درمانی برای مسدود کردن هورمون‌هایی است که سلول‌های سرطانی به آنها متکی هستند.  گزینه‌های دیگر ممکن است درمان هدفمند با داروهایی باشد که به نقاط ضعف خاصی در سلول‌های سرطانی حمله می‌کنند و ایمونوتراپی که به سیستم ایمنی بدن شما در مبارزه با سرطان کمک می‌کند.
درمان جراحی
درمان سرطان آندومتر معمولاً شامل عمل برداشتن رحم (هیستروکتومی)، و همچنین برداشتن لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها (سالپنگو اوفورکتومی) است. در طول جراحی، جراح شما همچنین نواحی اطراف رحم شما را بررسی می کند تا علائم گسترش سرطان را جستجو کند. جراح شما همچنین ممکن است غدد لنفاوی را برای آزمایش بردارید. این به تعیین مرحله سرطان شما کمک می کند.
هیستروکتومی (برداشتن رحم)
یکی از اصلی‌ترین و شایع‌ترین راه‌های درمان سرطان رحم، هیستروکتومی یا برداشتن رحم است. در این حالت رحم به همراه تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ برداشته شده و امکان بچه‌دار شدن برای همیشه از بیمار سلب می‌شود. عموماً زنان در سنین یائسگی بیشتر از جوانان از این روش برای درمان سرطان استفاده می‌کنند.
هورمون‌درمانی
هورمون درمانی شامل مصرف داروهایی برای کاهش سطح هورمون در بدن است. در پاسخ، سلول‌های سرطانی که برای کمک به رشد به هورمون‌ها متکی هستند، ممکن است از بین بروند. اگر سرطان آندومتر پیشرفته دارید که به خارج از رحم گسترش یافته است، ممکن است هورمون‌ درمانی یک گزینه باشد
این روش کاربرد ویژه‌ای دارد و تنها در شرایط خاص و مراحل ویژه‌ای موفقیت‌آمیز است. عموماً از این روش درمانی در مواردی که سرطان به‌واسطه افزایش هورمون استروژن و به‌هم‌خوردن تعادل هورمونی ایجادشده، استفاده می‌شود. به همین جهت روش هورمون‌درمانی کاربرد کمتری نسبت به روش‌های دیگر در درمان سرطان رحم دارد.
در هورمون‌درمانی از پروژسترون مصنوعی به‌صورت قرص استفاده می‌شود. این روش همچنین ممکن است تا حدی از شدت علائم سرطان کاسته و شدت گسترش آن را با کوچک کردن تومور سرطانی آرام کند. استفاده از این روش ممکن است عوارض خفیفی نظیر گرفتگی عضلات، اضافه‌شدن وزن و تهوع را به دنبال داشته باشد.
جراحی
از روش جراحی عموماً برای درمان سرطان پیشرفته استفاده می‌شود. بااین‌حال در مراحل اولیه نیز روش جراحی کاربرد بسزایی دارد. در ادامه چگونگی کاربرد روش جراحی در هرکدام از مراحل سرطان را مرور می‌کنیم:
جراحی در مرحله اول
در این مرحله ابتدا پزشک جراح با انجام عمل هیسترکتومی، رحم به همراه تخمدان و لوله‌های فالوپ را از بدن بیمار خارج می‌کند. در این روش که از طریق برشی در میانه شکم صورت می‌پذیرد، ممکن است جراح با نمونه‌برداری از نقاط نزدیک رحم میزان گسترش سرطان را نیز تشخیص دهد. افزون بر این در برخی از موارد از لاپاروسکوپ که تلسکوپی مخصوص است نیز در این جراحی استفاده می‌شود. در این روش پس از ترخیص از بیمارستان و استراحت کامل لازم است تمریناتی جهت تقویت اندام انجام شود تا از ایجاد لخته در بدن جلوگیری شود.
جراحی در مرحله دوم و مرحله سوم
در این مرحله معمولاً پزشک جراح از عمل هیسترکتومی رادیکال (کامل) استفاده کرده و بخش‌های دیگری چون قسمت فوقانی واژن و گره‌های لنفاوی را خارج نماید. این جراحی ممکن است همراه با شیمی‌درمانی و پرتودرمانی تجویز شود.
جراحی در مرحله چهارم
در این مرحله عموماً پزشک جراح از عمل دبالکینگ برای خارج کردن بافت‌های سرطانی از بدن استفاده می‌کند.
شیمی‌درمانی
منظور از شیمی‌درمانی تزریق دارو به بدن برای کشتن سلول‌های سرطانی است. معمولاً از این روش در مرحله سوم یا چهارم سرطان رحم استفاده می‌شود. شیمی‌درمانی عموماً برای درمان علائم سرطان و جلوگیری از گسترش آن استفاده می‌گردد. این روش همچنین پس از انجام عمل جراحی و برای جلوگیری از بازگشت سرطان نیز کاربرد دارد. شیمی‌درمانی که به‌صورت دوره‌ای انجام می‌گیرد، ممکن است عوارضی مانند ریزش مو، خستگی بدن، کاهش ایمنی بدن، حالت تهوع و استفراغ را به دنبال داشته باشد.
پرتودرمانی
از این روش معمولاً در مواردی که احتمال بازگشت سرطان وجود داشته باشد، استفاده می‌شود. پرتودرمانی همچنین جلوی گسترش و رشد سرطان را نیز می‌گیرد. عموماً از این روش به مدت چهار هفته و در هر هفته پنج روز استفاده می‌شود. در ادامه دو روش پرتودرمانی موجود برای درمان این سرطان را مرور کنیم:
    براکی تراپی (پرتودرمانی داخلی): در این حالت با استفاده از یک لوله پلاستیکی، پرتوهای درمانی به رحم انتقال می‌یابند. این روش ممکن است با دوز پایین، متوسط و بالا انجام گیرد که بستگی به نوع سرطان دارد
    پرتودرمانی خارجی: در این حالت با استفاده از دستگاهی خاص، پرتوهای درمانی به ناحیه لگن انتقال می‌یابند
در برخی موارد از هر دو روش پرتودرمانی به‌صورت هم‌زمان استفاده می‌شود. به‌طورکلی پرتودرمانی می‌تواند عوارض نظیر ریزش مو، اختلالات روده، زخم شدن و قرمز شدن پوست در نواحی مورداستفاده را به دنبال داشته باشد.

پیشگیری از سرطان رحم
هیچ راه شناخته شده‌ای برای پیشگیری از سرطان رحم وجود ندارد اما موارد ذیل ممکن است درصد ابتلا به این عارضه را کاهش دهد. البته باید با تجویز پزشک انجام شود و عوارض هر یک درنظر گرفته شود. این موارد عبارتند از:
    مصرف قرص‌های ضد بارداری
    حفظ وزن متعادل با افزایش فعالیت‌های بدنی (ورزش) و کاهش کالری مصرفی روزانه
    مصرف پروژسترون در صورت مصرف استروژن
    مشورت با پزشک درباره خطرات و فواید هورمون درمانی
    مشورت با پزشک درباره زمان معاینات لازم و به موقع

________________________________________________________

مقالات دیگر